Net als Popeye na een spinazie-overdosis: waarom Merz nu al blauwe ogen krijgt
De eerste regeringsverklaring van Friedrich Merz klonk alsof hij het land wilde hervormen. Veel pathos, weinig plan. Een opmerking.
Friedrich Merz staat licht voorovergebogen op het spreekgestoelte, alsof hij elk moment kan aanlopen. Het is zijn eerste grote toespraak als bondskanselier na verkiezingen die niet bepaald rooskleurig waren. Tweede stemronde, moeizame start, kleine tegenslag. Maar nu: de stem was zwaar, tamelijk zacht, de blik was vastberaden, de houding was staatsmanachtig. De boodschap: Nu ondernemen we actie.
De bondskanselier hield woensdag een toespraak van 45 minuten in zijn eerste regeringsverklaring. Over inspanning, verantwoordelijkheid, veiligheid, voorspoed. Over een nieuwe regering die niet praat, maar doet. Merz vertelt ook over zichzelf. Hij vertelt dat hij als kind in de jaren 70 en 80 nog is getraind om alleen maar vooruit te kijken en veel te bereiken. Het signaal is duidelijk: Merz wil herstructureren, doorzetten, ‘Duitsland fit maken’ en idealiter veel zaken terugbrengen naar de economische gouden eeuw van de jaren vijftig. En hij wil geen beheerder zijn. Maar als je goed luistert, zul je merken: er zijn nog steeds veel te veel spieren en te weinig spiervezels.
Hij vertegenwoordigt een beleid dat onder hoge druk staat. Merz lijkt steeds meer op het stripfiguur Popeye na een overdosis spinazie. Gespannen, met opbollende aderen, klaar om zijn politieke tegenstander op elk moment een klap te verkopen. En hij gaat door: strengere grenscontroles , retoriek over de verzorgingsstaat met een pedagogische benadering van mishandelingen, een toon ergens tussen “niemand wil meer over dingen praten” en “nu moeten we de boel op orde brengen”. Iedereen die het hier niet mee eens is, heeft de ernst van de situatie niet begrepen. Iedereen die langzamer rijdt, staat het land in de weg. En als de zaken niet volgens plan verlopen, regeren regeringen per decreet – vaak zonder het parlement te omzeilen.
Het meest recente voorbeeld: de kwestie van de nationale noodsituatie op het gebied van migratiebeleid . Eerst een grote aankondiging, dan een onopvallend “eh, nee, niet echt” en ten slotte de achterhoedegevechten op EU-niveau. Pokerface is mislukt .
Veel van de voorstellen van de minister van Financiën lijken, zelfs op deze woensdag, op iets uit een sportschool uit de jaren negentig: harder werken, minder beschermen, beter presteren, minder klagen. Verzorgingsstaat ? Een instapdrug voor luiheid. Werk-privébalans? Wat een slap gedoe. De vierdaagse werkweek? Een grapje. Veel daarvan klinkt grof, maar is volkomen onpraktisch. Men mist de middenweg en voert een culturele strijd tegen de veronderstelde tijdsgeest.
En je mist de oplossingen. Nog dringender dan campagnes tegen arbeidsethos zou zijn om bedrijven eindelijk te bevrijden van fiscale en bureaucratische lasten. Maar de nieuwe coalitie heeft dit op een laag pitje gezet. Een fataal signaal voor Duitsland als vestigingsplaats.
Merz heeft hierdoor al een paar keer een blamage opgelopen. Zijn ultimatum van 30 dagen aan Vladimir Poetin werd door Moskou koudweg genegeerd. Als reactie hierop kondigde hij resoluut verdere sancties aan, waarvan de uitwerking nog onduidelijk is. Deze woensdag praat hij er niet over. In plaats daarvan waarschuwt hij op dramatische wijze dat de oorlog in Oekraïne niets minder zal bepalen dan de toekomst van de wet en orde in Europa – of een terugkeer naar tirannie. Pathos in plaats van plan.
Eerste regeringsverklaring van Merz: Nu moet hij leverenEen andere klap in het gezicht is de stoutmoedige aankondiging dat Duitsland nu de “sterkste Bundeswehr van Europa” moet worden – een project dat jaren zal duren, miljarden zal kosten en momenteel meer wordt gekenmerkt door bevoorradingsproblemen dan door effectieve herbewapening. En alsof dat nog niet ambitieus genoeg is, verklaart Merz dat ze nu "gaan bouwen, bouwen, bouwen" - als antwoord op het tekort aan woningen. Hij kondigt aan dat er een nieuw intergenerationeel contract nodig is. Grote woorden, grote claims, grote doelen. Maar wie alleen maar koppen produceert en zich voortdurend op het politieke concrete richt, moet zich langzaam realiseren: met elke aankondiging die geen effect heeft, groeit de verzameling boze blikken.
Merz kreeg woensdag veel applaus na zijn verklaring in de Bondsdag; Misschien vervult hij precies datgene wat velen in de politiek verwachten. Maar we mogen niet vergeten: krachtmeting is geen vervanging voor coördinatie. Spinazie erin, vuist eruit – maar politiek is geen tekenfilm. Als je echt iets gedaan wil krijgen, heb je geen pakkende toespraken nodig, maar meerderheden, tact en niet te vergeten: compromissen. Merz moet presteren. Zonder zijn spinazie is Popeye slechts een magere zeeman met een grote mond.
Berliner-zeitung
