De staat van dienst van spoorwegbaas Lutz vergeleken met eerdere DB-bazen
Verslechterde infrastructuur, dalende klanttevredenheid, miljardenverlies: sinds Richard Lutz aantrad als CEO van Deutsche Bahn zijn de problemen verergerd. Dit heeft vooral gevolgen voor de stiptheid in het langeafstandsverkeer, die daalde van 78,5 procent in 2017 naar 63,4 procent in de eerste helft van 2025.
En deze cijfers weerspiegelen nog niet eens de situatie van de spoorwegen. Uitgevallen treinen zijn niet in deze statistieken opgenomen.
Onder leiding van Lutz heeft Deutsche Bahn een uitgebreid renovatieprogramma gestart om belangrijke problemen aan te pakken. Momenteel lopen de zogenaamde algemene renovaties, waarmee Deutsche Bahn meer dan 40 drukbezochte lijnen wil moderniseren. De renovatie van de Riedbahn-lijn tussen Frankfurt am Main en Mannheim is grotendeels volgens plan afgerond. Andere lijnen, zoals die van Berlijn naar Hamburg, zullen volgen.
Het bedrijf kampt echter met een personeelsprobleem: er is een tekort aan vakmensen op veel gebieden, zoals seinhuizen of treinonderhoud. Tijdens Lutz' ambtstermijn daalde het aantal medewerkers van meer dan 300.000 naar minder dan 220.000. Het personeelsbestand van de spoorwegen vergrijst en velen gaan met pensioen. Daarom is het bedrijf dringend op zoek naar vervanging. Het aantal medewerkers is echter in 2024 weer licht gestegen.
De belangrijkste indicator voor het succes van het bedrijf is echter nog niet positief. Lutz heeft tot nu toe vier van de zeven jaar verlies geleden. In het eerste jaar van de pandemie was de winst vóór belastingen meer dan € 5 miljard negatief. Vorig jaar leed de spoorwegmaatschappij ook miljardenverliezen.
De Duitse regering trok daarom aan de noodrem en kondigde aan het contract van Lutz voortijdig te beëindigen. De situatie bij de spoorwegen werd dramatisch genoemd, onder meer vanwege de verliezen en de vele vertragingen. Zijn opvolger wordt Evelyn Palla, CEO van DB Regio.
Dit markeert het einde van een lange carrière in dienst van de spoorwegen. Richard Lutz werd in 1964 geboren in een spoorwegfamilie. Hij trad in 1994 in dienst bij Deutsche Bahn, nam in 2003 de leiding over als hoofd Controlling en werd in 2010 Chief Financial Officer. Sinds maart 2017 is Lutz voorzitter van de Raad van Bestuur.
In tegenstelling tot de huidige 61-jarigen waren zijn voorgangers managers die nog nooit voor Deutsche Bahn hadden gewerkt. Rüdiger Grube, geboren in 1951 in Hamburg, klom op van een bescheiden start tot de top van Duitse bedrijven. Voordat hij in 2009 CEO van Deutsche Bahn werd, was hij lid van de raad van bestuur van Daimler.
De eerste geschillen over Stuttgart 21 begonnen tijdens Grubes ambtstermijn. Hij slaagde er niet in zijn doel te bereiken: schulden afbouwen en inkomsten verhogen. Tenminste onder Grube nam de vervoersprestatie – dat wil zeggen het aantal reizigers gewogen naar de afgelegde afstand – toe. Om de ontwikkeling van individuele spoorwegdirecteuren te kunnen vergelijken, is het eerste jaar van de ambtstermijn gestandaardiseerd op 100.
Hartmut Mehdorn, die droomde van een florerend wereldwijd bedrijf, wordt beschouwd als een bijzonder gedurfde spoorwegbaas. Na zijn studie werktuigbouwkunde werkte Mehdorn aanvankelijk in de luchtvaartindustrie en leidde hij Heidelberger Druckmaschinen AG. Vanaf 1999 was hij CEO van Deutsche Bahn AG, een functie die hij in 2009 moest neerleggen na het zogenaamde "dataschandaal". Het bedrijf werd er destijds van beschuldigd zijn personeel te monitoren. Mehdorn nam later de leiding over van Air Berlin en was verantwoordelijk voor de bouw van BER Airport, dat in het nieuws kwam met vertragingen, technische defecten en kostenexplosies.
Als hoofd van Deutsche Bahn wilde Mehdorn DB uitbouwen tot een wereldspeler in de logistiek. Het geld stroomde niet langer voornamelijk naar wissels, stations en bruggen in Duitsland, maar naar de opbouw van een internationale onderneming met diverse buitenlandse investeringen. De omzet van Deutsche Bahn verdubbelde tijdens Mehdorns ambtstermijn. Aanvankelijke verliezen werden onder Mehdorn omgezet in winst. De eerste beursgang van Deutsche Bahn, oorspronkelijk gepland voor 2005, ging echter nooit door.
Mehdorn werd al in 1997 overwogen als opvolger van Heinz Dürr, de eerste directeur van de spoorwegen na de spoorweghervorming van 1994, die het staatsbedrijf eerst moest privatiseren en vervolgens naar de beurs moest brengen. Tijdens Dürrs tijd werd de ICE-hogesnelheidstrein in gebruik genomen en de Bahncard geïntroduceerd.
In plaats van Mehdorn werd Dürr aanvankelijk opgevolgd door Johannes Ludewig, CEO van 1997 tot 1999. Direct na zijn aantreden voerde Ludewig een regeling in volgens welke de helft van de bonusbetalingen aan de leidinggevenden afhankelijk zou zijn van "de stiptheid en nauwkeurigheid van de spoorwegactiviteiten."
De huidige problemen binnen het spoorwegsysteem spelen al geruime tijd. Het management is zelden als enige verantwoordelijk; veel tekortkomingen zijn te wijten aan structurele problemen. De spoorwegorganisatie is een complexe structuur, met meer dan 225.000 medewerkers, 33.000 kilometer spoor, stakingsgevoelige vakbonden en een vaak besluiteloze eigenaar.
De federale regering heeft tot nu toe een onduidelijke strategie gehad over wat ze van Deutsche Bahn verwacht. Onder leiding van minister van Verkeer Patrick Schnieder (CDU) zal er een nieuwe visie ontstaan. Dat Evelyn Palla in de toekomst leiding zal geven aan Deutsche Bahn, is waarschijnlijk slechts de eerste stap.
rnd
