Waarom vormen neurotische, gespannen stadsbewoners een bedreiging voor onze sociale cohesie?

Ik ga hier botweg zijn, want tegenwoordig heeft het nauwelijks nog zin om beleefd en ingetogen te zijn. Alleen de luidste stemmen, de schreeuwers, al diegenen die echt ophef maken over hun zaak, worden toch gehoord. Het tijdperk van de stille en bescheidenheid is voorbij – voorlopig. Dus, voordat ik afdwaal, wat is er gebeurd? Als zelfverklaarde klaagzanger over de verloren menselijkheid in ons prachtige Berlijn, had ik onlangs weer een ervaring in het openbaar vervoer die me nog dieper in mijn stedelijke depressie stortte dan ik al was.

Toen zag ik de oordopjes in haar oor.

Ik zat in de metro, het was al behoorlijk druk, toen een jonge, mollige vrouw op mijn schoot plofte. Nou ja, niet helemaal, ze slaagde er alleen in om aan mijn linkerzijde te komen. Maar hoe dan ook: Zij! Zat! Op! Mij! Toen perste ze haar billen in de opening tussen mij en de persoon die een stoel voor me zat en stortte zich, net als wij allemaal, op haar telefoon.

Ik keek haar aan, er gebeurde niets. Niet dat ik er inmiddels niet aan gewend ben, maar ik, de naïeve bijna-boomer, de ouderwetse, beleefde tante, de achterlijke oude vrouw, zat eigenlijk te wachten op een verontschuldiging. Ik weet het, behoorlijk dom. Toen er niets gebeurde, wilde ik haar vragen of er nog iets anders zou komen, maar toen zag ik de oordopjes in haar oor. Ze droeg ook een koptelefoon, zoals bijna iedereen in Berlijn.

De redenen hiervoor zijn waarschijnlijk divers: noise-cancelling koptelefoons, podcasts, telefoongesprekken. Of gewoon een verlangen om te ontsnappen aan de waanzin van de stad, waar je elke dag op alles voorbereid moet zijn. Vooral de enorme hoeveelheid waanzin. Maar omdat ik zo sociaal ben, vraag ik vaak de weg, geef ik complimenten of begin ik een gezellig gesprek. Ik heb immers al echtgenoten en vrienden op die manier ontmoet. Maar omdat ik mijn koptelefoon niet heb gedragen, word ik nu alleen nog maar met lege blikken aangekeken. Weinig mensen nemen de moeite om hem af te zetten; de meesten lopen gewoon door. Natuurlijk kunnen ze me niet horen.

Maar wat zal er van de mensheid terechtkomen, vraag ik me af, als iedereen alleen in zijn eigen egobubbel leeft? En dit voor ons mensen, sociale wezens die evolutionair gezien nog steeds rond het kampvuur zitten – en die zonder anderen zouden wegkwijnen. Ik begrijp dat de geluiden van een stad in het postkapitalisme overweldigend kunnen zijn, maar we zullen allemaal nog sneller psychologisch wrak worden als we ons isoleren, doof worden voor omgevingsgeluiden en onze medemens. Dus, trek de stekker eruit, kijk anderen in de ogen, wees je bewust van elkaar! Mars is nog niet gekoloniseerd; je hebt sowieso geen keus.