Mensen die niet in de smaak vallen bij de media worden 'controversieel' genoemd. Soms zijn conservatieve standpunten al voldoende.

Onlangs viel Bari Weiss opnieuw de eer te beurt, toegekend door "Der Spiegel". De kop van vorige week luidde: "Controversiële journaliste Bari Weiss wordt nieuwe directeur van CBS News." Weiss is controversieel voor het tijdschrift omdat ze sterke meningen heeft, wat weerstand oproept bij mensen die het er niet mee eens zijn.

Blijkbaar geldt dit ook voor "Spiegel", waar verder werd gesteld: "Ze had ooit publiekelijk haar baan als columnist bij de 'New York Times' opgezegd, maar als opiniemaker met deels conservatieve opvattingen zorgde ze herhaaldelijk voor ophef."

Sterker nog, de 41-jarige legde haar vertrek bij de krant in 2020 uit in een open brief: ze werd gepest en gecensureerd door de linkse activistische redactie omdat ze het niet eens was met hun standpunten over veel kwesties, zoals culturele toe-eigening en 'Black Lives Matter'. Weiss, die later het mediabedrijf 'The Free Press' oprichtte, noemt zichzelf een zionist.

Dat Weiss om deze reden als controversieel wordt omschreven, zegt meer over de houding van de journalisten dan over Weiss zelf. Ze zeggen, net als de mensen op de redactie van de New York Times destijds: er is maar één juiste manier van denken, die van de meerderheid in de zaal. Iedereen die daarvan afwijkt, is verdacht.

Weiss heeft de afgelopen jaren op de Democratische presidentskandidaten gestemd. Ze bekritiseert ook de regering-Trump. Je zou haar om die reden echter nooit controversieel noemen.

Mensen zien dingen niet altijd op dezelfde manier. Sommige onderwerpen polariseren meer dan andere. Iedereen die zijn mening uit, vooral als die niet binnen de mainstream van de media valt, maakt zich kwetsbaar. Veel journalisten zijn politiek links van het midden. Zodra iemands mening argwaan wekt, wordt diegene als controversieel afgedaan, ook al heeft hij of zij misschien wel goede argumenten.

Rolling Stone magazine berichtte onlangs over een bijeenkomst met media-advocaat Christian Schertz, waar zijn "controversiële rol als advocaat van Till Lindemann" werd besproken. Het feit alleen al dat Schertz zijn beroep uitoefende en de Rammstein-zanger verdedigde, plaatst hem in een dubieus daglicht.

Svenja Flasspöhler werd een controversieel filosoof omdat ze tijdens de coronapandemie zei dat het verkeerd was om ongevaccineerden te stigmatiseren. Natuurlijk zijn politici zoals Giorgia Meloni ook controversieel, behalve onder de mensen die op hen stemmen. Dat wil zeggen, velen.

Maar ook linksen worden met de term bestempeld, zoals een snelle blik op het Zwitserse media-archief SMD onthult. Gerhard Schröder is controversieel vanwege zijn nauwe banden met Poetin ("Blick"), SPD-politica Saskia Esken "vanwege haar uitgesproken manier van doen" (srf.ch), en Sahra Wagenknecht omdat ze is wie ze is (van "Schweizer Illustrierte" tot "SZ").

Zelfs een acteur als Matt Damon is erdoor geraakt. Tijdens het #MeToo-debat zei hij dat een hand op de billen geen verkrachting is. Hij probeerde slechts een onderscheid te maken, maar de Stuttgarter Zeitung vond de uitspraak controversieel, omdat die natuurlijk niet iedereen aansprak.

Controversieel genoeg suggereert negatieve framing dat iemand met totale tegenstand te maken heeft. Het suggereert een controverse rond een persoon, die soms bestaat, maar in andere gevallen wordt overdreven doordat de auteur een oordeel velt op basis van smaak. Vaak zonder enige onderbouwing.

En de "controversiële" zelf? Voor hem kan het label een ereteken worden. Hij toont moed en uit vrijelijk zijn mening. Hij wil liever opvallen dan ernaar streven door iedereen geliefd te worden. Het alternatief zou zijn om saai te zijn.