Çin, nadir toprak elementlerinin yasadışı ihracatını engelleme sözü verdi ve ABD'yi daha fazla ticaret kontrolünü kaldırmaya çağırdı

Çin Devlet Güvenlik Bakanlığı, ulusal güvenliği tehdit ettiği iddia edilen nadir toprak elementlerinin kaçakçılığına karşı operasyon başlattığını duyurdu.

BANGKOK -- Çin'in devlet güvenlik ajansı, Pekin ve Washington'un, Amerikan firmalarının imalat ve bilgisayar çipi üretimi için kritik öneme sahip olan bu malzemeleri Çin'den temin etmesini kolaylaştırma konusunda anlaşmaya varmasından sadece birkaç hafta sonra, ulusal güvenliği tehdit ettiğini söylediği nadir toprak minerallerinin kaçakçılığı iddialarına karşı harekete geçtiğini bildirdi.

Devletin resmi gazetesi Global Times'da Cuma günü yayınlanan bir raporda, Devlet Güvenlik Bakanlığı, yabancı "casusluk ve istihbarat teşkilatlarının" Çin menşeli nadir metalleri yeniden paketleyip yeniden etiketleyerek nadir toprak elementleriyle ilgili malları çalmak için işbirliği yaptığını söyledi.

Bazı durumlarda minerallerin yanlışlıkla kontrol dışı maddeler olarak beyan edildiği, "lehim macunu" gibi yanlış etiketlerle seramik karolar gibi diğer malzemelere karıştırıldığı veya plastik mankenlere ya da şişelenmiş suya saklandığı belirtildi.

Sadece kendi nadir toprak elementlerini üretme ve rafine etme kapasitesinden yoksun olduğunu söylediği, ismi açıklanmayan "belirli bir ülkeden" bahsediyordu.

Yapılan soruşturmalarda, Çinli suçluların, elektrikli araç pilleri de dahil olmak üzere birçok yüksek teknoloji uygulamasında kullanılan malzemelerin ihracatına yönelik kontrollerden kaçınmak için nakliye ve teslimat kanallarını istismar ettiği tespit edildi.

Bu operasyon, Reuters'ın bu ayın başlarında nadir toprak elementlerinin Tayland ve Meksika üzerinden ABD'ye nasıl aktarıldığına dair ayrıntılı bir raporunun ardından geldi.

Çin, stratejik açıdan hayati önem taşıyan pek çok nadir toprak elementinin ana kaynağıdır ve Başkan Donald Trump'ın Beyaz Saray'a dönüp küresel ticaret sistemini devirmek için haçlı seferini başlatmasından bu yana Çin mallarına uyguladığı yüksek ithalat vergilerine misilleme olarak bu minerallerin ihracatını yavaşlatmaya başlamıştır. Trump, bu sistemin ABD ve işçilerine karşı adil olmadığını söylemiştir.

Bu, Pekin'in daha önce dönemin Başkanı Joe Biden yönetimiyle yaşadığı ticaret anlaşmazlığına yanıt olarak galyum, germanyum, antimon ve tungsten gibi maddelerin ihracatına getirdiği kısıtlamaların ardından geldi.

Pekin, Nisan ayında tüm ihracatlara uygulanan bir Çin yasası kapsamında, yalnızca ABD pazarına yönelik olanlara değil, yedi nadir toprak elementine izin verme zorunluluğu getirdi.

İzin sürecinin 45 gün sürmesiyle birlikte, yeni gereklilik sevkiyatlarda bir duraklamaya neden oldu ve ABD'de ve dünya genelinde otomobil, robot, rüzgar türbini ve diğer ileri teknoloji ürünlerinin üretimini sekteye uğratma tehlikesi yarattı. Bu arada ABD, Çin'e ileri teknoloji ihracatına yönelik kısıtlamaları artırdı.

Nadir toprak elementleri, Mayıs ayında daha geniş kapsamlı bir ticaret anlaşması müzakerelerine zaman tanımak için ertelenen büyük gümrük vergilerini engellemeyi amaçlayan Çin-ABD görüşmelerinin merkezinde yer almaya devam ediyor. Anlaşmaya varılması için son tarih 12 Ağustos.

Haziran ayı sonlarında duyurulan bir anlaşma, Çin'in nadir toprak elementlerine ilişkin izin zorunluluğunu kaldırmadı; ancak Pekin, gerektiğinde onay sürecini hızlandırma veya yavaşlatma konusunda esneklik sağlamayı kabul etti.

Bilgisayar çipleri de bir diğer önemli tartışma konusu.

Çin Ticaret Bakanlığı, Cuma günü yaptığı açıklamada, Trump yönetiminin Nvidia ve rakibi Advanced Micro Devices tarafından üretilen yapay zekada kullanılan temel yarı iletkenlerin ihracatına yönelik kısıtlamaları kaldırma kararını dikkate aldığını bildirdi.

Trump yönetimi, nisan ayında Nvidia'nın H20 yongalarının ve AMD'nin MI308 yongalarının Çin'e satışını kısıtlayacağını duyurmuştu.

Ancak Ticaret Bakanlığı sözcüsü Wang Wentao, sağlıklı ticaret ilişkilerinin yeniden tesis edilmesinin Washington'dan daha fazla adım gerektireceğini söyledi.

Wang, Pekin'de gazetecilere yaptığı açıklamada, ABD'nin Çinli teknoloji devi Huawei Technologies tarafından üretilen Ascend yongalarına uyguladığı ihracat kontrollerinin Çinli şirketlerin çıkarlarına zarar verdiğini söyledi.

"ABD ve Çin'in orta yolda buluşarak, eşit istişarelerle yanlış uygulamalarını düzeltmelerini, her iki taraftaki işletmeler arasında karşılıklı yarar sağlayan iş birliği için iyi bir ortam yaratmalarını ve küresel yarı iletken üretim ve tedarik zincirinin istikrarını birlikte korumalarını umuyoruz" dedi.