Antalya turizminde 14 milyar dolarlık Rusya-Ukrayna kaybı

Yönetim Danışmanı ve Turizm Ekonomi yazarı Feti Kuyucu, Rusya-Ukrayna savaşından dolayı Antalya turizminin toplamda 14-15 milyar dolar civarında kayıp yaşadığını belirtti.

Rusya Federasyonu vatandaşlarının Türkiye’ye dönük seyahat talebinin 2000’li yıllar sonrasında Antalya turizminde büyümenin ve değişimin ana lokomotifi olduğunu kaydeden Kuyucu “Bu yıllar ve sonrasında yeni konaklama tesisleri ve yan tamamlayıcı sektörler (konut ve alışveriş turizmi ağırlıkta olmak üzere) ağırlıklı olarak büyümenin geldiği bu pazara göre şekillenmeye başladı. Rusya Federasyonu ve BDT pazarı büyümenin ana motoru olarak uzun yıllar Antalya turizmine katkı sağladı ve yatak arzının da büyümesinde ana faktör oldu. Uzun yıllar milliyet dağılımında Antalya’ya gelen yabancı misafir sayılarında toplamda Almanya ile birlikte %48-52 paya sahip olmuş, 2019 yılında da en yüksek paya sahip olarak toplam gelen misafir sayısının %36’sını Rusya Federasyonu misafirleri oluşturmuştur. (5.564.980 Rus misafir). Bu, hem memnuniyet verici hem de çok düşündürücü bir rakam olarak karşımıza çıkıyor. Bu pazar yoğunlaşması o günlerde memnuniyet verici idi ama ileride bu yoğunlaşmanın büyük risk yaratabileceği görmezden gelindi ve pazar çeşitliliğiyle destinasyonun dengeye getirilmesi üzerine çok da çaba sarf edilmedi.” ifadelerini kullandı.

"Toplam kayıp 11,6 milyonun üzerinde"

2014 yılında başlayan politik ve jeopolitik olayların ve gerginliklerin 2022 yılının Şubat ayında Rusya - Ukrayna savaşına dönüştüğünü hatırlatan Kuyucu “Bu savaş ortamı Rus ve Ukrayna halklarında önemli yaşamsal kırılmalara neden oldu ve bu ortamdan da Türk turizmi, özellikle de yaz tatili destinasyonu Antalya, yıllar itibarıyla oldukça negatif etkilendi. Savaşın etkileri yanında Ukrayna halkı varlık-yokluk mücadelesi verirken, Rusya da birçok ekonomik yaptırımla karşı karşıya kalarak ekonomik bir darboğaza girdi. Özellikle lojistik bağlantılar koptu ya da maliyetler çok arttı (havayolları yaptırımları). Bu gelişmeler, Akdeniz çanağının gözde yaz tatili merkezi olan Antalya Rivierası’nın Rus ve Ukraynalı misafir aileleriyle birlikte gözde deniz, kum, güneş tatili destinasyonu olma özelliğini ekonomik olarak büyük ölçüde zedeledi. 2019 ve sonrasındaki sayısal kayıp, en yüksek misafir sayılarının elde edildiği yıl dikkate alındığında, 2025 yılı Ekim ayı itibarıyla bu iki pazarda misafir kaybı 11.623.603 kişi/dönem olarak yansıdı.” bilgisini paylaştı.

Bu iki pazarı ikame etmek çok kolay olmadı

Kuyucu devamında şu noktaların altını çizdi:

“Bu alternatif misafir kaybı son yıllarda Antalya ekonomisini ve istihdam piyasasını oldukça negatif etkilemiştir. Turizm sektörü ve alt sektörler bu gelişmelerden olumsuz etkilenmiş, birçok mali sorunla karşı karşıya kalmıştır. Sektör bu kayıpları diğer pazarlarla karşılamaya çalışsa da oldukça zorlanmıştır. Çünkü kabaca toplam misafir sayısının %42’sini oluşturan bu iki pazarı ikame etmek (2019 rakamları) çok kolay olmayacaktı.

Toplam alternatif gelir kaybı 14-15 milyar dolar

Ekteki tabloda Rus ve Ukraynalı misafirlerin yıllara sari potansiyel kayıpları yer almaktadır. Ekim 2025 itibarıyla toplam potansiyel sayısal kayıp 11,6 milyon kişi/dönem olup ekonomik kayıplar ise oldukça düşündürücüdür.

Ortalama bir paket tur fiyatının 1000 USD olduğu kabul edilirse bu pazarlardan Antalya turizminin alternatif gelir kaybı 11,6 milyar USD olarak karşımıza çıkmaktadır. Bütünsel ve tamamlayıcı sektörler ve özellikle de alışveriş ekonomisini de dikkate alarak toplam alternatif gelir kaybının 14-15 milyar USD’ye yaklaştığını ifade edebiliriz.

Bu pazarlar ilelebet böyle devam etmeyecek, eski potansiyeline bir şekilde dönecek; ancak tüm destinasyonlarda homojen bir yapının kurulma zorunluluğu bir kez daha ve yüksek bedelle karşımıza çıkmış durumdadır.

Dar pazar çeşitliliği yerine genişletilmiş/farklılaştırılmış pazar çeşitliliğini, homojen yapıyı gözeterek kurgulamak zorundayız.”