Ofiste çalışanlar için uyarı geldi: Egzersiz yapmak bile kurtarmaz...

Yeni bir araştırma, gün boyunca uzun süre oturmanın beyin sağlığına ciddi zararlar verebileceğini ve egzersizin bu zararı tek başına telafi edemeyeceğini ortaya koydu. Bilim insanları, hareketsiz yaşam tarzının özellikle Alzheimer hastalığına karşı korunmada düşünüldüğü kadar masum olmadığını vurguluyor.

Daha önce yapılan çalışmalar, düzenli egzersizin beyin sağlığı üzerindeki olumlu etkilerini destekler nitelikteydi. Ancak hakemli bilimsel dergi Alzheimer’s & Dementia’da yayımlanan yeni bir araştırma, bu görüşe meydan okuyor. Araştırmacılara göre, yalnızca günlük egzersiz yapmak yeterli değil; oturarak geçirilen sürenin de ciddi biçimde azaltılması gerekiyor.

Çalışma kapsamında, 404 kişinin bir hafta boyunca fiziksel aktivite düzeyleri takip edildi. Katılımcılar, 7 yıl boyunca düzenli olarak bilişsel testlere ve beyin taramalarına tabi tutuldu. Bu uzun vadeli gözlem, oturma süresi ile beyin sağlığı arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçladı.

Katılımcıların yüzde 87’si, haftalık en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz yaparak önerilen fiziksel aktivite düzeyini karşılıyordu. Ancak buna rağmen günün büyük bölümünü oturarak geçiren kişilerin bilişsel performansında daha belirgin bir gerileme gözlendi.

Araştırma özellikle hafıza ile ilişkili beyin bölgesi olan hipokampusun, uzun süre oturan bireylerde daha hızlı küçüldüğünü ortaya koydu. Bu küçülme, beynin yaşlanma sürecini hızlandırabilecek bir etki olarak değerlendiriliyor.

Pittsburgh Üniversitesi’nden nörolog ve çalışmanın ortak yazarı Marissa Gogniat, “Alzheimer hastalığı riskinizi azaltmak için sadece günde bir kez egzersiz yapmak yeterli değil,” diyor. Ona göre, gün içerisinde egzersiz yapılsa bile oturarak geçirilen sürenin kısaltılması, Alzheimer’a yakalanma riskini azaltmada çok daha önemli bir rol oynayabilir.

Araştırmada ayrıca Alzheimer’a genetik yatkınlığı olan kişilerin, oturmanın zararlı etkilerine daha açık olduğu görüldü. Bu kişilerin beyinlerinde, özellikle hafıza ve karar verme gibi işlevlerle ilgili bölgelerde daha fazla gri madde kaybı tespit edildi. APOE-ε4 adlı genin taşıyıcısı olan bireylerin, oturmanın etkisini daha derin yaşadığı ifade edildi.

Araştırmacılar bu bulguların doğrudan bir neden-sonuç ilişkisi kurmadığını ancak uzun süre oturmanın veya uzanmanın beyni daha hızlı yaşlandırabileceğini gösterdiğini belirtiyor. Bu yüzden yalnızca spor yapmak değil, gün içindeki hareketsizlik süresini kısaltmak da beyin sağlığı için kritik önem taşıyor.

Çalışmanın diğer yazarı Angela Jefferson, özellikle Alzheimer riski taşıyan yaşlı yetişkinler için bu araştırmanın uyarıcı nitelikte olduğunu söylüyor. Ona göre, oturmaya düzenli aralıklarla ara vermek ve hareketli kalmak, ileri yaşlarda bilişsel sağlığı korumanın anahtarlarından biri olabilir.