Jaws filmine ilham veren olayla ilgili neler biliniyor?

Sahilde dönemin siyasi seçkinleri yürüyüşler yapıyor ve kıyıda bir "deniz yaratığı" yüzüyordu.

Bilimin büyük ölçüde bu yaratıktan haberi yoktu ve yaratık aslında yetişkin bile değildi.

2,7 metre uzunluğunda, sivri dişli bu "canavar" kısa bir süre sonra hem Wilson'ı hem de Birinci Dünya Savaşı'nı gazete manşetlerinden indirecekti.

Zamanla savaş unutuldu ama Büyük Beyaz Köpekbalığı film yıldızına dönüştü.

Temmuz 1916'da Jersey kıyısında yüzmek için denize giren beş Amerikalı saldırıya uğradı ve dördü, daha yavru olan bu büyük beyaz köpekbalığı tarafından öldürüldü.

1-12 Temmuz arasında, tarihte ve günümüze kadar görülmemiş bir şekilde 112 kilometre uzunluğundaki okyanus kıyısında dolaşan köpekbalığı dehşet yaşattı.

Atlantic City'deki bir sahil kasabasından New York limanına akan bir ırmağa kadar uzanan kıyılarda kurbanlarını avlıyordu.

İlk ölen, Beach Haven'da üniversiteden yeni mezun olan Charles Vansant oldu. Sahilde oturanlar, attığı çığlıkları şaka sandı.

Dönemin bilim insanları köpekbalıklarının insan kemiğini parçalayacak güçte bir çeneye sahip olmadığına inanıyordu.

ABD tarihinde kayıtlara geçen ilk ölümlü köpekbalığı saldırısıydı bu. Ama o zamanlar Discovery Channel yoktu ve bu konuları kimse bilmiyordu. Genç köpekbalığı bütün bunları değiştirecekti.

İkinci ölümden sonra, sahile gidenler yarısı yenmiş kanlı bir cesetle karşılaştı. Dehşet içinde sahilden kaçtılar.

Bu gerçek "canavar" birden New York Times'ın manşet haberi oldu. Bir başka yüzücü bir ırmak ağzında köpekbalığı tarafından öldürülmüş, bir diğeri de "canavarla mücadele etmeye çalışırken" hayatını kaybetmişti.

Tatilcilerin getirdiği parayı kaybetmek istemeyen belediye başkanları yaşananları inkar etmeye çalıştı. Ta ki dehşet tesislerin kapanmasına ve siyasetçiler bilim insanlarından yardım istemeye başlayana dek.

Amerikan Doğal Tarih Müzesi'nden bir uzman katil köpekbalığının türünü belirlemekte başta zorlandı. Sonra da efsanevi, insan yiyen Carchadon carcharias'a yani büyük beyaz köpekbalığına odaklanıldı.

Panik dalgası bölgeyi sararken, öfkeli erkekler tüfeklerini ve yabalarını kapıp köpekbalığı avına çıktılar. Köpekbalığı sonunda teknesine saldırdığı biri tarafından öldürüldü.

Bu hikaye tanıdık geliyor mu? Jaws'un kelimenin tam anlamıyla dalgaların altına gömülen gerçek hikayesi bu.

2001'de New Jersey'de yaşarken bu olayı keşfettim ve Close To Shore (Sahile Yakın) adlı kitabımda anlattım. Peter Benchley ise yaşananları 1974'te yayımlanan ve en çok satanlar listelerine giren Jaws adlı kitabında New Jersey'den Long Island'daki hayal ürünü tatil kasabası Amity'ye taşımıştı.

Benchley'nin yazdığı köpekbalığı da dört kişiyi öldürüyordu ve aralarında ırmak ağzında ölen bir kurban da vardı. Köpekbalığıyla mücadele eden bir kahraman adayı da hayatını kaybediyordu. Belediye başkanı turizm gelirlerinden olmak istemediği için başta olanları kabul etmeyi reddediyor, sonra da dehşet nedeniyle bir bilim insanının yardımına başvuruyordu.

Coney Island'daki New York Akvaryumu'ndan hayal ürünü balık bilimci önce katil köpekbalığının türünü tespit etmekte zorlanıyor ve sonra büyük beyaz köpekbalığına odaklanıyordu.

İnsanları 1916'da olanlar konusunda uyarıyor ve tekrar yaşanabileceğini söylüyordu. Öfkeli erkekler köpekbalığı avı başlatıyor, canavar, teknesine saldırdığı bir kahraman tarafından öldürülüyordu.

Benchley ile yaptığım bir söyleşide, roman fikrinin köpekbalığı saldırılarına ömrü boyunca duyduğu ilgiden kaynaklandığını söylemişti.

Daha sonra Jaws'un sonraki baskılarına yazdığı önsözde araştırmasını şöyle anlatıyordu:

"Köpekbalıkları tek bir yerde kalıp, tekrar tekrar insan öldürdü mü? Kesinlikle. 1916'da New Jersey'deki bir nehirde dört kişiyi öldüren köpekbalığını unutmayın. Tekrar tekrar benimle söyleşi yapanlara Jaws'da anlatılan her olayın gerçekten yaşandığını anlattım."

Benchley'nin romanı küresel ölçekte yankı getiren bir kültür olayıydı. Küba lideri Fidel Castro, kitabın İspanyolca adı Tiburon'un bir vahşi kapitalizm metaforu olduğunu söylemişti.

Diğerleri de Richard Nixon ve Watergate skandalıyla ilgili olduğu görüşündeydi. Kitap 44 hafta boyunca New York Times'ın en çok satanlar listesinin ilk sıralarında kaldı.

1975'te Steven Spielberg'ün Jaws filmi gösterime girdi.

1975 yapımı Jaws filminden bir sahne. Amerikalı aktör Richard Dreyfuss (solda) (deniz biyoloğu Hooper rolünde) ve İngiliz yazar ve aktör Robert Shaw (köpekbalığı avcısı Quint rolünde), Quint'in balıkçı teknesi 'Orca'da. Steven Spielberg'in yönettiği filmde mekanik dev köpekbalığı kullanıldı. Roy Scheider ve Lorraine Gary'nin de başrollerini paylaştığı film, ilk 'Yazın Gişe Rekorları Kıran Filmleri'nden biriydi.

New Jersey'deki yavru köpekbalığının yaşattığı dehşet, 1970'lerde dev bir hayal ürünü mekanik canavara dönüştü ve yüzmek bir daha hiç eskisi gibi olmadı.

Film Hollywood'un yaz aylarında gösterime giren ilk büyük yapımıydı ve Star Wars'tan, Jurassic Park'a bütün büyük yapımlar aynı iş modelini benimsedi.

Film, Florida Üniversitesi'nden George Burgess gibi önde gelen köpekbalığı uzmanlarını gerçekten korkutmuştu. Çünkü büyük beyaz köpekbalığı yanlış bir şekilde kinci bir insan avcısı olarak gösterilmişti. Aslında köpekbalıkları nadiren yaşanan hataların dışında insanları hedef almıyordu.

Burgess film yüzünden ABD'nin doğu kıyılarında onlarca köpekbalığı avı düzenlendiğini ve bunların köpekbalığı nüfusunu neredeyse kırıp geçirdiğini anlatıyor.

Fakat Jaws aynı zamanda köpekbalığının ve okyanus koruma hareketinin yükselişini de beraberinde getirdi. Köpekbalığı biyologlarını daha çok ve iyi araştırma yapmaya yöneltti, araştırma bütçeleri arttı ve bilim insanları köpekbalıklarının da doğal yaşamın bir parçası olduğu anlayışını yaydı.

Burgess 1916'daki saldırıdan sorumlu olanın bir büyük beyaz köpekbalığı olduğunu söylüyor. Fakat diğer uzmanlar ırmak ağzında saldıranın bir boğa köpekbalığı olduğu görüşünde. Bu gizem hiç çözülemedi.

Burgess'e göre, "Dünya genelinde filmi izleyen on binlerce kişide yeni bir fobi oluştu".

"Jaws yüzünden ayaklarını suya bile sokamadılar."