Ay'ın iki yüzü arasındaki dikkat çeken fark

Elde edilen veriler, Ay’ın Dünya’ya bakan “yakın yüzü” ile arka planda kalan “uzak yüzü” arasında temel farklılıklar olduğunu gösteriyor. Yakın yüz, lavla kaplı geniş düzlüklerden oluşurken; uzak taraf daha engebeli ve yapısal olarak daha sert.

Araştırma, iki ila üç milyar yıl önce meydana gelen volkanik faaliyetlerin, radyoaktif elementlerin Ay’ın iç yapısında dengesiz biçimde dağılmasına yol açtığına dair teorilere güçlü bir dayanak sağlıyor.

Güneş Sistemi Dinamikleri Grubu yöneticisi Ryan Park, “Ay’ın yakın tarafının uzak tarafına göre daha fazla esnediğini bulduk” diyerek bu esneklik farkının, iç yapının temelden farklı olduğuna işaret ettiğini belirtti.

Yerçekimi verileri, 2011–2012 yıllarında Ay’ın yörüngesinde dönen GRAIL görevinin Ebb ve Flow adlı iki uzay aracıyla toplandı. Bilim insanları, bu verilerle Ay’ın bugüne kadarki en detaylı yerçekimi haritasını oluşturdu.

Park’ın ifadesine göre, elde edilen sonuçlar başlangıçta o kadar şaşırtıcıydı ki, hesaplamalar defalarca tekrarlandı. Bu süreç toplamda 10 yıl sürdü.

Yeni model, Ay’ın Dünya’nın kütleçekimi nedeniyle nasıl esnediğini de gösteriyor. Tıpkı Ay’ın Dünya’daki gelgitleri etkilediği gibi, Dünya da Ay’da benzer bir kuvvet uyguluyor.

Aynı teknik daha önce asteroit Vesta üzerinde uygulanmış, Vesta’nın sanıldığından daha küçük ya da olmayan bir çekirdeğe sahip olabileceği ortaya konmuştu. Ayrıca Jüpiter’in volkanik uydusu Io’nun magma okyanusuna sahip olma olasılığı da bu yöntemle zayıf bulunmuştu.

Ryan Park, “Yerçekimi, bir gökcisminin içini anlamada yüzeye ihtiyaç duymadan bize eşsiz bir bakış açısı sunuyor” diyerek, bu yöntemin gezegen keşiflerinde ne kadar değerli olduğunu vurguladı.