Güneş bile tutmuyor: Yıldız plazması atılımından kurtulan 3I/ATLAS kuyruklu yıldızı hakkında neler biliniyor?

Bu şaşırtıcı kozmik olayın doğrulanması, Rusya Bilimler Akademisi Uzay Araştırma Enstitüsü'ne bağlı Güneş Astronomi Laboratuvarı'nın yayınladığı bir videoyla sağlandı.

Güneş videoda yer almıyor; aygıtın diskinin arkasına gizlenmiş durumda; ancak şiddetli püskürmeleri her yerden görülebiliyor: yıldızın derinliklerinden fışkıran plazma bulutları . 3I/ATLAS şu anda orada, büyük gök cisimlerini bile ayırt etmenin neredeyse imkansız olduğu kör edici ışıkta saklanıyor.

Kayıt, SOHO yörünge gözlemevine kurulan benzersiz bir cihaz olan LASCO/C3 koronagrafı kullanılarak elde edildi. Amacı, arka plan parlaklığının kuyrukluyıldız ve asteroitlerden yansıyan ışıktan milyonlarca kat daha parlak olduğu güneş diski yakınındaki sönük cisimleri tespit etmektir. Ancak LASCO bile yıldızlararası ziyaretçiyi anında tespit edemedi.

Gökbilimciler özel bir teknik kullandılar: Her an için yirmi kareyi birleştirdiler ; on öncesi ve on sonrası. Bu yöntem rastgele gürültüyü ortadan kaldırıyor ve sabit sinyali güçlendiriyor. Ve sonra bir mucize gerçekleşti: Ekranda belli belirsiz bir iz belirdi ; Galaksinin derinliklerinden gelen aynı 3I/ATLAS izi.

Video, yıldızlararası cismin öngörülen yörüngesinde hareket etmeye devam ettiğini, istikrarını koruduğunu ve görüntülerdeki uzak yıldızları geride bıraktığını gösteriyordu. Sinyali o kadar zayıftı ki, bilim insanlarına göre cihaz kelimenin tam anlamıyla tek tek fotonları tespit ediyordu, ancak bu, şu ana sonuca varmak için yeterliydi: 3I/ATLAS, güneş plazması çarpmasından sağ kurtuldu .

21 Ekim'de, Güneş'in uzak tarafından güçlü bir koronal kütle atımı meydana geldi ve uzaya devasa bir sıcak madde bulutu fırlattı. Hesaplamalar, çekirdeğin gerçekten gevşek buz ve tozdan oluşması durumunda, bulutun 24-25 Ekim'de kuyrukluyıldıza ulaşıp teorik olarak onu yok etmesi gerektiğini öngörüyordu. Ancak görüntüler, cismin sağlam olduğunu gösteriyor.

Gökbilimciler, parçalanmaya başlayıp başlamadığını belirlemek için parlaklıktaki en ufak değişiklikleri tespit etmeye çalıştılar, ancak kesin veriler elde etmek imkansız. Bulanık hatlar, belirgin parçalar... neredeyse kesinlikle gerçek yıkım belirtilerinden ziyade işlenmiş eserler.

Ne yazık ki, daha fazla gözlem yapmak mümkün olmadı ; 3I/ATLAS, LASCO'nun görüş alanının dışına çıktı . Yine de, iki gün üst üste gözlem yapmak nadir görülen bir başarıdır. Bilim insanları, böylesine sönük bir yıldızlararası cismin dinamik hareketini gözlemlemenin "gözlemsel astronominin gerçek bir mucizesi" olduğunu belirtiyorlar.

Gökbilimciler şimdi, kuyruklu yıldızın Güneş'ten uzaklaşmaya başlayıp Dünya merkezli teleskoplarla tekrar görülebileceği Kasım ortasına kadar beklemek zorundalar. Güneş rüzgarını incelemek üzere tasarlanan PUNCH misyonunun küçük uydularının da bu konuda veri sağlayabileceği umuluyor.

3I/ATLAS, 'Oumuamua ve Borisov Kuyrukluyıldızı'ndan sonra Güneş Sistemimizi ziyaret eden bilinen üçüncü yıldızlararası gezgin oldu. Dayanıklılığı şaşırtıcı: Yıldızlar arasındaki boşluktan fırlayan bu gök cismini bir plazma fırtınasının etkisi bile yok edemedi.

• ATLAS (Asteroid Karasal Çarpma Son Uyarı Sistemi), Hawaii'de geliştirilen otomatik bir gökyüzü gözlem sistemidir. Birincil amacı, Dünya için potansiyel bir tehdit oluşturabilecek asteroitlerin erken tespitidir.

• 3I/ATLAS'a "3I" öneki verildi çünkü daha önce sadece iki yıldızlararası cisim keşfedilmişti:

  1. 'Oumuamua (2017), alışılmadık uzun bir şekle sahip olduğu bilinen ilk yıldızlararası nesnedir.

  2. 2I/Borisov (2019), kuyrukluyıldız aktivitesine dair açık işaretlere sahip ilk yıldızlararası kuyrukluyıldız benzeri nesnedir.

1. Menşei:

   Yukarıda belirtildiği gibi, bu cisim Güneş Sistemi'nin ötesinden gelmiştir. Yörüngesi hiperboliktir ve bu da yıldızlararası bir kökene işaret eder: Güneş'e kütleçekimsel olarak bağlı değildir ve tipik bir asteroit veya kuyrukluyıldız gibi Güneş'in yörüngesinde dönmez.

2. Biçim ve görünüm:

   Cismin kesin şekli henüz bilinmiyor. Gözlemler, kuyrukluyıldızların tipik aktivitesini gösteriyor: Güneş'e yaklaşırken gaz ve toz püskürüyor. Bu, onu bir kuyrukluyıldıza benzetiyor, ancak alışılmadık bir yıldızlararası kökene sahip.

3. Hız ve yörünge:

   Nesne, Güneş'e göre yüksek bir hızda hareket ediyor; bu hız, Güneş Sistemi'ndeki tipik kuyruklu yıldızların hızından önemli ölçüde daha yüksek. Yörüngesi hiperbolik: Güneş'e en yakın noktasını (günberi) geçtikten sonra, Güneş Sistemi'ni sonsuza dek terk edecek.

4. Bilimsel değer:

   • 3I/ATLAS'ı incelemek Güneş Sistemi dışındaki maddenin bileşimi ve yapısı hakkında bilgi sağlar.

   • Kimyasal bileşiminin Güneş Sistemi'ndeki kuyrukluyıldızlar ve asteroitlerle karşılaştırılması, diğer yıldız sistemlerindeki gezegen ve cisimlerin oluşumunu anlamak için ipuçları sağlar.

   • Bu tür cisimlerin son derece nadir olduğu düşünüldüğünde, her yeni karşılaşma astrofizik açısından eşsiz bir fırsattır.

5. Gözlemler:

   Video ve hareket verileri genellikle SOHO uydusundaki LASCO gibi koronagraflar kullanılarak elde edilir ve bu sayede yıldızın parlak diski gizlenirken Güneş'e yakın nesneler görülebilir.

Dün, yıldızımızın uzak tarafında yeni ve güçlü bir patlama tespit edildi. Dünya'nın göremediği bu bölgedeki aktivite, 4246 numaralı büyük bir güneş lekesi grubunun bize bakan taraftan buraya doğru hareket etmesinden bu yana yaklaşık on gündür devam ediyor.

Gözlemlere göre, merkez bu süre zarfında birkaç yüksek kaliteli X-ışını parlaması üretti . Bunlardan biri olan 22 Ekim'de meydana gelen parlamanın X10 yoğunluğuna ulaştığı tahmin ediliyor . Bölge şu anda gezegenimizin görüş alanından gizlenmiş olsa da, plazma emisyonları güneş diskinin çok ötesine uzanıyor ve teleskoplar ve koronagraflar tarafından kaydediliyor.

Emisyonların yönünü analiz etmek, aktif merkezin hareketini izlememizi sağlar. On gün önce plazma sağa doğru akarken, dün geceki patlamadan sonra madde sola doğru akmaya başladı ve bu da merkezin neredeyse güneş diskini geçtiğini gösteriyor. Cumartesi gününe kadar, Güneş'in doğu ucundan görünür tarafa çıkması bekleniyor ve bu noktada süreçler gözlemlenebilir hale gelecek. 5-7 gün içinde emisyonlar gezegenimizin jeomanyetik durumunu etkilemeye başlayabilir. Ortaya çıktığında ne kadar enerji kaldığı ise henüz bilinmiyor.

Gökbilimciler, 28 Ekim gibi erken bir tarihte, birkaç sakin günün ardından jeomanyetik aktivitede gözle görülür bir artış gözlemlediler. Dünya'nın manyetik alanı artan güneş rüzgarına tepki veriyor, ancak şimdilik her şey normal sınırlar içinde seyrediyor. Jeomanyetik bozulma indeksi, sakin bir durumu bozulmuş bir durumdan ayıran Kp=4 seviyesine yaklaştı , ancak henüz bu seviyeyi aşmadı.

Değişimlerin nedeni, Güneş'in Dünya'ya bakan yüzündeki büyük bir koronal deliktir ve bu delikten plazma akımları uzaya fırlatılır. Şu anda güneş rüzgarı hızı düşük ve Dünya'nın manyetosferi darbeleri fazla zorlanmadan saptırıyor. Ancak uzmanlar, yarın veya ertesi gün kısa süreli jeomanyetik fırtınaların meydana gelebileceğini tahmin ediyor.

Genel olarak, güneş aktivitesi düşük kalmaya devam ediyor ve bu geçici bir durum olarak değerlendirilebilir. Gökbilimciler, geçen hafta yıldızın uzak tarafından 3I/ATLAS'a çarpan aynı güneş parlaması merkezlerinin ortaya çıkmasını heyecanla bekliyorlar. Kuzey enlemlerinde, özellikle Kuzey Kutup Dairesi'nin üzerindeki bölgelerde yaşayanlar dikkatli olmalı: Mevcut düşük aktiviteye rağmen, bugün Murmansk'ta kuzey ışıklarını görme şansı %30-40'a kadar çıkıyor.