Sağlık hizmetlerinin finansmanı ve katkı paylarının geri ödenmesine ilişkin yeni düzenlemeler – neler değişiyor?

2025 tarihli yeni yasa, kamu tarafından finanse edilen sağlık sistemine önemli değişiklikler getiriyor. Bu değişiklikler arasında, yurt dışında tedavi için geri ödeme prosedürlerinin basitleştirilmesi, Nadir Hastalıklar Uzman Merkezlerinin kurulması ve Avrupa Referans Ağları ile iş birliğinin iyileştirilmesi yer alıyor. Sosyal güvenlik primlerinin geri ödenmesi, sağlık hizmetlerinin finansmanı ve yüksek riskli ruhsal bozukluğu olan bireylere yönelik hizmetlerin organizasyonu ile ilgili düzenlemelerde önemli değişiklikler 2025 yılında yürürlüğe girecek. Değişiklikler hem idari prosedürleri hem de mali uzlaşmaları kapsıyor.

2025 yılında Polonya sağlık sistemi, sağlık hizmetlerine erişimi iyileştirmeyi ve idari prosedürleri basitleştirmeyi amaçlayan büyük bir revizyondan geçti. Önemli değişikliklerden biri , AB, AEA ve Birleşik Krallık ülkelerinde tedavi geri ödeme kurallarının basitleştirilmesidir . Yeni düzenlemeler, acil tıbbi vakalarda daha hızlı geri ödeme yapılmasına ve yabancı uzmanların görüşlerinin belgelendirilmesine olanak sağlıyor.

Yasanın bir diğer önemli unsuru da Nadir Hastalıklar Uzman Merkezleri'nin (OECR) kurulmasıdır. Bu uzmanlaşmış birimler, Polonya'daki diğer merkezler ve uluslararası referans ağlarıyla iş birliği yaparak nadir hastalıkları olan hastalara teşhis ve tedavi hizmeti sunmaktadır. OECR statüsü beş yıllığına verilmekte olup, hasta sayısı, personel yeterlilikleri ve yürütülen klinik çalışmalar gibi belirli kriterlerin karşılanmasını gerektirmektedir.

Kanun değişikliği, sınır ötesi sağlık hizmetlerinde hasta haklarını korumayı amaçlayan 883/2004 sayılı AB Tüzüğü ve 2011/24/AB Direktifi hükümlerini uygulamaktadır. Bu sayede hastalar daha şeffaf prosedürlere ve son derece uzmanlaşmış sağlık hizmetlerine daha hızlı erişime sahip olmaktadır.

Yapılan değişiklikler sayesinde Polonya sağlık sistemi, özellikle nadir hastalıklarla mücadele eden ve hızlı tanı ve tedaviye erişimin hayati önem taşıdığı kişiler için daha erişilebilir, etkili ve hasta dostu hale geliyor.

Önemli değişikliklerden biri, fazla ödenen katkı paylarının iadesi için otomatik bir mekanizmanın getirilmesidir. ZUS, katkı payı ödeyen kişi yıllık ödemesini gönderdikten sonra resen icra takibiyle verilen bir ihtarnamenin maliyetinin on katını aşan tutarları iade etmekle yükümlü olacaktır. Banka hesap numarasının bulunmaması durumunda, iade, nitelikli imza, güvenilir imza veya diğer elektronik yetkilendirme biçimleri kullanılarak ZUS sistemine gönderilen elektronik bir başvuru üzerine yapılacaktır.

Değişiklikle ayrıca, ihtarname bedelinin on katını aşmayan fazla ödeme tutarlarının, vergi yılı sonuna kadar katkı payı ödeyenlerin hesabına yatırılacağı hükme bağlanarak, küçük fazla ödemelerin işlenmesi kolaylaştırılmış ve formaliteler azaltılmıştır.

Yasa, başkalarının yaşamı, sağlığı veya özgürlüğü için tehdit oluşturan bireylere yönelik sağlık hizmetlerinin finansmanında değişiklikler getirmektedir. Ulusal Sağlık Fonu'nun (NFZ) il şubeleri, voyvodalık içinde yalnızca Fon ile sözleşmesi olan kuruluşlar tarafından sağlanan hizmetleri finanse edecektir. Değişiklik ayrıca, NFZ'ye bağlı eczane ve sağlık kuruluşlarının sahiplerinin ve çalışanlarının sorumluluklarını da açıklığa kavuşturmaktadır.

Birinci basamak sağlık hizmetlerinde (gece ve tatil günleri hariç) süresiz sözleşme yapılabilmesi imkânı da getirilerek, hizmet istikrarının sağlanması amaçlanıyor.

Yeni düzenlemelerde, bu tür kurumlara yerleştirilen kişilerin sağlık hizmeti sağlayıcısını seçme hakkının olmadığı, bu kararların kurum müdürü tarafından verildiği açıkça belirtilmektedir. Kurumda verilemeyen hizmetler, tutuklulara sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından sağlanmakta ve masrafları devlet bütçesinden karşılanmaktadır.

Ayrıca, acil durumlarda hizmet verilmesinin gerekliliğine merkez başkanı karar verir ve bu durumlarda Ulusal Sağlık Fonu kapsamında tedavi için sevk hükümleri uygulanmaz.

Kanun, laboratuvarların yüksek kaliteli tıbbi teşhis sağlamak amacıyla, hem yurt içi hem de yurt dışı laboratuvar testleri için sürekli olarak dış kalite değerlendirme programlarına katılmasını zorunlu kılmaktadır. Laboratuvarlar ayrıca, gerçekleştirilen tüm testlerin iç kalite kontrolünü de yapmak zorundadır.