Mali kuralın askıya alınması ilk davasını Danıştay'da görüyor

Ülkede yaşanan hararetli tartışmalar ve Maliye Bakanlığı'nın son dönemde hükümetin kaçış maddesini devreye sokarak mali kuralı askıya alma kararına ilişkin yaptığı açıklamaların yarattığı endişelerin ardından ülke ilk yargısal meydan okumayla karşı karşıya; bu tartışma mahkemelere taşınacak.

Tüm bunlar, Yüksek Maliye Politikası Kurulu'nun (Confis) bu istisnai tedbiri yetkilendiren idari işlemin, yerleşik yasal veya anayasal gerekliliklere uymadığı gerekçesiyle iptalini talep ederek Danıştay'a itiraz eden Pedro Nel Ospina'nın açtığı davadan kaynaklanmaktadır .

Ayrıca bakınız: Kolombiya'nın kahveyi resmen ulusal içeceği ilan etmesi ne anlama geliyor?

Davacıya göre, mali kural reformunun bir parçası olarak 2021 tarihli 2155 sayılı Kanuna dahil edilen bir hüküm olan kaçış maddesinin etkinleştirilmesi keyfi, siyasi olarak motive edilmiş ve yasal olarak temelsizdi. Davacıya göre, hükümet, ciddi olmasına rağmen öngörülebilir olan ve ekonomik döngünün normal işleyişinin bir parçası olan yapısal mali dengesizlikleri haklı çıkarmak için doğal afetler veya pandemiler gibi olağanüstü şoklar için tasarlanmış bir aracı uygunsuz bir şekilde kullandı.

1 Temmuz 2025'te açılan davada, Confis ve Maliye Bakanlığı'nın kararının yasallık, mali sürdürülebilirlik ve iyi niyet gibi temel ilkeleri ihlal ettiği savunulmaktadır. Ayrıca, mali kuralın askıya alınmasının kamu harcamalarının yönetimi üzerindeki kurumsal kontrolleri zayıflattığı ve siyasi kararların teknik gereklilik kisvesi altında gizlenmesine izin vererek tehlikeli bir emsal oluşturduğu savunulmaktadır.

Davacı, temel hukuki argümanları arasında, Hükümetin, 2155 sayılı Kanun'un 28. maddesi gereğince kaçış maddesinin devreye girmesini haklı kılacak "olağanüstü ve öngörülemez bir olayın" varlığını gösteremediğini vurgulamaktadır; zira metne göre, belirtilen nedenler -vergi gelirlerindeki düşüş, harcamalardaki artış ve borç servisindeki büyüme- yalnızca bir süredir bilinmekle kalmayıp, aynı Hükümetin daha önceki siyasi ve mali kararlarının da sonucuydu.

Davada ayrıca, maddenin etkinleştirilmesi için gereken prosedürün yeterince takip edilmediğine işaret ediliyor ve özellikle hükümetin önlemin aciliyetini destekleyecek titiz bir teknik analiz sunmaması ve bu süreçlerde bağımsızlık ve nesnelliğin sağlanmasında teknik danışmanlık işlevi olan Mali Kural Özerk Komitesi'ne (CARF) gerçek bir rol verilmemesi sorgulanıyor.

Daha fazla bilgi: Yetersiz büyüme ve kredi: 2025'in diğer yarısında üstesinden gelinmesi gereken zorluk

Davaya göre, aktivasyon sağlam delillerden ziyade zayıf varsayımlara dayanıyordu ve CARF kararı, bunun olağanüstü bir olay olmadığı yönündeki uyarısına rağmen göz ardı edildi. Benzer şekilde, dava hükümetin olağan amaçlar için olağanüstü bir araç kullanarak yetkilerini kötüye kullandığını iddia ediyor.

Davacıya göre bu durum, meşruiyet ilkesinin ihlalini ve asıl amacı seçim yıllarında veya düşük bütçe uygulanan yıllarda Yürütme Organını mali sorumluluktan kurtarmak değil, mücbir sebep hallerinde geçici mali soluklanma sağlamak olan kaçış maddesinin çarpıtılmasını oluşturmaktadır.

Davada, hukuki analizin yanı sıra, tedbirin kurumsal ve ekonomik risklerine de dikkat çekilerek, hükümetin mali kuralı açık bir teknik ve hukuki destek olmadan askıya alarak mali politikanın güvenilirliğini zedelediği, kamu maliyesinin yönetimi konusunda belirsizliği artırdığı ve kredi derecelendirme kuruluşları ile yatırımcılar için olumsuz sinyaller ürettiği belirtildi.

Metinde, "Mali disipline dönüş için net bir yol haritası olmaksızın sürdürülemez bir harcama düzeyini sürdürmek için istisnai bir rakam kullanılıyor " ifadeleri yer alıyor.

Burada bakın: Sektör ivme kazandı: Ocak-haziran döneminde ülkede 104 bin 947 adet yeni araç satışı gerçekleşti.

Davacı, özel önlemler olarak Danıştay'ın kaçış maddesini tetikleyen Confis idari eyleminin geçersizliğini ilan etmesini ve mevcut mali kural kapsamında belirlenen sınırların derhal yeniden yürürlüğe konulmasını emretmesini talep ediyor. Ayrıca, mali çerçevede kalıcı esneklik için bir araç haline gelmesini önlemek amacıyla bu hükmün kötüye kullanılmasıyla ilgili bir uyarı verilmesini talep ediyor.

Bu dava, hükümetin mali sabitleme kuralını askıya alma kararına karşı açılan ilk resmi hukuki itiraz olup, sonucu ekonomik politika kararlarının yasal sınırları ve mali esneklik ile kurumsal hesap verebilirlik arasındaki denge konusunda önemli bir emsal oluşturabilir.