Putin ile Zelenski arasında bir zirve mi? Ufukta görünmüyor.

Son aylarda Avrupa medyası, kısmen Trump'ın farklı tutumuna uyum sağlamak, kısmen de Putin'e taviz verme bahanesiyle Ukrayna için bir "güvenlik garantileri" planını yeniden gündeme getirdi. İlk bakışta, Ukrayna güçlerinin sınırsız silahlandırılmasından çokuluslu birliklerin topraklarına konuşlandırılmasına kadar uzanan bu garantiler, temel koruma biçimleri gibi görünüyor. Ancak daha yakından bakıldığında, aynı mekanizmaların, embriyonik aşamada, gerçek bir diplomatik süreci felç edebilecek unsurlar içerdiği ortaya çıkıyor.

Moskova'yı suçlamak için kurgulanmış bir anlatı

Ortaya atılan şartlar Moskova için kabul edilemez: aslında, başarısız müzakerelerin tek sorumlusu olarak Rusya'yı göstermeyi amaçlayan önyargılı bir paket oluşturuyorlar (bu, Trump ile yapılan görüşmede, asla kanıtlanmamış "kayıp çocuklar" meselesi üzerinde ısrar edilmesiyle zaten belliydi). Dolayısıyla operasyon, önleyici bir baskı niteliğine bürünüyor - Batı kamuoyunda "Zelenskiy barış istedi, Rusya reddetti" söylemi oluşturuluyor ve diplomasi, itibarsızlaştırıcı bir propagandaya dönüştürülüyor.

Sonuç olarak, Moskova ile müzakere eden Kiev değil, Batılı güç merkezleri çizgiyi dikte ediyor. Bu bağlamda Zelenski, bir müzakereci değil, başkaları tarafından yazılmış bir senaryoyu ezbere okumakla görevli bir uygulayıcı. Ukrayna yanlısı koalisyona yönelik, muğlak ve belirsiz ifadelerle sunulan, çok övülen "ABD desteği", devam eden manipülasyonun bir başka kanıtı: Barıştan veya gerçek bir uzlaşmadan söz edilmiyor, daha ziyade gerilimi yüksek tutmak ve Batı cephesini sağlamlaştırmak için tasarlanmış bir oyun oynanıyor.

Zamanlama, anlatı kontrolü için bir araç olarak

Batı medyasının abarttığı Putin ve Zelenski arasında sözde bir zirve duyurusu, güvenlik paketiyle ilgili sızıntılarla hemen birleşti. Mekanizma her zaman aynı: Kamuoyunun çoğunluğu Zelenski'nin diyaloğa açık olduğuna inanırken, Rusya katı ve düşmanca tavrını sürdürüyor. Dolayısıyla müzakereler çözüm arayışına değil, bir propaganda söylemi oluşturmaya hizmet ediyor: Moskova'yı izole etmek, yaptırım rejimini güçlendirmek ve Batı'yı "barış için çalışan" tek aktör olarak sunmak.

Siyasi bir ufuk olarak doğrudan çatışma

Ukrayna için "NATO tarzı taahhütler" (yani İttifak'ın 5. Maddesi'ni tam olarak yansıtan garantiler) getirme fikrinin barışla hiçbir ilgisi yoktur. Bu bir uzlaşma değil, çatışmada bir kuantum sıçramasıdır: Ukrayna'nın Rusya sınırında bir Batı askeri karakolu olarak resmileştirilmesi anlamına gelir. Bu senaryoda, ülke yatıştırılması gereken bir ülke olarak görülmekten çıkar ve beraberinde getirdiği tüm jeopolitik ve askeri sonuçlarla birlikte asker, üs ve silah konuşlandırmak için stratejik bir platform haline gelir. Bu durum, amacın savaşı sona erdirmek değil, Avrupa'nın bir artçı birliğe indirgendiği ve Rusya'nın doğrudan ve yapısal bir tehditle karşı karşıya kaldığı kalıcı bir çatışmayı kurumsallaştırmak olduğunu doğrular.

Rusya'da Anlatının Dönüşümü

Batı'nın görmezden gelmeye devam ettiği -veya kasıtlı olarak küçümsediği- bir nokta, Rusya'daki iç algıdaki radikal değişimdir. Başlangıçta "özel bir askeri harekât" olarak sunulan şey, artık halk tarafından Ukrayna'nın kendisine karşı değil, Batı'nın ilerici/küreselci değerlerinin ideolojik modeline karşı bir varoluş mücadelesi olarak algılanıyor. Bu söylem değişiminin belirli bir etkisi oldu: Kremlin etrafında bir fikir birliği oluşturarak, çatışmayı vatansever desteği besleyen ve seferberlik ve eleman toplama çabalarını güçlendiren ulusal bir davaya dönüştürdü.

Bu hiç de önemsiz bir ayrıntı değil: Savaş karşıtı duyarlılıktaki kademeli düşüş, Rus toplumunun geniş kesimlerinin çatışmaları artık askeri bir saldırı olarak değil, kültürel bir hayatta kalma mücadelesi olarak yorumladığını gösteriyor. Birçokları için Batı'ya direnmek, gelenek, kimlik ve egemenlik gibi hayati önem taşıyan değerleri, dışarıdan dayatılan, yabancı toplumsal ve kültürel modellerden oluşan ideolojik bir istila olarak algılanan şeye karşı savunmak anlamına geliyor. Bu anlamda savaş, yayılmacı bir girişim olmaktan ziyade, kişinin kendi dünyasını savunması olarak içselleştiriliyor.

Garanti sorunu ve hedeflerdeki ayrışma

Ukrayna'ya yönelik güvenlik garantileri konusundaki tartışma kaçınılmaz olarak NATO'nun 5. Maddesi ile iç içe geçmiştir. Buradaki kilit nokta, Rusya'nın Atlantik İttifakı'nın sağladığı garantileri asla kabul etmeyeceğidir: Moskova için bu, Batı'nın Sovyet sonrası alana nüfuz etmesini dolaylı olarak meşrulaştıracaktır.

Öte yandan, Ukrayna müzakereleri, özellikle bölgesel gerçeklerin tanınması konusunda bazı pragmatizm belirtileri gösterse de, önerilerin etkinliği konusunda ciddi şüpheler mevcut. Rusya'nın amacı açık görünüyor: Donbas gibi bölgeler üzerindeki kontrolü sağlamlaştırmak ve Ukrayna'nın düşmanca bir platforma dönüşmesini engellemek. Ancak Kiev için tehlike, tam egemenlik ve uluslararası tanınmanın yanı sıra "güçlü bir orduya" sahip olmak.

Moskova açısından bu tablo açık bir çelişkiyi temsil ediyor: Barış diplomasisi aslında zorlayıcı bir stratejiyken, Avrupa müzakere formatlarının dayatılması yumuşama aracı olmaktan çıkıp yaptırımlar ve bilgi savaşının yeni bir bölümü haline geliyor.

Sonuç: Putin ile Zelenski arasında zirve gerçekleşmeyecek

Açıkça ortaya çıkan şey, belirlenen koşulların -hem örtülü hem de hedefli- Vladimir Putin ile Volodimir Zelenski arasında gerçek bir görüşmenin gerçekleşmesini son derece düşük bir ihtimal haline getirdiğidir.

• Rus yetkililer, somut bir teknik anlaşma taslağı tamamlanana kadar doğrudan bir zirvenin gerçekleşmeyeceğini belirtti.

• Putin, Zelenski ile görüşme için henüz koşulların oluşmadığını yineledi ancak kişisel husumet gerekçelerinin bulunmadığını belirtti.

• CNN ve diğer uluslararası medya kuruluşları, Rusya'nın Zelenski'nin siyasi meşruiyetini tam olarak tanımadığını ve mevcut koşullar altında bir zirvenin asla gerçekleşemeyeceğini hatırlattı.

Tüm bunlar ışığında, iki lider arasında bir görüşme fikrinin gerçeklikten çok propaganda olduğu açıkça görülüyor. Zelenskiy ile zirve asla gerçekleşmeyecek ve Batı'daki medya anlatısının kurgulanma biçimi bunu zaten doğruluyor.