Çift patlama sonucu yok olan bir yıldızın ilk görüntüsü, evrendeki en gizemli patlamalardan birini yakaladı.

Bir gökbilimciler ekibi, çift patlamada ölen bir yıldızın ilk görsel kanıtını elde etti. Bunlar, Avrupa Güney Gözlemevi'nin (ESO) Çok Büyük Teleskobu (VLT) ile gözlemlenen SNR 0509-67.5 süpernovasının kalıntılarıdır. Araştırmacılar, yıldızın iki patlama yaşadığını doğrulayan desenler tespit ettiler ve bulgularını bu Çarşamba günü Nature Astronomy dergisinde yayınladılar. ESO'ya göre keşif, "Evrendeki en önemli patlamalardan birini yeni bir ışık altında" gösteriyor.

SNR 0509-67.5 bir beyaz cüceydi. Ve süpernovaların çoğu büyük yıldızların ölümünden kaynaklansa da, Güneş gibi yıldızların yakıtlarını yakmasının ardından geride kalan küçük, hareketsiz çekirdeklerde de meydana gelebilirler. Bu ölmekte olan beyaz cüceler, astronomi topluluğunun Tip Ia süpernovası olarak adlandırdığı şeyi üretebilirler.

Avustralya'nın Canberra kentindeki New South Wales Üniversitesi'nde doktora öğrencisi ve yeni çalışmanın yazarlarından biri olan Priyam Das, ESO tarafından yayınlanan bir basın bülteninde "beyaz cüce patlamaları astronomide önemli bir rol oynuyor" dedi. Bunun nedeni, modern bilimin evrenin nasıl genişlediğine dair anlayışının büyük bir kısmının bu özel süpernovaların incelenmesine dayanmasıdır. Ancak araştırmacı, bunların önemine ve bu kadar zaman geçmesine rağmen "patlamalarını tetikleyen kesin mekanizmayı çevreleyen bilmecenin hala çözülemediğini" ekliyor.

Tip Ia süpernovalar , ikili bir sistemdeki beyaz bir cüceden kaynaklanır. Burada, ilk yıldız, yeterince yakınsa yoldaş yıldızından madde çalabilir. Gökbilimciler tarafından en çok kabul gören modele göre, beyaz cüce kritik bir sınıra ulaşana kadar kütle biriktirir ve bu da tek bir patlamayı tetikler. Ancak, son çalışmalar farklı bir senaryo önermektedir: bazı durumlarda, süpernova beyaz cüce bu kritik kütleye ulaşmadan önce gerçekleşen çift patlamadan kaynaklanabilir.

Yeni fotoğraf teorinin doğru olduğunu gösteriyor. Bazı Tip Ia süpernovalar "çift patlama" mekanizmasıyla patlar. ESO bunu şu şekilde açıklıyor: "Bu alternatif modelde, beyaz cüce çalınan helyum tarafından oluşturulan bir kabukla çevrilidir ve bu kabuk kararsız hale gelip tutuşabilir. Bu ilk patlama beyaz cücenin etrafından ve içine doğru ilerleyen bir şok dalgası üretir, yıldızın çekirdeğinde ikinci bir patlamayı tetikler ve nihayetinde süpernovayı yaratır."

Bu, beyaz cücenin bu çift patlamasının ilk net görsel kanıtıdır. Keşfin anahtarı, yıldızın kalıntılarında belirgin bir desenin saptanmasıydı: yalnızca ilk patlamadan sonra görülebilen ayrı kalsiyum katmanları. Görüntülerde kalsiyum, mavi bir hale olarak görünüyor.

Ekip, VLT'deki özel bir alet sayesinde süpernova kalıntısındaki bu katmanları tespit edebildi. Çalışma, "Çift patlamanın bu elle tutulur kanıtı, uzun süredir devam eden bir gizemi çözmeye katkıda bulunmakla kalmıyor, aynı zamanda görsel bir şölen de sunuyor" sonucuna varıyor.