Başkan Yardımcısı Francia Márquez, Gustavo Petro yönetimine güçlü bir mesajla sessizliğini bozdu: "Kahramandan haine dönüştüm."

Başkan Yardımcısı Francia Márquez, Cali'deki Universidad Libre del Sur'un salonunda toplanan onlarca katılımcıya, çok uzun süredir sessiz kaldığını ve konuşma zamanının geldiğini söyledi.

Ve bunu , 25 Temmuz'da Afrika Kökenli Kadınlar ve Kız Çocukları Uluslararası Günü'nü anmak amacıyla düzenlenen "Birlikte Onurumuzun Geri Kazanımı İçin" toplantısının açılışında yaptı.

"Birkaç yıl önce, ülke çapında yankılanan ses, umudun yüzüydüm. Nehirlerin, mütevazı evlerin, popüler bilginin, nasırlı ellerin, onurlu bir yaşam hayal ederken başkalarının evlerini temizleyen kadınların yankısını taşıyan Afro-kökenli bir kadındım. Ama kısa sürede siyasi bir fenomenden, bir kahramandan bir 'hain'e dönüştüm," diye doğruladı başkan yardımcısı.

"Bizi fotoğrafta istiyorlar ama karar alma sürecinde istemiyorlar. Bizi bir sembol olarak istiyorlar ama sesi olan bir halk olarak değil. İtaatkar olmamızı istiyorlar. İtaat etmezsek, cezamız geliyor: siyasi şiddet, silinme ve toplum önünde insanlıktan çıkarılma," diye iddia etti.

Bu 25 Temmuz, Latin Amerikalı ve Karayipli Afro-soylu kadınların 25 Temmuz 1992'de Dominik Cumhuriyeti'nde düzenlenen ilk buluşmasını anmaktadır. Bu buluşma, Afrika kökenli kadınların ve devletlerin oluşumuna sağladıkları tüm kültürel ve sosyal katkıların savunulması ve görünürlüğü için verilen mücadelenin başlangıç noktasını oluşturmuştur. Bu buluşma, ırk ayrımcılığının ve onlara yönelik şiddet, cinsiyetçilik, dışlama, yoksulluk ve göç eylemlerinin yapısal dönüşümünün ve değişiminin başlangıcını simgelemektedir.

Sahneye çıktığında alkışlarla karşılayan seyirciler yavaş yavaş sessizliğe büründü.

"Bugün burada sadece kendimden bahsetmek için bulunmuyorum. Afro-soylu bir bedenden, kutlanan, sömürülen, yıpratılan ve atılan siyah bir kadının bedeninden konuşuyorum. Çünkü evet, bu hikâye bir kutlamayla başladı. İkinci turu kazandığımız gün, orada bulunmamıza izin verilen bir gündü, ancak tanınmadık," dedi.

"Birkaç yıl önce, ülkeyi dolaşan ses, umudun yüzüydüm. Nehirlerin, mütevazı evlerin, popüler bilginin, nasırlı ellerin, onurlu bir yaşam hayal ederken başkalarının evlerini temizleyen kadınların yankısını taşıyan Afro-kökenli kadındım," diye belirtti.

"Ancak kısa sürede siyasi bir fenomenden, bir kahramandan bir 'hain'e dönüştüm" dedi Güney Kaliforniya'daki Valle del Lili kampüsündeki Universidad Libre konferans salonunda.

Ayrıca şunları da ekledi: "Çünkü bu ülkede, siyah bir kadın ayağa kalktığında, şüphe peşini bırakmaz. Sistem onun yeteneklerini değil, hak ettiği yerde olup olmadığını sorgular. Eğer kendisine tanınan sınırın dışına çıkarsa, 'kibirli', 'sadakatsiz', 'beceriksiz', 'beceriksiz' ve 'tehlikeli' olarak nitelendirilir."

"Afrika kökenli liderlerin, kendilerini ilerici olarak tanımlayan ancak hâlâ ırksal bir devletin özelliklerini taşıyan hükümetlerde iktidar dinamiklerine katıldıklarını görüyoruz" diye de ekledi.

James Baldwin'in dediği gibi, karşılaşılan her şey değiştirilemez, ancak hiçbir şey, yüzleşmeden de değişemez. İşte bugün yaptığımız şey bu: yüzleşmek.

"Açıkça söylemek istiyorum: Sessiz kalmak için burada değilim. Canımı acıtmadığını, beni yormadığını, beni yıpratmadığını iddia etmeyeceğim. Bağırmak istiyorum, size bu ülkenin bizi nasıl dışlama anlatılarına sürüklediğini, güvensizliğiyle boğduğunu ve sonra da nefes almadığımız için bizi nasıl suçladığını anlatmak istiyorum. Çağdaş bir demokraside siyahi bir kadını iktidardan nasıl uzaklaştırırsınız? Patlayıcıların veya mermilerin habercisi olan anlatılarla. Beceriksiz, beceriksiz, güvenilmez, sadakatsiz, hain gibi tekrarlayan anlatılar, birinin bizi ortadan kaldırmanın ulusal refahın bir işareti olduğuna inanması için mükemmel bir zemin hazırlar."

Üst düzey bir devlet yetkilisine göre bu alanları işgal etmeye cesaret edenlere karşı ırkçı nefret beslemenin sonuçlarından bahsetti.

"Ülke çapında bilinen iki vakadan bahsetmek istiyorum. Bazı insanlar, nefretin gözlerini kör etmesine izin verdikleri için adaletin karşısına çıktılar. Bu nefret, küçük çıkarları ve siyasi platformları olan, bana ve bu ülkedeki tüm siyahlara karşı ırkçı söylemler eken başkaları tarafından körüklendi," dedi.

"Ülke, Bogotá'da ve Bolivar Meydanı'nda, hükümete karşı düzenlenen bir yürüyüş sırasında politikacıların nutuklarından cesaret alarak siyahların insanlık durumunu inkâr eden ve bizi hayvanlarla bir tutan, siyah bir kadının hükümette yer almasının düşünülemez olduğunu haykıran yaşlı bir kadının hikayesini henüz unutmadı. Elbette bu ırkçılıktır ve ırkçılık bir suçtur; öyle ki Cumhuriyet'in bir yargıcı bu kararı verdi ve onu taciz ve ayrımcılıktan mahkum etti," diye devam etti konuşmasına.

Şöyle ekledi: "Bu, sembolik ama güçlü bir cümleydi çünkü verdiği mesaj şuydu: Ten renginden kaynaklanan nefret bir görüş değil, bir suçtur! Ayrıca, paradoksal olarak bu ülkede şiddet mağduru olan ve sosyal medyadan yayılan nefretin etkisiyle Başkan Yardımcısı'nın ofisine bir bomba yerleştirilip hayatımın sona ermesini dileyen genç bir adamın vakasını da hatırlıyoruz. Bu öfke ona ait değildi; bu öfke, devletin yetkililerini korumak için elindeki araçları kullanmayı hak etmeyen siyahi bir kadını siyasi yelpazeden silmeye çalışanların öfkesiydi. Bu vakayı hatırlamak değerli çünkü bu tehdit, ırkçılık ve ayrımcılığın, uygulayanların nasıl onur veya yaşamı hak etmediğimize inanmasına yol açtığını gösteriyor."

Ayrıca şunları söyledi: "Kampanyadan bugüne kadar birçok gayrimeşrulaştırma, sabotaj ve dışlanma olayı yaşadım. Size sadece birkaçını anlatacağım: Yapısız, kaynaksız, desteksiz bir kurum yaratma görevi bana verildi. Bana 'Kendin yap' dediler. Üç bakan yardımcısının çok fazla olduğunu savunduğumda, beş istediler. Sistematik ablukaya rağmen yaptım. Bana hiçbir zaman infaz aracı vermedikleri halde, infaz etmemekle suçladılar. Siyah olduğum için çalacağım fikri yaygınlaştırıldı. Tek bir pesoya bile dokunmadan bana suçlu muamelesi yaptılar, çünkü ten rengim, ne yazık ki, birçokları için beni suçlu kılıyor."

"Benden itaatkar olmamı istediler . Saygı talep ettiğimde ise bana kibirli dediler. Bana özelde söylenenler yavaş yavaş kamuoyuna yansıyor. Şimdi temkinli davrandığım için, sessiz kaldığım için suç ortaklığı yapmakla suçlanıyorum," diye ekledi. "Bu sadece kişisel değil. Bu yapısal," dedi Unilibre salonunda, ülke genelindeki şehirlerden ve dünyanın dört bir yanındaki ülkelerden kadın liderlerin katıldığı, topluluklar ve her şeyden önce Afro-soylu kadınlar ve kızlar için özgürlük ve yeniden doğuş çağrısının yükseldiği "Onurumuzu Geri Kazanmak İçin Birlikte" toplantısının sahnesinde katılımcılara.

"Köleliği meşrulaştıran, Afrikalıların insan değil, yük hayvanları olduğunu söyleyen anlatı ortadan kalkmadı. Sadece mutasyona uğradı. Bugün, Afrika kökenli bir kişinin ne söyleyip ne söyleyemeyeceğini gösteren argümanlarda kendini gösteriyor. Bugün yük sembolik: Seçimleri kazanmak için işe yarıyoruz, yönetmek için değil. Tıpkı Cumhuriyet döneminde olduğu gibi, atalarımız da Bağımsızlık mücadelesinde ön saflarda yer almak için işe yaradılar, ancak özgürlüklerini elde etmek ve yeni doğan Cumhuriyet'e katılmak için değil," diye iddia etti Başkan Yardımcısı Márquez.

"Fotoğrafta isteniyoruz, ama karar alma sürecinde değil. Bir sembol olarak isteniyoruz, ama sesi olan bir halk olarak değil. İtaatkar olmamız isteniyor. Ve itaat etmezsek, cezası geliyor: siyasi şiddet, silinme ve toplum önünde insanlıktan çıkarılma. Bugün, iktidara gelen bu kadar çok Afrika kökenli insanın neden susturulduğunu anlıyorum. Fikirleri ve yönetme yetenekleri olmadığı için değil, konuşmanın bedeli ağır olduğu için. Saygısızlığa izin verilmiyor ve hatalarımız büyütülüyor. Ama işte buradayız!" dedi kararlı bir şekilde.

"Yalnız olmadığımı biliyorum. Yalnız değiliz. Ve bugün burada, çağdaş demokrasilerde Afro-soylu kadınların rolünün ne olduğunu kendimize sormak için bulunduğunuz için hepinize teşekkür ediyorum," dedi. "Onurumuzu Geri Kazanmak İçin Birlikte" toplantısında liderlere ve tüm izleyicilere hitap ederken. "Ve bugün dünyaya, direnmek, önermek, iyileştirmek ve sömürgeci mantığı tekrarlamayan yeni güç biçimleri inşa etmek için burada olduğumuzu bildiriyoruz," dedi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı, "Görevde olduğumuz bu yıllarda eşitlik için kurumsal bir çerçeve oluşturduk: Cinsiyete Dayalı Şiddetin Bakımı, Önlenmesi, Kaydı ve İzlenmesi için Ulusal Sistem'i (Adaçayı) başlattık. Bu, kadınları koruma stratejisidir," dedi.

Márquez, 30 yıldır yapılamayanı başardığını, "Kolombiya'daki siyahilerin haklarını" tanıyan 1993 tarihli 70 sayılı yasanın düzenlenmesini ilerlettiğini söyledi.

Her kelimeyle birlikte dinleyiciler sessizliğe gömüldü. Başkan Yardımcısı Márquez, "Doğal kaynaklar, maden kaynakları ve Siyah toplulukların yaşadığı bölgelerin genişletilmesi ve sanitasyonu hakkında üç kararname yayınladık (2023 tarihli 1396 ve 1384 sayılı ve 2024 tarihli 0129 sayılı kararnameler). Günümüzde, hayatlar tehlikedeyken, bir bakım medeniyetine ihtiyaç var. Bu nedenle, Ulusal Bakım Politikası'nın Conpes'i aracılığıyla, bakımı yaşamın sürdürülmesi için temel bir unsur olarak kabul eden bir toplum inşa etme yolunda ilerliyoruz," dedi.

Birleşmiş Milletler (BM) Kadın Birimi Kolombiya Temsilci Yardımcısı María Inés Salamanca, Başkan Yardımcısı Márquez'in çalışmalarını ve etkisini takdir etti. Üst düzey yetkili, "Onun rolünün milyonlarca kadın ve kız çocuğuna ilham kaynağı olduğunu söylemeliyim (...) Bir sosyal ve çevresel lider. Aynı zamanda engelleri aşan tüm kadınları yansıtan bir Cumhurbaşkanı Yardımcısı," dedi.

"Bize direnişin aynı zamanda bir neşe kaynağı olduğunu, siyasetin davullarla, ninnilerle, şiirlerle ve yaşayan anılarla da yürütülebileceğini öğrettiniz. Bize özen ve onurun siyasi ilkeler olduğunu, ırkçılık karşıtlığı olmadan tam bir feminizm olamayacağını ve Afro-Amerikan kökenli kadınlar için adalet olmadan sürdürülebilir bir barış olamayacağını öğrettiniz. Liderliğiniz, toprak, kültür, barış ve yaşamın savunulmasında dönüştürücü bir güçtür. Sessizlikleri bozdunuz, yolu açtınız, topluluklar inşa ettiniz ve bugün daha büyük bir umut ve netlikle ilerlememizi sağlayan mücadeleleri sürdürdünüz," diye açıkladı Kolombiya'daki BM Kadın Temsilci Yardımcısı.

Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu'nun Kolombiya temsilcisi Paulo Javier Lara ise, "ırk ve cinsiyet ayrımcılığına karşı özel eylemlere ihtiyaç duyulduğunu, kadınların ve kız çocuklarının sivil toplumun tüm alanlarına tam katılımını sağlamanın önemli olduğunu" vurguladı. Lara, bu kadınların hâlâ derin sosyoekonomik uçurumlar, ayrımcılık, yüksek yoksulluk oranları ve cinsiyete dayalı şiddetle karşı karşıya olduğunu belirtti.

Ancak Lara endişelerini dile getirdi: "Kolombiya çatışmasında cinsel şiddete maruz kalan her dört kişiden biri Afrika kökenli kadınlar, kızlar ve ergenlerdi. Bu bağlamda, veri açığını vurgulamak istiyoruz: Son 25 yılda, özellikle Afrika kökenli örgütler ve topluluklar tarafından yürütülen istatistiksel çalışmalarda önemli ilerlemeler kaydedilmiş olsa da, hala ayrıntılı ve güncel bilgi eksikliği devam ediyor."

Kolombiya'daki İbero-Amerikan Devletleri Örgütü (OEI) direktörü Donatella Montaldo, "Hakların kullanılması ve bu haklar için etkili bir sesin duyulması söz konusu olduğunda anlam kazanıyorlar; bu aynı zamanda bir insanlık görevidir. Afro kökenli kız ve kadınların insan haklarının savunulmasını belirginleştirmek, kültürün hayatta kalmasına ve canlanmasına da katkıda bulunuyor ve bu nedenle onları cezbetmeyi, kimliklerini güçlendirmeyi ve atalarının topraklarını korumayı amaçlıyor." dedi.

"Şimdi, daha önce de belirttiğim gibi, Afro-soylu kızlar ve kadınlar, muhtemelen diğer kadınlardan daha fazla olmak üzere, birçok eşitsizlikten muzdarip. Bu, çok taraflı iş birliği yoluyla bu uçurumları kapatmaya ve eşit muameleye, eşit fırsatlara, hak ve özgürlüklerin etkili bir şekilde kullanılmasına -her halükarda özsel eşitliğe- erişimin önündeki engelleri azaltmaya katkıda bulunmak için bir fırsat olsun," diye ekledi OEI direktörü. "Afro-soylu kızlar ve kadınlar için özsel eşitlik, toplumsal uyuma bağlılıktır. Bu uyum anlam yaratır, aidiyeti besler, köklere değer verir ve herkes arasında uyumu teşvik eder. Birbirimizi korumayı ve önemsemeyi teşvik eder ve herkesin refahını artırır," diye vurguladı.

"Yol boyunca her zaman aksilikler olacak, ama ilerlemeye devam etmeliyiz. Peki neden seviye biraz düştü? Çünkü çok fazla tartışma yaşandı, (Başkan Yardımcısı Francia Márquez) hakkında çok fazla şey söylendi ve bu yüzden mesele onlara kendi sözleriyle karşılık vermek değil, daha az konuşup daha akıllı olmak, çünkü cehalet konuştuğunda zekâ susar," dedi Valle del Cauca'nın kuzeyindeki Zarzal belediyesindeki Ulusal Afro Kadınlar Yuvarlak Masası lideri Belsy Hurtado.

Toplantıda, sanatlarıyla direnen Bojayá şarkıcıları da hazır bulundu. FARC'ın 2 Mayıs 2002'de Chocó bölgesinde paramiliter güçlerle girdiği çatışmalarda silindir bombası atarak yaklaşık 80 kişinin ölümüne yol açmasının ardından, savaş durumunda önemli bir değişiklik olmadığını belirttiler. Topluluklar direnç göstermeye devam ediyor. "Direniş için şarkı söylüyorlar, topraklarımızda başımıza gelenleri duyuruyorlar."

Siyah Latin Amerikalı ve Karayipli kadınların Dominik Cumhuriyeti'ndeki ilk buluşmasının emsali olan 25 Temmuz 1992 tarihli bir tarih. O gün, Afro-Amerikan kökenli kadınların ve devletlerin oluşumuna sağladıkları tüm kültürel ve sosyal katkıların savunulması ve görünürlüğü için verilen mücadelenin başlangıç noktasını oluşturdu. Irk ayrımcılığının ve onlara yönelik şiddet, cinsiyetçilik, dışlama, yoksulluk ve göç eylemlerinin yapısal dönüşümünün ve değişiminin başlangıcını simgeliyordu.

Dolayısıyla, BM tarafından onaylanan karar, bu hakların tanınması ve Afro-Amerikan kökenli kadınların uluslararası insan hakları sistemine katkıları açısından tarihi bir dönüm noktası teşkil ediyor. Bu karar, etnik-ırksal ve toplumsal cinsiyet perspektifiyle kamu politikalarını ve çok taraflı taahhütleri ilerleten izleme, koordinasyon ve savunuculuk mekanizmalarını pekiştirmek için stratejik bir platform oluşturma yolunda atılmış ilk adım niteliğinde.

İlk buluşmadan otuz üç yıl sonra, Cali'deki Universidad Libre'deki buluşma müzik ve tiyatroyla, ama kadın liderlerden oluşan bir dinleyici kitlesinin güçlü sesiyle tekrarlandı: "Cimarronas, özgür!"

EL TIEMPO muhabiri