Elektrikli bir arabayla karayolunda seyahat etmek ne kadar karmaşıktır? Bogota ve Bucaramanga arasındaki bir yolculuğun kroniği

Kolombiya yollarında ve şehirlerinde her yıl yüzde 100 elektrikli araçların sayısı artıyor. Bu segment son yıllarda hızlı bir büyüme kaydetti. Ulusal Sürdürülebilir Hareketlilik Derneği'nin (Andemos) verilerine göre, 2023-2024 yılları arasında satışlar neredeyse üç katına çıktı ve geçen yıl ülke genelinde satılan akülü araç sayısı 3.708'den 9.193'e çıktı; bu alanda başı Bogotá, Medellín ve Cali çekiyor.

Bu yıl rakamlar daha da iyi, zira ülkede Mart ayına kadar 3.447 adet elektrikli araç tescil edildi ve bu araçların neredeyse tamamı 2023 yılında satılacak. Bu, sektörün sadece hızla büyümediğini, aynı zamanda bu tür mobiliteye olan ilginin de arttığını gösteriyor. Gerçek şu ki, elektrikli mobilitenin küresel etkisi, bugün gezegenimizin karşı karşıya olduğu en büyük çevre sorunlarından biri olan sera gazı emisyonlarından kaynaklanan artan sıcaklıklara çözüm bulmada kilit rol oynuyor.

İçten yanmalı ve hibrit araçların aksine, yüzde 100 elektrikli araçlar sera gazı emisyonu üretmez ve bu nedenle iklim değişikliğiyle mücadele için ihtiyaç duyduğumuz araçlardan biridir. Araç çeşitliliğindeki değişim aynı zamanda büyük şehirlerdeki hava kirliliği gibi halk sağlığı sorunlarının çözümüne de yardımcı oluyor. Kolombiya'da da durum böyle; IQAir'in son raporuna göre, tüm büyük şehirlerdeki hava kirli ve Dünya Sağlık Örgütü standartlarını karşılamıyor.

Ancak elektrikli mobilite gelecek olmasına rağmen bugün hâlâ birçok zorluk var. Özellikle Kolombiya'da. Basit olması gereken bu yolculuk, lüks bir Alman ile başlıyor. Mercedes Benz EQS 450 4Matic SUV. Markanın amiral gemisi olan yedi kişilik elektrikli aile otomobili, aynı zamanda iç pazarda bulunan en uzun menzillerden birini sunuyor. 513 ila 616 kilometre arasında değişen menzile sahip araç, 108,4 kW/saat şarj kapasitesi ve CCS1 konnektörüyle hızlı şarj seçeneği de sunan Tip 1 şarj portuyla geliyor.

Bunu göz önünde bulundurarak, bu yolculuğun mesafesi sorun olmayacaktır, zira rota Bogotá - Bucaramanga, Cundiboyacense platosunun sarp dağları ile Santander'deki Chicamocha Kanyonu'nun zorlu virajları arasında gidiş-dönüş olacak. İki şehir arasındaki mesafe yalnızca 426 kilometre, ancak tırmanışların zorlayıcı yapısı ve yaşadığımız sürüş şekli, yolda durup yeniden enerji toplamamızı zorunlu kılıyor.

Bunun nedenleri basit: Hiç kimse varış noktasına boş depoyla varmak istemez (benzinle çalışan bir araba kullanıyor olsalar bile) ve ortalama dokuz saat süren bir yolculukta bacaklarınızı uzatmak ve öğle yemeği yemek için mola vermek şarttır. Şarj altyapısını incelediğimizde, ülkenin dört bir yanında bulunan Terpel Voltex elektrikli şarj istasyonlarında aracı şarj etmek için iki seçenek olduğunu görüyoruz: Biri Tunja girişinde, diğeri ise Santana girişinde (yolun tam ortasında). Her iki lokasyonda da hızlı şarj teknolojisine sahip şarj cihazları bulunuyor ve bu sayede bir buçuk saatte bataryamızı şarj edebiliyoruz. Bu da yolumuza devam etmemize ve acele etmeden güzel bir öğle yemeği yememize yetiyor.

Ancak yolculuğumuza başladığımızda, EQS 450 gibi lüks bir aracın sağlayabileceği sürüş tepkisi ve konforla Cundiboyacense savanında 100 kilometreden biraz fazla yol kat ettikten sonra ilk sorunumuzla karşılaştık: Terpel Voltex şarj istasyonlarında üç şarj kablosu bulunmasına rağmen, her birinin farklı bir konektör tipi vardı. Günümüz elektrikli otomobil dünyasında, tıpkı her cep telefonunun kendine özgü şarj cihazının olduğu günlerde olduğu gibi, farklı konnektörler bulunmaktadır. En yaygın olanları üç tanedir: Tip 1, Tip 2 ve CHAdeMO.

Yeni nesil Avrupa araçlarının büyük çoğunluğu Tip 1 bağlantıyla geliyor. Ve birçok kişi araçlarında diğer konnektörleri kullanmak için adaptörler taşıyor olsa da, bizim durumumuzda durum böyle değildi. Şarj istasyonuna vardığımızda bir İsveçli ve bir Alman ile karşılaştık: Biri Volvo minibüsü, diğeri Audi minibüsü şarj olmayı bekliyordu. İkisinin de bağlanması bir buçuk saatten biraz fazla sürecekti, bu yüzden hala yeterli menzilimiz ve bir sonraki şarj cihazına ulaşmak için yeterli pilimiz olduğunu düşünerek Santana'ya doğru yola devam etmeye ve orada öğle yemeği yemeye karar verdik.

Santana'da ise durum çok daha basitti. Şarj eden kimse yoktu, biz de hemen geldik, aracı prize taktık ve şarj etmeye başladık. Şarj olurken, kasabanın girişinde bulunan elektrik istasyonunun yakınındaki restoranlardan birinde öğle yemeği yedik. Kilowatt başına maliyet 1.700 dolar, şarj hızı ise 40 kW/saat olarak belirlendi. Yüzde 50'den fazla şarjla geldiğimizi düşünürsek, yaklaşık 50 kWh şarj ettik ve bunun maliyeti 85.150 dolardı. Beş metreden uzun, yaklaşık iki metre genişliğinde, herkesin dikkatini çeken bir kamyon için oldukça düşük bir fiyat.

Ardından zorlu bölüme geçildi. Chicamocha Kanyonu'nun kalbindeki Pescadero'nun virajları, inişleri ve tırmanışları; elektrikli bir aracın neredeyse anında sağladığı torkun her şeyi değiştirdiği yer. İçten yanmalı motorlu bir araç kullanmaya alışmış ve Kolombiya'nın zorlu arazilerinde yol almak için (bazı durumlarda) motoru devirlendirmek zorunda kalan kişiler için elektrikli otomobil bir hayal haline geliyor.

Motorun aşırı ısınması, 4.000 devirin üzerine çıkarak yakıt yakma veya aracın stop etmesi gibi dertler yaşamadan, daha kısa ama daha zorlu etabı rahatlıkla geçtik. Aile SUV'u olan EQS 450, inişlerde kendini şarj etme fırsatını değerlendirdi ve tırmanışlarda bizi rahatça taşıdı.

Bucaramanga'ya vardığımızda, kargomuzun %70'inden fazlası hazır olduğundan, eğlenmeye koyulduk. Mükemmel şekilde bakımı yapılmış yolları ve üç ve dört şeritli otoyollarıyla Carrera 33 ve Bucaramanga-Floridablanca Otoyolu gibi geniş ana caddelerini keşfedin. Ailemizi ziyaret ettik, arkadaşlarımızla vakit geçirdik ve EQS 450'nin yedi kişilik kapasitesinden yararlanarak herkesi bir gezintiye ve öğle yemeğine çıkardık. Hafta sonu yaklaştığı için Cuma günü arabayı yükleyip Pazar günü dönmeye karar verdik.

Yakıt sıkıntımız yoktu, Çarşamba günü gelmiştik ve aracın 110V şarj cihazını kullanarak gece boyunca biraz şarj etmiştik ve şehrin tek Terpel Voltex şarj istasyonuna güveniyorduk. Ancak cuma sabahı şarj istasyonunda bir hata yaşandı. Terpel teknik servisi, istasyonu incelemek için bir teknisyen göndermeleri gerektiğini ve bunun beş iş günü sürebileceğini bize bildirdi.

O an endişe etmedik. Ülkede elektrikli araçlar giderek yaygınlaşıyor ve Kolombiya'nın en büyük ve en önemli şehirlerinden biri olan Bucaramanga'nın daha fazla şarj altyapısına ihtiyacı olduğu kesin. Ben de öyle düşünmüştüm. Araştırdığımda, "parklar şehri" olarak bilinen Santander'de, EPM Grubu'na bağlı Electrificadora de Santander'in (ESSA), elektrikli araç filosundaki artışa yanıt olarak şehre birkaç hızlı şarj istasyonu kurduğunu öğrendim.

Bogota'da Enel'in de şehrin her yerine dağıtılmış elektrikli şarj istasyonları olduğu gibi, Bucaramanga'nın da kilovat başına belirledikleri ücreti (normalde ortalama 1.800 peso) ödeyerek ESSA şarj istasyonlarını kullanabileceğinden emindik.

Ancak ESSA şarj istasyonlarına vardığımızda iki sorunla karşılaştık: Birincisi, yalnızca ESSA'nın sunduğu kredi kartına sahip olanlara verilen bir karta sahip olma zorunluluğu (yani bir gezgin veya bizim gibi şarj cihazlarını özgürce kullanmak isteyen herhangi biri bunu yapamıyor); Ancak en büyük sorun başkaydı; şehirde tanıştığım diğer elektrikli araç kullanıcılarının bana anlattığına göre, şarj cihazları aylardır devre dışıydı. Sebebi ise bakım olduğu iddiasıydı.

Ancak biz yine de umursamıyoruz. 2024-2025 yılları arasında Bucaramanga'da yaklaşık 2.000 adet elektrikli otomobil satıldığını göz önünde bulundurarak, daha büyük bir şarj altyapısının olmamasının imkansız olduğuna inanıyorduk. Bu yüzden şehirdeki şarj istasyonu olan bir alışveriş merkezine gitmeye karar verdik ve arabayı orada park ettik, böylece Bogota'ya dönüş için yeterli şarjımız olacaktı. Ancak sorun şu ki, çok sayıda araç ve şarj için çok az yer olması nedeniyle, uygun bir şarj cihazı bulmak imkansızdı.

La Quinta Alışveriş Merkezi'nde bir BYD ve bir Audi şarj oluyordu; La Florida Alışveriş Merkezi'nde bir Audi ve bir Kia şarj oluyordu; Cacique Alışveriş Merkezi'ndeki şarj cihazları ise ESSA'dan olup, tamirdeydi. Ancak o zaman düşünmeye başladım: Peki şimdi ne olacak? Ülkenin en büyük ve en önemli şehirlerinden birinde, 2.000'den fazla aracın yer aldığı bir pazarın ihtiyaçlarını karşılayacak bir şarj altyapısı neden bulunmuyor?

EQS 450'nin geniş menzili göz önüne alındığında, araç her halükarda Santana'ya geri dönmek için yeterli şarja sahipti. Ancak hiç kimse, gideceği yere ulaşmak için yeterli "yakıt" bulunamayacağı endişesiyle araç kullanmak istemez. Ve aceleyle varmak istemediğim için başka bir seçenek aramaya karar verdim: Özel şahısların bana ödünç verdiği bir şarj cihazıyla şarj edebildim, bu da bana Pazar günü %80 şarjla yola çıkmama yetecek kadar özerklik sağladı.

O yük ile, Bucaramanga ile Bogota arasında, bazen virajlardan korkmayan ve düz yolların her metresini değerlendiren lüks bir Alman otomobilinin tadını çıkarmamızı sağlayan, ama aynı zamanda ülkenin karmaşık coğrafyasını bölen dağların güzelliğinin ve enginliğinin tadını çıkarmamızı sağlayan bir yolda, acele etmeden, sakin bir şekilde Santana'ya ulaştık.

Santana'da yüklerimizi yükledik ve buna kesinlikle gerekli olan öğle tatilini de eklediğimizde başkente dönmemiz dokuz buçuk saat sürdü. Biz gezginleri birçok soruyla baş başa bırakan huzurlu bir yolculuk: Bucaramanga gibi bir şehirde bu kadar çok elektrikli araç varken neden bu kadar sınırlı bir şarj altyapısı var? ESSA neden şarj cihazlarını sadece şehir sakinlerinin kullanmasına izin veriyor ve neden bu kadar uzun süredir tamirde? Ülkenin en iyi şehirlerarası şarj seçeneği olan Terpel Voltex'in neden sadece başkent Santander'de bir şarj istasyonu var?

Kolombiya halihazırda elektrikli otomobillerle dolmaya başladıysa ve daha fazla otomobil satılmaya devam edecekse, şarj istasyonlarıyla dolmaya başlamadan önce ne eksik? Zira mevcut modellerde, birkaç gün önce hayalini kurduğumuz aile tatili, uzun pil ömrü olmasa kabusa dönüşebilirdi. Mobilitenin geleceği elektrikte, ancak bu geleceğin gerçekleşmesi için şarj cihazlarına ihtiyacımız var; hem de çok sayıda.

Çevre ve Sağlık Gazetecisi