Başkan Petro, İsrail'e kömür ihracatını tamamen yasaklayabilir mi? Kolombiya'nın karşılaşacağı uyarılar ve kayıplar

Ticaret, Sanayi ve Turizm Bakanlığı'nın geçen yılın ağustos ayında İsrail'e kömür ihracatını yasaklayan bir kararname çıkarmasına rağmen, şirketler, düzenleme kapsamındaki muafiyetler sayesinde belirli miktarlarda sevkiyat yapmaya devam etti.

Bu durum Devlet Başkanı Gustavo Petro'yu öylesine öfkelendirdi ki, yetkililerini "hile yapmakla" suçladı ve ülkeye kömür ihracatının tamamen yasaklanmasını emretti.

"Başkan, İsrail'e kömür ihracatını yasaklayan bir kararname çıkardı; bu kararname uygulanıyor. Ve bu tuzak Drummond veya Glencore (Cerrejón'un sahibi) tarafından kurulmadı, Gatopardista yetkililerim tarafından kuruldu," dedi başkan.

Drummond'a göre, bu ihracatlar Ulusal Hükümet tarafından verilen yetkiye uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla şirket, 2024 tarihli 1047 sayılı Kararname uyarınca gerekli belgeleri Ticaret, Sanayi ve Turizm Bakanlığı, Ulusal Madencilik Ajansı ve Dian'dan (Ulusal Madencilik Enstitüsü) oluşan bir komiteye sunmuştur.

Bu yasağın , "Kararın yürürlüğe girmesinden önce yapılan ve konsolide bir hukuki durum veya meşru bir beklenti yaratan hukuki işlemler" için geçerli olmaması nedeniyle ihracat devam etmiştir.

Devlet Başkanı Gustavo Petro'ya göre bu istisnayı dayatmak "suç ortaklığı" anlamına geliyor çünkü "İsrail'in Gazze'ye attığı bombaların yapımında kullandığı kömürün yüzde 62'si Kolombiya'dan geliyor."

Bu nedenle, söz konusu istisnanın "derhal kaldırılması" ve "İsrail'e artık kömür ihraç edilmemesi" yönündeki talimatını yineledi. Aksi takdirde, Sanayi ve Ticaret Müfettişliği'ne gerekli soruşturmaları yürütmesi talimatını verdi.

Ancak Kolombiya Madencilik Birliği (ACM) bu iddiaları yalanlayarak, İsrail'e gelen Kolombiya kömürünün, İsrail ve Gazze de dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki evler, hastaneler ve kritik altyapılar için elektrik üretmek amacıyla kullanıldığını belirtti.

İsrail'e gelen Kolombiya kömürü elektrik üretiminde kullanılıyor.

Ayrıca, sendika geçen yılın Ağustos ayı sonunda bu kararnameye karşı Danıştay'a şikayette bulunmuş ve bu şikayet Aralık ayında kabul edilmiştir. Bu, Senatör Miguel Uribe'nin başvurusunun ardından gelmiştir.

Fenalcarbón, bu sürecin bir parçası olarak Danıştay'ın daveti üzerine, bu yasağın ihlal edeceği bir dizi hukuki ve anayasal olgusal unsuru ortaya koydu.

Cumhurbaşkanı Gustavo Petro'nun önerdiği bu yasak, ülkede hukuki bir tartışmaya yol açtı ve çelişkili görüşlere yol açtı. Örneğin, eski bakan ve EIA Üniversitesi rektörü José Manuel Restrepo, Ulusal Hükümetin dış ticareti düzenleme ve kontrol etme yetkisine sahip olduğunu savunuyor.

Ancak kısıtlayıcı tedbirler ancak kamu düzeni, uluslararası ilişkiler, ulusal güvenlik veya ülkenin ekonomik çıkarlarının savunulması gerekçesiyle haklı kılınabilir.

Dolayısıyla Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, yeterli gerekçe sunması ve kararlarını mevcut yasal çerçeveye dayandırması halinde İsrail'e ihracatı kısıtlayan düzenleyici kararnameler çıkarabilir .

Ancak eski Dış Ticaret Bakanı Carlos Ronderos, söz konusu yasağın Kolombiya'nın Dünya Ticaret Örgütü'nde (DTÖ) taahhüt ettiği karşılıklılık ilkesini ihlal edeceğini ileri sürdü.

Ayrıca, bunların özel ihracatçı şirketler olması nedeniyle devletin onlara kime kömür satıp kime satmayacağını söyleyemeyeceğini söylüyor.

Fenalcarbón'un CEO'su Carlos Cante de imzalanmış sözleşmeler ve yerleşik hukuki durumlar nedeniyle bu yasağın uygulanamaz olduğuna inanıyor.

Buna ek olarak , Kolombiya ile İsrail arasında 2020'den beri yürürlükte olan bir Serbest Ticaret Anlaşması (STA) bulunuyor ve bu anlaşma, bu tür sözleşmeler için bir dizi güvence sağlıyor ve şirketlerin ülkeye kömür göndermeye devam etmesine olanak tanıyor.

ACM , "Kömür endüstrisine karşı keyfi ve ayrımcı bir önlemdir, çünkü Kolombiya'nın onayladığı dış ticaret düzenlemeleri ve uluslararası anlaşmaları göz ardı etmektedir" ifadelerini kullandı.

İdari bir otoritenin ticari sözleşmelere doğrudan etki etmeye çalışması durumunda güven kaybolur.

Analdex Başkanı Javier Díaz ise bu durumun Kolombiya hükümetine karşı dava açılmasına yol açabileceği uyarısında bulunarak, imzalanmış sözleşmelerin varlığının ve göz ardı edilemeyeceğini söyledi.

Ticaret açısından itibar açısından da olumsuz etkileri olacaktır. Carlos Cante, "İdari bir otorite ticari sözleşmeleri doğrudan etkilemeye çalıştığında, hem alıcıların hem de tedarikçilerin güveni kaybolur ," yorumunu yaptı.

Ancak bu güven kaybı sadece kömür ihracatıyla sınırlı kalmıyor; itibar sorunları ortaya çıkmaya başladıkça Kolombiya'nın dünyaya yaptığı tüm ihracatı da etkiliyor.

Fenalcarbón CEO'su için bu karardan tek kaybeden Kolombiya oldu, çünkü İsrail'e ihraç edilmeyen kömür miktarı Endonezya ve Avustralya'dan gelen kömürle değiştirildi.

Bu arada Kolombiya döviz, vergi ve telif hakkı kaybediyor ve daha az iş yaratıyor.

Kolombiya'nın geçen yıl ağustos ayında İsrail'e kömür ihracatını yasaklamasından bu yana bu ülkeye yaptığı kömür satışları yüzde 50'den fazla azaldı.

Önlem öncesinde aylık ortalama akış 250.000 ton iken, bu rakam daha sonra 100.000 tona düşerek sektöre doğrudan bir etki yaratmıştır. Ayrıca, Nisan ve Mayıs 2025 dönemlerinde bu ülkeye ihracat yapılmamıştır.

Bu kısıtlamanın etkisinin, ekonomilerinin sırasıyla yüzde 57'sini ve yüzde 44'ünü kömürün oluşturduğu La Guajira ve Cesar illerinde yoğunlaşması göz önüne alındığında daha da önemli hale geliyor.

2023 yılı tahminlerine göre, Kolombiya'nın ihraç edemediği her bir milyon ton için Kolombiya hükümeti yaklaşık 200 milyar peso vergi ve telif ücreti kaybediyor.