Şempanzelerin 'anne sorunları' yoktur: Toksik annelerin neden olduğu büyük travmalar olmadan büyürler.

Psikologlar, erken yaşta birincil bakım verenlere, genellikle ebeveynlere bağlanmanın, çocuğun gelişiminde önemli bir rol oynadığını ve çocuğun ileride nasıl bir yetişkin olacağını etkilediğini uzun zamandır biliyorlar. Bakıcıların ulaşılabilir ve güvenilir olduğu güvenli bağlanma, çoğu zaman daha güvenli ve empatik çocuklarla sonuçlanır; Ebeveynlerin duygusal ihtiyaçlara yanıt vermediği güvensiz-kaçıngan tip, çocukların talepkarlıktan vazgeçmelerine ve yalnızca kendilerine güvenmelerine neden olabilir; ve düzensiz bir şekilde geliştiğinde çocuklarda saldırganlık, korku veya travma gibi durumlar yaşanabilir.

Almanya'nın Leipzig kentindeki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü'nden bir grup araştırmacı, bu bağlantıların en yakın akrabalarımız olan şempanzeler arasında da tekrarlanıp tekrarlanmadığını ilk kez bulmak istedi. Ve gerçekten de öyledir, ancak bir farkla: vahşi doğada yetiştirme gerçekleştiğinde, maymun yavruları ihmalkar annelerinden nadiren büyük travmalar yaşarlar. Yani dağınık bağlanma neredeyse hiç kayıt altına alınmıyor. Araştırmacılar için bu, güvenli ve düzenli bağlanmanın derin evrimsel köklere sahip olduğu, düzensiz bağlanmanın ise kişinin içinde büyüdüğü çevre tarafından şekillendirildiği anlamına geliyor. Bunu ' Doğa İnsan Davranışı'nda anlatıyorlar.

Bilim insanları, Fildişi Sahilleri'ndeki Tai Milli Parkı'nda dört yıl boyunca vahşi şempanzelerin davranışlarını gözlemledi. Bunlardan otuz kadarı 10 yaşına kadardı. Böylece bazı bebeklerin kendilerini güvende hissettiklerini, sıkıntılı zamanlarında teselli bulmak için annelerine yöneldiklerini, annelerinin yanlarında olduğunu bilerek çevrelerini güvenle keşfettiklerini fark ettiler. Bazılarının ise güvensiz-kaçıngan bağlanma biçimi vardır, bu da daha bağımsız olma eğiliminde oldukları ve annelerinden daha az rahatlık aradıkları anlamına gelir. Ancak annelerine vurma veya saldırma gibi düzensiz bağlanma belirtileri göstermediler. Bu durum onları, çocukların %23,5'inin düzensiz bağlanma sorunu yaşadığı insanlardan ve vakaların %61'inde görülen esaret altındaki yetim şempanzelerden ayırır.

İnsanlarda düzensiz bağlanma, çocuğun bakıcısından korku, travma veya saldırganlık deneyimlemesi durumunda ortaya çıkar. Bunun sonucunda çocuk, şefkat isterken aynı zamanda bakım verenden korkan, kafa karıştırıcı davranışlar sergileyebilir. Bu tür bağlanma, duygusal düzenleme, sosyal entegrasyon ve uzun vadeli ruh sağlığı sorunlarıyla ilgili zorluklara yol açabilir. Düzensiz bağlanma, çocuğun sıkıntılı zamanlarda nasıl tepki vereceğini bilememesine yol açtığı ve bu durumun etkili bir şekilde başa çıkma yeteneğini engelleyebileceği ve genel olarak hayatta kalmasını etkileyebileceği için uyumsuz olarak kabul edilir.

Özellikle insanlar tarafından büyütülen öksüz şempanzeler, esaret altında olduklarında, kalıcı bir bakıcının olmaması nedeniyle sıklıkla bu tür travmatik bağlanma geliştirirler. Ancak şempanzelerin istikrarlı aile grupları halinde büyüdüğü ve avlanma gibi doğal hayatta kalma baskılarıyla karşı karşıya kaldığı vahşi doğada, araştırmacılar düzensiz bağlanmaya dair hiçbir kanıt bulamadılar. Bu durum, çalışmanın baş yazarı Eléonore Rolland'ın söylediğine göre "bu tür bağlanmanın çevresel kısıtlamalar karşısında adaptif bir hayatta kalma stratejisi olmayabileceği hipotezini destekliyor." Bu, vahşi şempanzelerde düzensiz bağlanmanın ara sıra meydana gelmesi durumunda, bu bireylerin hayatta kalma veya üreme olasılıklarının düşük olduğunu göstermektedir.

Bağlanma kuramı, erken dönem ilişkilerinin duygusal ve sosyal gelişimi nasıl şekillendirdiğini açıklayan psikolojinin temel kavramlarından biridir. Güvenli bağlanma, güven ve dayanıklılıkla ilişkilendirilirken, güvensiz ve düzensiz bağlanma kaygı, stres veya ilişki zorluklarıyla ilişkilendirilebilir. Vahşi şempanzelerin yalnızca güvenli veya kaçınan bağlanma göstermeleri, modern insan ebeveynliği hakkında yeni soruları gündeme getiriyor. Rolland, "Sonuçlarımız şempanzelerin sosyal gelişimine dair anlayışımızı derinleştiriyor ve insanlar ile şempanzelerin aslında o kadar da farklı olmadığını gösteriyor." diyor. "Ancak bunlar bizi aynı zamanda düşünmeye de sevk ediyor: Acaba bazı modern insan kurumları veya bakım uygulamaları çocuk gelişimi için en iyi olandan mı saptı?"

"Vahşi şempanzelerdeki bağlanma modellerini belirleyerek, insan sosyal davranışının kökenlerine dair önemli bilgiler sağlıyoruz," diyor baş yazar Roman Wittig. Bu çalışma psikoloji, hayvan davranışı ve antropolojiyi bir araya getirerek bağlanma stratejilerinin türler arasında nasıl evrimleştiğine ışık tutuyor. "Bulgularımız," diyor baş yazar Catherine Crockford, "primatlardaki paylaşılan bağlanma stratejilerinin ortak bir evrimsel mirası yansıtabileceğini öne sürüyor. Vahşi şempanzelerin aksine, esaret altındaki insanlarda ve yetim şempanzelerde düzensiz bağlanmanın yüksek yaygınlığı, yetiştirme ortamının bağlanma stillerini şekillendirmede önemli bir rol oynadığı fikrini de destekliyor.

Araştırmacılara göre bu bulgular bizi şempanzeleri ve insanları anlamaya daha da yaklaştırıyor ve erken yaşam deneyimlerinin türdeki sosyal ve duygusal gelişimi nasıl şekillendirdiği konusunda daha derin düşünmeyi teşvik ediyor.