Arada kalmış dünyada 49 gün: Kim Hyesoon, Güney Kore'nin güney kıyısındaki «Sewol» feribotunun trajik felaketini anlatan şiirlerle büyülüyor

Belki de hiç kimse ölüm hakkında Güney Koreli şair Kim Hyesoon'un "Ölümün Otobiyografisi" adlı şiir koleksiyonunda olduğu kadar garip ve büyüleyici bir şekilde yazmamıştır. Ancak, ölümden çok ölümlerle ilgilidir, çünkü karşımıza çıkan şeyin birçok yüzü ve biçimi vardır, varlıklara, hatta ruhlara benzer. Ve bunları ortaya çıkaran yazar kendine "ruh konuşmacısı" der. Bu biraz şamanik geliyor, ancak kesinlikle Kore geleneğiyle uyumludur. Kim Hyesoon, İncil alıntılarında ve parçalanmış bir Rab'bin Duası'nda ifade edilen Hristiyan yetiştirilmesini inkar etmeden bu geleneğe bir bağ hissediyor.

49 parçadan oluşan bir döngü ve bir şiirden oluşan cildi okumaya başlamak faydalı olacaktır: Şair, ayrıntılı bir sohbette şiirlerin kökenlerini, geçmişini ve dilini, ayrıca "kırbaç" olarak bilişi ve "algı evreni" olarak şiiri tartışıyor. Ölümle ilgili takıntılı meşguliyetinin tetikleyicisi, 2014'teki trajik "Sewol" feribot felaketiydi. Bu felakette Kim'in üniversitesinin yakınındaki Ansan'daki bir okuldan 254 öğrenci ölmüştü. Sık sık ölenlerin fotoğraflarına bakardı ve bu trajediye yardım eden yozlaşmış bir hükümete öfkeyle dolarlardı.

Peki ölüm hakkında nasıl yazılır? "Ölümün Otobiyografisi" döngüsünde Kim, öznesizliğe doğru eğilim gösteren bir dil seçer, çoğul olarak "sen"e hitap eder ve 49 günü anlatır. Bir Budist efsanesine göre, ruh ölümden sonra 49 gün boyunca ara dünyada dolaşır ve yeniden doğana kadar orada kalır.

Şair kendini, bu dünya ile öteki dünya arasında sinestetik bir eşzamanlılık içinde aracılık eden bir "ruh konuşmacısı" olarak görüyor. "Yaşamda sonsuza dek ölü ve ölümde ölümsüz" olanlara sesini ödünç veriyor. Bunu, cesur imgeler ve benzetmeler, alışılmadık metonimiler, yeni sözcükler ve kelime oyunları kullanarak yapıyor: "Kadın boğuluyor. Dudakları açıldığında, ürkek dişleri kafatasında bir sıra halinde sıralanıyor, tıpkı bir restorandaki sandalyeler gibi. Sarı eti sertleştiğinde, kırmızı güller maviye dönüyor. Gülü maske mi takıyor? Hapishane hücresinin kapısı açıldığında, çürüyen kalbi yerde yatıyor. Kalbine bir bez koyun!"

Ölümün birçok biçimi şiddet kullanımını ortaya koyar; "vurmak" ve "bıçaklamak", günlük dayaklardan bahsetmek ve sırtta "kırmızı uygulama mühürleri" vardır. Kim Hyesoon'un şiirleri, bir suçlamanın açıkça belirgin özelliklerini taşır: baskıcı politik ve toplumsal yapılara karşı, kadınsı olana çok az yer bırakan ataerkil bir düzene karşı. "Nichtherr" (Efendi Olmayan) şiirinde, protesto dilsel olarak grotesk bir doruk noktasına ulaşır.

Ama başka tonlar da var: "Ninni"deki gibi acı verici derecede şefkatli olanlar, "Acılı Halüsinasyon"daki gibi vizyoner olanlar: "Gece oldu, tüm ölü benliklerin uyanıyor (. . .) Göreceksin, korkma, yakından bak." Ve "Ritmin Yüzü" şiirinde Kim, birinci tekil şahsın tutarlı kullanımıyla daha kişisel bir konuşma yolu buluyor, "nöroloji ile etiği", yazarın somut acı deneyimlerini dünyaya dair şiirsel bir algıyla birleştiriyor.

Aynı zamanda, Kore mitleri ve şaman ritüellerinden yararlanan bu şiir, şairin ritimler ve sesler, tekrarlar ve eşsesli sözcüklerle ustaca başa çıkışını göstermektedir. Sool Park ve Uljana Wolf'un bunları Almancaya aktarmayı başarmış olması, en küçük dilsel nüansları bile yakalayıp "schmerzieren", "brüllieren" ve "rhythmieren" gibi özgün yeni sözcükler icat etmiş olması en büyük övgüyü hak ediyor.

"Ölümün Otobiyografisi"ni elinizden bırakamazsanız hemen tekrar ona uzanmanız gerekir. Daha önce buna benzer bir şeyi nerede okudunuz: "Şimdi o kadar hafifsin ki bir daha asla düşemezsin / Sen sadece uçurumun en üst katındaki dalgasın!" Bu şiir kitabı şok edici bir keşiftir.

Kim Hyesoon: Ölümün Otobiyografisi. Şiirler. Korece'den Sool Park ve Uljana Wolf tarafından çevrildi. Fi Jae Lee tarafından çizimler yapıldı. S. Fischer Verlag, Frankfurt am Main 2025. 149 sayfa, CHF 39.90.