AfD yasağı tartışması | AfD'nin parti finansmanından dışlanması yasağı kısaltmaz

Anayasayı Koruma Teşkilatı'nın AfD'yi "doğrulanmış aşırı sağcı" olarak sınıflandırmasından bu yana, siyasetçiler üzerinde harekete geçme baskısı artıyor. SPD net taleplerde bulunuyor: Saarland Başbakanı Anke Rehlinger, "Sağcı bir aşırı partinin vergi mükelleflerinin parasıyla finanse edilmesinin korkunç" olduğunu söylüyor. Aşağı Saksonya'daki Hristiyan Demokrat Birliği (CDU) lideri Sebastian Lechner ve Bavyera İçişleri Bakanı Joachim Herrmann (CSU), İçişleri Bakanları Konferansı'nın parti finansmanının çekilmesi talebini incelemesini talep ediyor.

Lechner, "Vergi mükelleflerinin parasıyla aşırı sağcı ve anayasaya aykırı propagandanın finanse edilmesini kabul edilemez buluyorum" vurgusunu yapıyor. Herrmann, Bild'e verdiği demeçte, Anayasayı Koruma Ofisi'nin kararının "AfD'nin bu temelde devlet parti fonlarından dışlanıp dışlanamayacağının incelenmesi için bir neden" oluşturduğunu söyledi. Sol görüşlü iç siyasetçi Clara Bünger, "Tagesspiegel" gazetesinde şöyle diyordu: "Demokrasi, devlet hazinesinden gelen fonlarla kendi feshedilmesinin finanse edilmesine izin vermemelidir." Bu durum AfD'nin finansmanının kesilmesi yönündeki parti üstü baskıyı artırıyor.

Model, NPD'nin (şimdiki adıyla "Die Heimat") ele alınış biçimidir. İki başarısız parti kapatma davasının ardından Federal Anayasa Mahkemesi, Ocak 2024'te ilk kez bir partiye verilen devlet desteğini çekme kararı aldı. Dayanağı, 2017 yılında çıkarılan Temel Kanun'un 21. maddesinin 3. fıkrası olup, bu madde, özgür ve demokratik temel düzene karşı aktif olarak faaliyet gösteren partilerin fonlanmasının engellenmesini mümkün kılıyor.

Mahkeme, NPD'nin şartları karşıladığını, insan onuruyla ve demokrasi ilkesiyle bağdaşmayan, etnik açıdan dışlayıcı bir halk anlayışını benimsediğini tespit etti. Ancak parti, yasaklanmayı gerektirecek kadar önemsizdi. Fonlamanın dışlanması, yasağa bir alternatif ve yasanın açıkça anayasaya aykırı olmasına karşı uygun bir yanıt olarak görüldü.

AfD ile ilgili tartışmalar, parti fonlarından dışlanma ve parti yasağı için getirilen yasal engellerin pek de farklı olmadığını gösteriyor. Her iki tedbir de Federal Anayasa Mahkemesi'nin partinin temel demokratik düzenle etkin ve sistematik bir şekilde mücadele ettiğini tespit etmesini gerektiriyor. Tek fark şu: Yasağın uygulanabilmesi için aynı zamanda “potansiyel tehlike”nin de olması gerekiyor.

Anayasa hukukçusu Christian Waldhoff, Bayerischer Rundfunk'a verdiği demeçte, durumu şöyle özetledi: "Özgür demokratik temel düzene karşı mücadele, yasaklanmanın ön koşulu olduğu gibi, parti finansmanından dışlanmanın da ön koşuludur." “Anayasaya karşı düşmanlığın şartlarında indirim yoktur.” Dolayısıyla finansman dışlanması basit bir önlem değildir. Bunu talep eden kişi, yasaklama talebinde bulunduğunda aynı delilleri sunmak zorundadır. Bu girişim yalnızca Bundestag, Federal Konsey veya Federal Hükümet tarafından başlatılabilir.

AfD'ye verilen devlet desteğinin çekilmesi talebi politik olarak anlaşılabilir; ancak hukuki olarak yasaklama başvurusuyla aynı çabayı gerektiriyor. Hemen hemen aynı koşullar göz önüne alındığında AfD hakkında yasaklama davası açılması daha tutarlı olacaktır. Çünkü ancak bu, partiyi örgütsel olarak kalıcı bir şekilde çökertir. Finansmanın dışlanması bir kestirme yol değil, sadece yasağa giden yolu gereksiz yere uzatıyor.