Intel, son teknoloji çipler üzerindeki araştırmaları durdurmayı düşünüyor. ABD harekete geçmeli, aksi takdirde teknoloji liderliği tehdit altında olacak.

Amerika Birleşik Devletleri'nin ulusal güvenliği, zor durumdaki bir şirketin, Intel'in hayatta kalmasına bağlı. Eski teknoloji öncüsü, yakın zamanda 2025'in ikinci çeyreği için 2,9 milyar dolar zarar açıkladı. Sonuç olarak, son teknoloji bilgisayar çipleri üzerindeki araştırmaları durdurma tehdidinde bulundu. Bu, Amerika Birleşik Devletleri için felaket olur.

Amerika Birleşik Devletleri, yıllardır son teknoloji bilgisayar çipleri konusunda daha bağımsız olmaya çalışıyor. Yapay zekâ (YZ) gibi teknolojiler için olmazsa olmaz olan bu çipler, cep telefonlarında, arabalarda, veri merkezlerinde ve hassas silahlarda bulunuyor.

Intel dışında şu anda bu tür çipleri üretebilen sadece iki şirket bulunuyor: Kendisi de çip üretimi konusunda sıkıntı yaşayan Güney Koreli Samsung Grubu ve Tayvanlı TSMC.

TSMC'nin ABD'deki konumu zaten baskın. Amerikan ekonomisi, en son teknoloji çiplerinin %90'ını şirketten tedarik ediyor. Ancak Çin, Tayvan'ı kendi malı olarak gördüğü için, ada üzerinde bir savaş çıkabilir ve ABD, TSMC'nin çiplerine ve teknolojisine erişimini kaybedebilir. ABD Ticaret Bakanlığı uzmanlarına göre, bu durum Amerikan ekonomisi için, ekonominin üçte bir oranında çöktüğü Büyük Buhran'dakine benzer sonuçlar doğuracaktır.

TSMC'nin ABD'de fabrikaları olmasına rağmen, Tayvan'da bir savaş çıkması durumunda bu fabrikaların üretime devam edebilmesi şüphelidir. TSMC çip araştırma ve geliştirme çalışmaları yalnızca Tayvan'daki merkezinde gerçekleştirilmektedir.

Intel, Amerika'nın Tayvan savaşına karşı en iyi sigortasıdır. Bu nedenle, ABD'nin Intel'in çip üretmeye ve son teknoloji bilgisayar çipleri üzerinde araştırma yapmaya devam etmesinde hayati bir çıkarı olmalıdır. Öncelikle, Amerika'nın askeri üstünlüğü buna bağlıdır. ABD hükümeti bir yıl önce Intel'i ABD ordusunun tek çip üreticisi olarak seçmişti.

Öte yandan, Intel'in üzerinde çalıştığı çipler tüm yapay zeka sistemlerinin temelini oluşturuyor. Yapay zeka, öngörülebilir gelecekte Çin ile teknolojik üstünlük rekabetinde ana arena olacak.

Elbette Intel'in varoluşsal krizi kendi kendine yol açtı. Milenyumun başlangıcından bu yana, şirket yönetimi birçok hata yaptı ve neredeyse tüm teknolojik yenilikleri kaçırdı. Intel çip üretiminde yeniden ön saflara çıkmış olsa da, ürünlerini Intel'e sipariş etmeye istekli müşteri sayısı hâlâ yetersiz.

Normalde, bir piyasa ekonomisinde, kötü yönetim ve başarısızlıklar hükümet ve vergi mükelleflerinin desteği için gerekçe olmamalıdır. Ancak son teknoloji bilgisayar çipleri, 21. yüzyılın en önemli ürünüdür. Geliştirme ve üretim maliyetleri o kadar yüksektir ki, çok az tedarikçi ve neredeyse hiç rekabet yoktur. Dolayısıyla Intel, Amerika'nın teknolojik bağımsızlık için tek umududur ve müttefiklerine aşırı baskın TSMC'ye bir alternatif sunacaktır.

Siyasetçiler, son teknoloji ürünü çipler üreten yerli bir üreticinin Amerika Birleşik Devletleri için sistemsel olarak önemli olduğuna inanıyorlarsa, tıpkı finansal kriz sırasında büyük bankalara yaptıkları gibi Intel'i de desteklemelidirler. O zaman yaptıkları gibi, piyasa faiz oranlarında bir köprü kredisi artı bir risk primi, tökezleyen şirkete daha fazla zaman kazandırmanın en iyi yolu olabilir. Siyasetçiler, ticari başarı gerçekleştiğinde vergi mükelleflerinin de bundan faydalanmasını sağlamalıdır.

Öte yandan, ABD tek yapay zeka çip üreticisine destek vermeyi reddederse, Tayvanlı üretici TSMC'ye olan son derece riskli bağımlılığını kabul etmiş olur. Dolayısıyla, Intel'e devlet desteği, Tayvan konusunda bir savaş çıkması durumunda nispeten ucuz bir geri çekilme olacaktır.