Stephen Colbert nie był pierwszą satyryczną ofiarą CBS

Dawno, dawno temu istniał satyryczny program komediowy emitowany w CBS. Był zabawny. Był też ostry. Miał zwyczaj atakowania władzy z dobrodusznym uśmiechem schludnego, przystojnego gospodarza. Miał niesamowitych gości muzycznych i poruszał kontrowersyjne tematy. Emisja odbywała się w okresie politycznych wstrząsów i była jednym z niewielu programów w telewizji sieciowej, które odważyły się zadawać niewygodne pytania. Miał też zwyczaj irytować, a czasami nawet tak bardzo rozwścieczać prezydenta, że chciał go anulować.

Ostatecznie CBS zdecydowało o zdjęciu programu z anteny.

Nie, nie mam na myśli „The Late Show with Stephen Colbert”. Mam na myśli „The Smothers Brothers Comedy Hour”, który został nagle anulowany przez CBS 4 kwietnia 1969 roku.

Podobnie jak Stephen Colbert , bracia Smothers cieszyli się najwyższymi oglądalnościami i mieli historię odmowy unikania drażliwych tematów, regularnie emitując segmenty przeciw wojnie w Wietnamie i popierające prawa obywatelskie w czasach, gdy takie materiały były rzadkością w telewizji sieciowej. CBS wyjaśniło swoją decyzję o anulowaniu programu, zauważając, że Tommy i Dick Smothers, gospodarze programu, „ nie przesłali odcinka na czas, aby cenzorzy mogli go sprawdzić”. Ale prawdziwym problemem programu był sposób, w jaki krytykował panujące struktury władzy — w szczególności to, jak przeszkadzał prezydentowi Lyndonowi Johnsonowi, który podobno nazwał szefa CBS Williamem Paleyem i zażądał, aby dyrektor telewizyjny „zabrał tych drani z moich pleców”. Po otrzymaniu podobnych skarg od nowo zaprzysiężonego prezydenta Richarda Nixona, Paley zrobił, jak mu kazano.

Powrót do tej historii pomaga umieścić w odpowiednim kontekście niedawną decyzję stacji CBS o anulowaniu programu „The Late Show with Stephen Colbert”, w którym często pojawiają się ostre krytyki prezydenta Donalda Trumpa , i pozwala zastanowić się, co to oznacza dla przyszłości komedii politycznej w tym kraju.

Czy decyzja CBS zwiastuje koniec komedii nocnej? Co to oznacza dla satyry telewizyjnej? Czy awangardowa komedia po prostu przeniesie się do innych mediów, czy też całkowicie zginie? Co to wszystko mówi nam o roli satyry w kraju, który wydaje się jej teraz potrzebować bardziej niż kiedykolwiek?

Dla porównania warto pamiętać, że podobne pytania krążyły również w 1969 roku, kiedy CBS zdjęło z anteny serial „The Smothers Brothers”. Toczyły się wówczas dyskusje na temat tego, czy decyzja korporacji wpłynie negatywnie na wypowiedzi polityczne i czy doprowadzi do autocenzury, a może nawet do czegoś gorszego.

W rzeczywistości, pomimo długiej historii odporności satyry, te pytania pojawiają się za każdym razem, gdy komik jest poddawany presji, uciszany, pozywany, zwalniany lub atakowany. Programy są odwoływane, komicy prześladowani, a gatunki medialne stają się przestarzałe, ale te niepowodzenia nigdy nie były i nigdy nie będą sygnałem końca tej sztuki.

Satyra nigdy nie umiera, gdy jest atakowana. Ona po prostu się zmienia.

Serial „The Smothers Brothers” zadebiutował w lutym 1967 roku i stanowił połączenie komedii i rozrywki rozrywkowej. W przeciwieństwie do „Bonanzy”, serialu westernowego emitowanego w tym samym paśmie na kanale NBC, „The Smothers Brothers” trafił do młodszej widowni i charakteryzował się ciętym satyrycznym dowcipem, komentarzem społecznym i politycznym oraz popularnymi gośćmi muzycznymi, takimi jak Pete Seeger i Joan Baez, nawiązującymi do kontrkultury lat 60.

W przeciwieństwie do przypadku Colberta, który miał w dużej mierze względną swobodę w poruszaniu kontrowersyjnych tematów bez nadzoru stacji, „The Smothers Brothers” prawie zawsze popadał w konflikt z cenzurą CBS. Tommy Smothers wspominał, jak regularnie sprzeciwiał się cenzurze CBS, często pytając, dlaczego dany żart został zgłoszony. I jak wszyscy dobrzy komicy polityczni, Tommy reagował na cenzurę, przychylając się. „Stałem się wyjątkowo uparty” – wyjaśnił .

Później nabrał zwyczaju oddawania taśmy głównej odcinka tak późno, że nie było czasu na jego sprawdzenie. CBS wykorzystywało ten zwyczaj, aby usprawiedliwić nagłe zakończenie emisji serialu.

Jak powiedział były rzecznik braci, Micheal Levine , program „był czymś więcej niż tylko widowiskiem telewizyjnym — był przełomowym zjawiskiem społecznym, które podważało normy społeczne i zapoczątkowało ważne dyskusje w burzliwym okresie w historii Ameryki”.

Brzmi znajomo? Moglibyśmy użyć tego samego zdania, by opisać kulturową doniosłość „The Late Show with Stephen Colbert”.

Chcesz więcej błyskotliwych komentarzy politycznych? Zapisz się na nasz bezpłatny newsletter „Standing Room Only” autorstwa Amandy Marcotte, teraz dostępny również co tydzień na YouTube lub gdziekolwiek słuchasz podcastów .

Odkąd CBS ogłosiło plan całkowitego anulowania serii „The Late Show”, trudno nie myśleć o wpływie zakończenia jednego z najbardziej znanych programów komediowych w historii amerykańskiej telewizji. „The Late Show” powstał jako narzędzie dla komika Davida Lettermana, który prowadził program w latach 1993–2015, aż do przejścia na emeryturę, gdy Colbert przejął stery. Letterman zaoferował widzom charakterystyczne połączenie autoironicznego humoru, zamiłowania do przekraczania granic, przekornej wrażliwości i niezwykłej zdolności do wprawiania w zakłopotanie nawet swoich najsłynniejszych gości.

Pomimo opisu Lettermana przez Colberta jako mentora i autorytetu, istnieje znacznie więcej podobieństw między nim a braćmi Smothers. Letterman generalnie unikał zagłębiania się w współczesną politykę, a jego satyryczny ton częściej koncentrował się na kondycji ludzkiej jako takiej. Miał jednak długą historię wyśmiewania swoich szefów i swojej sieci kontaktów – trend, który Colbert z radością kontynuował.

Choć Colbert i Letterman z pewnością mają wiele wspólnego jako prowadzący, charyzmatyczny dowcip, satyryczny pazur i performatywny rozmach tego pierwszego mają o wiele więcej wspólnego z Tommym i Dickiem Smothersem. Być może największą analogią był fakt, że oba programy wykorzystywały swoją platformę w telewizji sieciowej do podniesienia poziomu dyskusji politycznej, wykorzystując satyryczną rozrywkę do wywoływania uzasadnionej krytyki i kwestionowania status quo.

Widzowie „The Smothers Brothers” śmiali się, jednocześnie prosząc ich o zastanowienie się nad palącymi problemami społecznymi i politycznymi w tym szczególnie złożonym okresie w historii Ameryki. Według Levine’a , program „The Smothers Brothers Comedy Hour” trwał zaledwie dwa lata, ale jego połączenie satyry politycznej, muzyki kontrkulturowej i dyskusji o prawach obywatelskich i wolności słowa „pozostawiło niezatarty ślad w strukturze amerykańskiego społeczeństwa”.

Colbert również pozostawił po sobie niezatarty ślad. Byłotak na długo zanim zaczął pracować dla CBS, kiedy to w latach 2005-2014 prowadził program Comedy Central „The Colbert Report”. Występując w roli rozgadanego eksperta, Colbert zapisał się w historii satyry w tym programie na kilka sposobów: w pierwszym odcinku w październiku 2005 roku ukuł termin „ prawdomówność ”, który nie tylko wszedł do publicznego leksykonu, ale stał się Słowem Roku według Merriam-Webster; w 2006 roku upiekł prezydenta George'a W. Busha prosto w twarz podczas viralowego występu na kolacji Stowarzyszenia Korespondentów Białego Domu; edukował widzów na temat finansowania kampanii, zakładając własny super PAC ; zeznawał przed Kongresem, wspierając migrujących pracowników rolnych , a także pojawił się u boku Jona Stewarta na wiecu na National Mall, aby zachęcić do głosowania w wyborach uzupełniających w 2010 roku. To tylko kilka najważniejszych wydarzeń z jego kariery jako komika politycznego, zanim objął stery w programie „The Late Show”.

W przeciwieństwie do programu „The Smothers Brothers” — który został zdjęty z anteny natychmiast po decyzji CBS — Colbert ma czas do maja 2026 r., aby kontynuować swoją kadencję gospodarza, co daje mu mnóstwo czasu na pozostawienie po sobie jeszcze większego śladu .

W innym uderzającym porównaniu , Colbert i jego zespół dowiedzieli się niedawno, że zostali nominowani do nagrody Emmy w kategorii „Wybitny Talk Series” dla programu, który zakończy działalność w tym samym roku, w którym wręczane są nagrody. Nominacja pozwoliłaby Colbertowi, który ma już na koncie 10 nagród Emmy, w końcu zdobyć nagrodę dla „The Late Show”, który był nominowany 33 razy odkąd objął stanowisko prowadzącego, ale do tej pory nie zdobył ani jednej nagrody.

Kiedy Tommy Smothers otrzymał honorową nagrodę Emmy w 2008 roku, zadedykował ją tym, „którzy czują się zobowiązani do zabierania głosu, nie boją się mówić do władzy i nie chcą się zamknąć”. Brzmi to tak, jakby miał na myśli Stephena Colberta.