Tradycyjne stroje, które Leon XVI przywrócił podczas swojej prezentacji jako papież

„Strój nie czyni mnicha”.

Amerykański kardynał Robert Francis Prevost nie wierzy, że to popularne powiedzenie jest prawdą, albo przynajmniej takie wrażenie mogło wywołać jego pierwsze publiczne wystąpienie w roli nowego papieża Kościoła katolickiego.

Niecałą godzinę po swoim wyborze Leon XVI pojawił się na centralnym balkonie Bazyliki Świętego Piotra w Watykanie, ubrany w tradycyjne szaty liturgiczne, które od stuleci noszą rzymscy papieże.

Choć gest ten może wskazywać na zerwanie z drogą wytyczoną przez zmarłego papieża Franciszka, przemówienie nowego papieża wskazywało na coś innego.

„Musimy wspólnie szukać sposobu, aby być Kościołem misyjnym, Kościołem, który buduje mosty, który prowadzi dialog i który jest zawsze otwarty, jak ten plac (mając na myśli Plac Świętego Piotra), aby przyjąć z otwartymi ramionami wszystkich, którzy potrzebują naszej miłości, naszej obecności i naszej miłości” – powiedział.

Słowa te były bardzo podobne do słów zmarłego papieża Bergoglio, który w 2023 r. poprosił przywódców religijnych, aby nie zamieniali Kościoła w „urząd celny, który będzie wybierał, kto może wejść, a kto nie”.

Około godziny 19:00 czasu rzymskiego (14:00 czasu brazylijskiego) Leon XIV pojawił się na centralnym balkonie Bazyliki Watykańskiej, aby powitać tysiące zgromadzonych na placu Świętego Piotra, ubrany w mucet i stułę.

Według artykułu Catholic News Agency, mucet, krótka czerwona peleryna opadająca na ramiona, mogąca mieć białe wykończenie, symbolizuje autorytet papieża i jego wezwanie do współczucia.

Stuła z kolei to kawałek czerwonego materiału haftowanego złotem, który owija się wokół szyi nowego papieża i noszą księża i biskupi podczas odprawiania ceremonii liturgicznych.

Stuła symbolizuje świętą moc, jaką otrzymują kapłani jako nauczyciele i przewodnicy, i ma naśladować pasterza, który niesie swoje owce na ramionach.

Pochodzenie pierwszego stroju jest niejasne. Istnieją jednak dowody na to, że noszony był co najmniej od drugiej połowy XV wieku, o czym świadczy fresk malarza Melozza da Forli (1438-1494), na którym papież Sykstus IV nosi tę ozdobę.

Z kolei Stefano Sanchirico, papieski mistrz ceremonii, wskazał, że peleryna została wprowadzona do stroju papieskiego w okresie, gdy papieże przenieśli się do francuskiego miasta Awinion.

„Mozzetta, której używanie zapoczątkowano we Francji, należy rozumieć jako uzupełnienie zwyczajowego stroju papieża, podobnego do stroju kardynałów” – napisał ekspert w artykule opublikowanym w L'Osservatore Romano.

„Pierwszym papieżem, który nosił mucet i stułę, obejmując (rzymską bazylikę św. Jana) na Lateranie, był Klemens VII, inny papież Medyceuszy, w 1525 r. Jego następca, Paweł III, zrobił to samo, podczas gdy św. Pius V również nosił krótszą spódnicę, podobnie jak jego następcy” – dodał.

Innym tradycyjnym elementem, który przywrócił Leon XIV, był krzyż pektoralny i rokieta, biały lniany strój okrywający sutannę od ramion do kolan.

Choć kamery telewizyjne tego nie pokazały, prawdopodobne jest, że nowy przywódca Kościoła katolickiego również zdecydował się założyć szkarłatno-czerwone buty, które papieże noszą od stuleci.

Wizerunek Leona 15 był bardzo podobny do tego, który widziano z tego samego balkonu 19 kwietnia 2005 r., kiedy niemiecki kardynał Joseph Ratzinger, zwany Benedyktem 16, został wybrany papieżem, i zupełnie inny niż ten, który widziano 13 marca 2013 r., kiedy wybrano papieża Franciszka.

Argentyński kardynał Jorge Mario Bergoglio postanowił nosić wyłącznie białą sutannę zarezerwowaną wyłącznie dla papieży i postanowił nadal nosić ten sam krucyfiks, który wisi mu na szyi od momentu mianowania go biskupem na początku lat 90.

Tymi gestami argentyński papież chciał pokazać swoją prostotę i odrzucenie materialnych luksusów.

Inne symbole, które papież Prevost zaprezentował podczas swojego pierwszego wystąpienia, to jarmułka (biała czapka, którą papieże noszą na głowie) i pierścień rybaka, który nosił na serdecznym palcu lewej ręki.

Pierścień jest dodatkiem, który może nosić tylko papież. Widnieje na nim wizerunek ucznia Chrystusa łowiącego ryby w łodzi, a także imię obecnego papieża zapisane po łacinie.

Pierwsza znana wzmianka o tym pierścieniu pochodzi z XIII wieku, kiedy papież Klemens IV napisał list do swojego siostrzeńca Piotra Grossiego, w którym wspomniał o tym przedmiocie, którego używał do pieczętowania swojej prywatnej korespondencji woskiem.

Aż do XVI wieku pierścień przechodził z rąk do rąk, ale od czasów pontyfikatu Leona X ugruntował się zwyczaj, że po śmierci papieża kamerling musi przekazać pierścień mistrzowi ceremonii Watykanu, który go niszczy wraz z pieczęcią papieską, aby zapobiec fałszowaniu dokumentów.

Pierwsze wystąpienie 267. przywódcy Kościoła katolickiego odbyło się w barwach czerwieni i bieli.

Ale dlaczego te kolory?

„Białe i czerwone kolory ukazują, co papież reprezentuje: osobę Chrystusa i Kościół, jego mistyczne ciało” – napisał Sanchirico.

„Najwyższy Papież zawsze pojawia się ubrany w czerwony płaszcz na zewnątrz, ale wewnątrz jest okryty białą tuniką, ponieważ biel oznacza niewinność i miłość, podczas gdy czerwona powłoka symbolizuje krew Chrystusa. (...) Papież w rzeczywistości reprezentuje osobę (Chrystusa), która uczyniła swoją szatę czerwoną dla nas” – dodał.

Jednakże inne dokumenty historyczne dostępne na stronie internetowej Watykanu podają inne wyjaśnienie wyboru kolorów.

„Za zgodą cesarza Konstantyna, papież rzymski może nosić purpurową chlamysę i szkarłatną tunikę oraz wszystkie szaty cesarskie: berła, sztandary i ozdoby, a krzyż poprzedzać, dokądkolwiek się udaje, aby pokazać, że jemu, bardziej niż komukolwiek innemu, odpowiadają słowa Apostoła: nie ma chwały poza krzyżem naszego Pana Jezusa Chrystusa, i aby wiedział, że musi naśladować Ukrzyżowanego” — napisał kronikarz Guglielmo Durando w swoim Rationale divinorum officiorum , napisanym około 1286 roku.

Z tekstu wynika jasno, że wiele ozdób i szat liturgicznych używanych przez papieży i innych hierarchów Kościoła zostało odziedziczonych po Cesarstwie Rzymskim.

Choć ubiór Leo można interpretować jako powrót do przeszłości, jego słowa zdają się wskazywać, że otwartość i reformy zapoczątkowane przez nieżyjącego już papieża Franciszka będą kontynuowane.

„Bóg nas kocha, kocha nas wszystkich, zło nie zwycięży” – powiedział, uznając „zawsze odważny głos” swojego poprzednika.

„Pomóżcie nam, a potem sobie nawzajem, budować mosty dialogu i spotkania. Jednocząc nas wszystkich jako jeden naród, zawsze w pokoju” – błagał.