Pierwsze mistrzostwa Polski! Tak to wyglądało. Kurioza i rekordy

Pierwszy mistrz Polski w hokeju na lodzie został wyłoniony w sezonie 1926/27 roku jednak już rok wcześniej starano się rozegrać krajowy czempionat. Mimo najlepszych chęci nie udało się jednak dokończyć rozgrywek. A co wiemy o tamtych mistrzostwach? Otóż z łamów "Przeglądu Sportowego", z 10 lutego 1926 r., dowiadujemy się, że:

W turnieju finałowym mistrzostw Polski 1926 miały wziąć udział trzy zespoły. Mistrz Warszawy, bezapelacyjnie najlepsza wówczas drużyna w kraju, stanowiąca trzon reprezentacji, czyli AZS, a także mistrz Wielkopolski – TKS Toruń i przyszły mistrz Lwowa. Została nim, jak donosił tygodnik "Stadjon", Lechia, która pokonała w finale AZS 1:0.

Ale ten sam "Stadjon" tydzień wcześniej pisał, że do finału mistrzostw Lwowa zakwalifikowała się Pogoń, która wygrała 4:1 z... Lechią, a w decydującym starciu miała się zmierzyć ze zwycięzcą meczu Czarni – Hasmonea, widniejącą w prasie również pod nazwą Dror! Znajdujemy wynik tego spotkania: 3:2 dla Czarnych, jak i rozstrzygnięcie kolejnego meczu, w którym Lechia zremisowała z Hasmoneą 3:3.

Zdobyła rzesze fanów

Jak zatem było? Nie sposób jednak ustalić wszystkich wyników. To raz. A dwa nie zawsze w relacjach prasowych jest wyraźnie napisane, czy mecz miał status spotkania mistrzowskiego, czy też nie. Pewne jest natomiast i godne uwagi, że tylko we Lwowie w hokeja grano w aż pięciu klubach: AZS-ie, Pogoni, Czarnych, Hasmonei i Lechii.

Natrafiamy w prasie z początku stycznia 1926 roku, bo w tym roku ciągle się znajdujemy, również na informacje, że:

Prócz niezwykle licznej lwowskiej reprezentacji na hokejowej mapie Polski, grano też w Warszawie. Prócz AZS-u rywalizowały Polonia, Warszawianka i WTŁ i. Znamy wyniki kilku spotkań, które możemy uznać za mistrzowskie. Akademicy dominowali. W Poznaniu, z kolei, mieliśmy Towarzystwo Łyżwiarzy Poznańskich, nazywane też Klubem Łyżwiarskim Poznań lub Poznańskim Klubem Łyżwiarskim, który mierzył się z TKS Toruń (mistrzem Pomorza) o mistrzostwo Wielkopolski i przegrał w dwumeczu. Obecność torunian w finale, który się nie odbył, również była zatem niepodważalna.

Przyszła odwilż W Krakowie Makkabi walczył z Jutrzenką i wygrał 1:0. Oba kluby należały do społeczności żydowskiej. Z nimi, z kolei, rywalizowała Cracovia, która pokonała Jutrzenkę 3:0. Co z innymi wynikami? Nie wiadomo, ale albo rozgrywek o mistrzostwo Krakowa nie skończono, albo też mistrz nie wyraził chęci wzięcia udziału w zakopiańskim turnieju finałowym. Oba rozwiązania są możliwe, jednak niełatwo ponad wszelką wątpliwość ustalić, które z nich wzięło górę.

Można przyjąć, że wszystkie wymienione kluby w jakiejś mierze brały udział w pierwszych, niedokończonych mistrzostwach Polski. Finał ostatecznie nie doszedł do skutku z dwóch powodów. Najważniejszy był interes reprezentacji Polski, złożonej głównie z graczy AZS-u. Przypomnijmy, że pierwsze tygodnie 1926 roku to czas dla naszej drużyny narodowej szczególny, bo wtedy właśnie reprezentacja powstała.

Zagrała na ME w Szwajcarii, a AZS wziął dodatkowo udział w igrzyskach północnych w Szwecji. Na wszystko potrzeba było czasu. Gdy w lutym miano wyłonić pierwszego mistrza Polski przyszła... odwilż, która była ostatecznie bezpośrednią przyczyną odwołania zakopiańskich zmagań.

Czekano rok

Zbyt ciepło było również pod koniec 1926 roku, czyli rok później, kiedy to we Lwowie rozgrywano zmagania tamtejszej klasy A, czyli eliminacji do MP. Trzeba przyznać, że właśnie lwowskie kluby najlepiej zorganizowały się w regionalne mistrzostwa, które miały wyłonić uczestnika turnieju finałowego, planowanego ponownie w Zakopanem. Gdy mróz chwycił najlepsza okazała się Pogoń, która wygrała komplet 5 spotkań z bilansem bramek 44:1, a na tafli brylował m.in. Wacław Kuchar. Wybitny i niezwykle wszechstronny sportowiec, który sukcesy odnosił w piłce nożnej, hokeju, lekkoatletyce i łyżwiarstwie szybkim.

Stawkę uczestników pierwszego turnieju finałowego mistrzostw Polski uzupełniły: AZS i WTŁ z Warszawy, a także TKS Toruń, Poznański Klub Łyżwiarski i Cracovia. Teraz już z całą stanowczością można stwierdzić, że oto sześć klubów, nasze swojskie "original six", które dopuszczono do startu w pierwszych mistrzostwach Polski. Tygodnik "Stadjon" wyjaśnił, w jaki sposób się to odbyło i przedstawił planowany regulamin turnieju.

Awans do finałów uzyskali mistrzostwie okręgów: warszawskiego (AZS), toruńskiego (TKS), poznańskiego (PKL), lwowskiego (Pogoń) i krakowskiego (Cracovia). Zespół ze stolicy miał zapewniony udział w grupie finałowej, a mieli do niego dołączyć lepsi z par: Kraków – Lwów i Poznań – Toruń. Czwartą drużyną miał być zespół wybrany przez zarząd PZHL. Problemy organizacyjne, a także niekorzystna pogoda spowodowały jednak, że finalnie do decydującego turnieju dopuszczono mistrzów wszystkich pięciu okręgów, a także – decyzją związku – wicemistrza okręgu warszawskiego, WTŁ.

Drugi po futbolu

Imprezę zwołano na 12 i 13 lutego, a wcześniej czas należał do reprezentacji i podróżującego po Europie AZS-u Warszawa. Drużyna narodowa wzięła udział w mistrzostwach Europy w Austrii, a AZS grał m.in. we francuskim Chamonix i szwajcarskim Davos. Co działo się w Polsce? Rozgrywano, w oczekiwaniu na powrót najlepszych i finały MP, spotkania, również międzymiastowe.

Wreszcie w lutym, ale 21 i 22, a nie jak wcześniej planowano, 12 i 13, rozegrano w Zakopanem pierwsze mistrzostwa Polski. I trzeba bardzo wyraźnie podkreślić, że hokej na lodzie był drugą grą zespołową, w której medalistów krajowego czempionatu wyłoniono. Pierwszą była oczywiście piłka nożna, bo już w 1921 roku rozegrano pierwsze mistrzostwa.

Później był hokej właśnie, a również w 1927 roku poznaliśmy pierwszego mistrza Polski w hokeju na trawie i w piłce wodnej. Od 1928 roku rozgrywano MP w koszykówce, a rok później po raz pierwszy o prymat rywalizowali siatkarze. Szczypiorniści pierwszy raz w szranki stanęli w roku 1930.

Torunianie nie dojechali

Pięć zespołów w Zakopanem pojawiło się w niedzielę, 20 lutego. Brakowało zespołu z Torunia, który miał problemy natury komunikacyjnej. Hokeiści z grodu Kopernika dotarli do Zakopanego dopiero w poniedziałek wieczorem, już po rozpoczęciu turnieju, i sami się zdyskwalifikowali. Ostatecznie zatem w zmaganiach wzięło udział 5 zespołów, a mecz, który należy uznać za pierwsze, historyczne spotkanie w turnieju o mistrzostwo Polski, rozpoczął się w poniedziałek, 21 lutego, po godz. 9:00 rano.

Naprzeciw siebie stanęły zespoły Warszawskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego i Klubu Łyżwiarskiego Poznań. Niespodzianki nie było, zespół ze stolicy – typowany do medalu – wygrał gładko, 4:0. Korespondenci byli zgodni, dla "Przeglądu Sportowego" turniej relacjonował doskonale nam znany Aleksander Tupalski, który nie tylko napisał sprawozdanie, ale podczas rywalizacji... grał i sędziował, warszawska drużyna była o klasę lepsza. Gwoli ścisłości gole bramki w tym epokowym spotkaniu strzelali: Kamiński, Pastecki, Rybak i Szejnach.

Klasą dla siebie w turnieju był AZS Warszawa, co zresztą było do przewidzenia. Wspomniany Tupalski, Tadeusz "Ralf" Adamowski, a także tacy zawodnicy, jak Kazimierz Żebrowski, Aleksander Słuczanowski, Lucjan Kulej i bramkarz Edmund Czaplicki, w komplecie grali w reprezentacji Polski, która w tamtych latach potrafiła walczyć z drużynami pokroju Czechosłowacji czy Szwecji. Przez turniej akademicy przeszli niczym walec.

Nauczyciele zamiast rywali

Zaczęli od 15:0 z Pogonią Lwów, później w rezerwowym składzie ograli ekipę z Poznania 6:0. Decydującym o złotym medalu meczem miało być starcie z WTŁ. Mniejsza tafla zakopiańska przysporzyła Towarzystwu więcej problemów niż korzyści. Znacznie lepiej wyszkoleni akademicy wygrali 7:0 – bramkarz Czaplicki podobno tylko raz dotknął krążka – i zostali mistrzami Polski, choć do rozegrania mieli jeden mecz. Ktoś zapyta pewnie, a co właśnie z meczem z Cracovią?

Otóż spotkanie to zostało rozegrane, ale... dzień po zakończeniu turnieju, 23 lutego w Krakowie. AZS zatrzymał się tam w drodze powrotnej i wygrał 13:0. Ralf Adamowski strzelił w tym meczu 10 goli. Sukces warszawskiego "dream teamu", który dla pozostałych drużyn był bardziej wzorem do naśladowania niż rywalem, był niepodważalny

WTŁ, w szeregach którego występował m.in. jeden z pionierów hokeja w naszym kraju, Wilhelm Rybak, zdobył srebro. Zadecydowało o tym zwycięstwo nad Pogonią 5:1, choć zdaniem prasy wynik był zbyt wysoki. Lwowiacy z kolei, którzy rozkręcali się z meczu na mecz, okazali się najlepszym zespołem spoza stolicy, a o ich brązowym krążku zadecydowały zwycięstwa nad drużynami z Poznania i Krakowa.

Cracovia zdecydowanie odstawała od reszty, choć – jak widać po wynikach – zaciętych meczów raczej nie było. Ale Pasy były jedyną drużyną, która w turnieju nie strzeliła bramki. Bramkarz Cracovii, Jasiński, był podczas meczu z poznaniakami tak sfrustrowany, że miast zagrać krążek do obrońców, skierował go do własnej bramki.

Blaski i cienie

Pierwsze ukończone mistrzostwa Polski przeszły do historii jako impreza udana, choć – jak pisał "Stadjon" — było "cicho i wstydliwie". Zwrócono uwagę, że zawodom brakowało rozgłosu i zainteresowania kibiców. Niektórzy o wszystkim dowiedzieli się już po fakcie. Należy nadmienić, że w tym względzie istotną rolę odegrały... finanse, albo raczej ich brak. Otóż losy turnieju ważyły się długo, aż wreszcie wsparcia finansowego udzielił Komisarz Rządowy gminy Zakopane, pan Starosielski.

Jeśli chodzi o zainteresowanie kibiców, głównie turystów, którzy nierzadko po raz pierwszy mieli okazję zobaczyć hokej, to mecz AZS – WTŁ oglądało ok. 600 widzów. Gdy warszawscy akademicy zawitali dzień po turnieju do Krakowa, by udzielić lekcji hokeja "Pasom", mecz obserwowało dwa tysiące widzów. Brakowało w Zakopanem pieniędzy i kibiców, choć trzeba podkreślić, że organizatorzy stanęli na wysokości zadania. Na czas przygotowano kwatery, zapewniono posiłki, choć Aleksander Tupalski zwrócił uwagę na łóżka, jakie czekały na hokeistów w schronisku Towarzystwa Tatrzańskiego. Miejsca do spania, z powodu dziwnej konstrukcji, zapadały się. Przewrócenie się na drugi bok oznaczało katastrofę w postaci... obudzenia się na ziemi.

Mimo wszystko opinie o turnieju były ciepłe, a w szczególności dobrze pisano o tym, co pierwsze mistrzostwa Polski dały dyscyplinie. "Stadjon" nie miał wątpliwości, że impreza miała niezwykłe znaczenie "dydaktyczno-propagandowe", a drużyny z całej Polski mogły zetknąć się z sobą i podpatrywać mistrzowski AZS, który wystąpił w roli nauczyciela. "Przegląd Sportowy", piórem Tupalskiego, zwrócił uwagę, że wręczenie nagród, mimo iż nie rozegrano wszystkich spotkań, bo też nie było takiej potrzeby, gdyż kolejność końcowa została ustalona bez konieczności rozgrywania wszystkich meczów, odbyło się na specjalnym bankiecie, choć zespołów z Torunia i WTŁ-u na uroczystości zabrakło, bo musiały wracać do domu.

Wyniki i tabela I Mistrzostw Polski w hokeju na lodzie.

21 lutego 1927 r., ZakopanePogoń – Cracovia 3:0 (2:0) Z. Kuchar, Jałowy 2.WTŁ – KŁP 4:0 (2:0) Kamiński, Pastecki, Rybak, Szejnach.AZS – Pogoń 15:0 (11:0) Tupaski 7, Adamowski 7, Kulej.

AZS – KŁP 6:0 (2:0)

?

22 lutego, Zakopane

KŁP – Cracovia 6:0 (1:0) Laskowski, ?WTŁ – Pogoń 5:1 (2:0) Rybak, Kundziel, Kamiński, Kraiński, Szejnach — ?Pogoń – KŁP 5:1 (3:1) Mauer, Zb. Kuchar 3.

AZS – WTŁ 7:0 (4:0) Adamowski 3, Kowalski, Żebrowski, Tupalski, Kulej.23 lutego, Kraków

AZS – Cracovia 13:0 (?:?)

Adamowski 10, Żebrowski 2, Słuczanowski. 1. AZS 4 8 41:0 2. WTŁ 3 4 9:8 3. Pogoń 4 4 9:22

4. KŁP 4 2 6:10

5. Cracovia 3 0 0:22Nie rozegrano spotkania: WTŁ – Cracovia.Król strzelców: Tadeusz Adamowski (AZS) – 20 (?).