Pilar Calvo ma nową wystawę indywidualną po ośmiu dekadach.

Eirinet Gómez

Gazeta La Jornada, środa, 13 sierpnia 2025, s. 30-30. 2

Po 80 latach bez wystawy indywidualnej, prace Pilar Calvo ponownie zostały zaprezentowane publiczności w Museo Nacional de San Carlos na wystawie „Travesías de trazo y color” (Podróże kresek i kolorów) , która gromadzi ponad 40 prac w technikach takich jak olej, akwarela i fresk. Poprzez autoportrety, pejzaże i martwe natury, Calvo prezentuje swoją niezwykłą wszechstronność w posługiwaniu się pędzlem i podkreśla rolę kobiet w malarstwie.

„Reprezentuje sposób tworzenia sztuki, który nie odpowiada powszechnemu postrzeganiu wczesnych dekad XX wieku, kiedy dominowała sztuka figuratywna o charakterze socjalnym i nacjonalistycznym” – powiedział Jorge Reynoso Pohlenz, dyrektor Muzeum. „Ważne jest, aby nadać jej widoczności i spojrzeć na naszą niedawną przeszłość w sposób złożony, ale i bogatszy” – dodał.

Wystawa powstała w oparciu o ideę pracy wokół kolekcji muzeum, ale realizuje również podejście kuratorskie i informacyjne z uwzględnieniem perspektywy uwzględniającej kwestie płci.

Zwiedzanie rozpoczyna się od obrazu „Autoportret w niebieskiej sukience” (1930), namalowanego, gdy Calvo miała zaledwie 17 lat. Artystka przedstawia się na nim z dwoma warkoczami opadającymi po bokach twarzy, ubrana w jasnoniebieską bluzkę z broszką. Oświetlenie jest delikatne, a kunszt wykonania dzieła widoczny jest w jej oczach i ustach.

„Autoportret to forma autoeksploracji. Dla kobiet jest to szczególnie ważny gatunek, ponieważ pozwala im stać się aktywnymi podmiotami, a nie tylko przedmiotami, jak to miało miejsce w tradycji zachodniej” – wyjaśniła Raquel Fundía Comisarenco, kuratorka wystawy.

Calvo (1913–1986) urodziła się w mieście Meksyk i pod wpływem matki zdobyła wczesne wykształcenie artystyczne, obejmujące malarstwo na porcelanie i rysunek korespondencyjny. W 1930 roku zapisała się do Akademii Młodych Dam prowadzonej przez Germana Gedoviusa, malarza wykształconego w Niemczech, a następnie profesora w Akademii San Carlos.

„Otrzymali bardzo wszechstronne wykształcenie; nie były to zajęcia tylko dla zabicia czasu. Udzielano im lekcji anatomii i geometrii, dzięki czemu byli bardzo dobrze przygotowani. Specjalizowała się w malarstwie olejnym, ale uczęszczała również na zajęcia z pejzażu” – wyjaśnił kurator.

Po ukończeniu studiów wyruszyła w podróż po Europie ze swoją przyjaciółką Carmen Jiménez Labora, która po powrocie założyła akademię malarstwa, gdzie zaprosiła Calva do nauczania. „Zaskakujące jest, jak wielki sukces odniosła za życia: działała w latach 30. i 40. XX wieku, wystawiając w Nowym Jorku i Palacio de Bellas Artes” – wspomina Fundía Comisarenco.

Jeden z najbardziej poruszających momentów wystawy rozgrywa się przed obrazem „Niño” (1935), olejnym obrazem przedstawiającym niemowlę z nagim torsem na wsi, w otoczeniu koni i chłopów. Obok obrazu znajduje się fotografia artystki pracującej nad dziełem: patrzy w obiektyw z pędzlem w jednej ręce i paletą barw w drugiej.

▲ Studium do fresku (nd), z kolekcji Ángela Calvo, Autoportret na zewnątrz (1940) i Autoportret w niebieskiej sukience (1930), prace Pilar Calvo prezentowane na wystawie Podróże pociągnięcia pędzlem i koloru . Zdjęcie: Roberto García Ortiz

„Stworzył wiele portretów, zwłaszcza kobiet i dzieci. Wszystkie są ekspresyjne, zarówno figuralne, jak i realistyczne, i dają wgląd w psychologię jednostki” – skomentował ekspert.

Kolejnym unikatowym elementem wystawy jest niewielka cegła przedstawiająca twarz anioła we fresku. Na wystawie można również zobaczyć obrazy muralu „Pierwszy Meksykanin” (1943) w hotelu Posada del Sol, który przedstawia katastrofę statku hiszpańskich odkrywców i ich spotkanie z kulturą Majów.

Wśród godnych uwagi dzieł znajdują się „Pejzaż z osiołkiem” (1927), „Były klasztor w Actopan” (1927) i „Pejzaż z wulkanami” (1944). „Często ćwiczyłam ten gatunek w akademii dla dziewcząt. To nawiązuje do tradycji José Maríi Velasco, ale także do wpływu Gedoviusa” – zauważyła Fundía Comisarenco.

Cnotliwa technika

Wystawę wieńczą dzieła takie jak „Jarón de cempasúchil” (1932) i „Bodegón de rosas” (martwa natura z różami), które ukazują żywą paletę barw i wirtuozerskie wykonanie. „Jej prace są wyjątkowe; była ceniona za użycie koloru. Wpisuje się w tę tradycję, ale jednocześnie ją utożsamia; zwiędłymi kwiatami lub zamkniętymi pąkami opowiada o upływie czasu” – podkreślił kurator.

Chociaż Pilar Calvo była doceniana w swoim czasie, jej dziedzictwo po śmierci popadło w zapomnienie. Museo Nacional de San Carlos dołożyło starań, aby uczcić jej pamięć. W 1990 roku niektóre z jej prac znalazły się na wystawie „Las discípulas de Gedovius” („Uczniowie Gedoviusa”) , a w 2023 roku na wystawie „Pintar en femenino” („Malarstwo kobiece”). Jest to jednak jej pierwsza wystawa indywidualna od 1944 roku, kiedy to została zaprezentowana w Muzeum Bellas Artes.

„To niesamowite, że udało nam się zebrać tak wiele prac i że w końcu wracają do łask. To wydarzenie zachęca nas do refleksji nad tym, jak pamiętamy te artystki. Oczywiście istniały uprzedzenia ze względu na płeć; nie miały takiego samego dostępu jak ich koledzy. Jednak ona odniosła ogromny sukces zawodowy za swojego życia. Co stało się później?” – pytała Fundía Comisarenco.

Specjalista dodał, że wiele prac Calvo powstało na zamówienie, co utrudnia ich zlokalizowanie. Chociaż muzeum posiada kilka z nich w swojej kolekcji, większość znajduje się w kolekcjach prywatnych. „Wiemy, że jest ich więcej, ale nie udało się ich odnaleźć. Apelujemy do kolekcjonerów, którzy posiadają jakiekolwiek jej prace, o informację. Chcielibyśmy, aby pojawiło się ich więcej”.

Wystawę Pilar Calvo: Journeys of Line and Color będzie można oglądać w Narodowym Muzeum San Carlos (50 Mexico-Tenochtitlan Avenue, dzielnica Tabacalera) do 9 listopada.

▲ Zdjęcia w Mongolii: Od pustyni Gobi do gór Ałtaj , wystawa otwierająca się jutro w Muzeum Kultur Świata. Zdjęcie dzięki uprzejmości Philippe'a Paqueta

Od redakcji

Gazeta La Jornada, środa, 13 sierpnia 2025, s. 30-30. 3

Wystawa Mongolia: od pustyni Gobi do gór Ałtaj przybliża różnorodność tradycji, grup etnicznych i krajobrazów kulturowych tego kraju, który niegdyś był największym imperium w historii.

Wystawa składa się z 27 zdjęć francuskiego fotografa Philippe'a Paqueta, prezentowanych w Narodowym Muzeum Kultur Świata (MNCM). Pozwala ona dostrzec najbardziej intymne aspekty życia narodów, które – zjednoczone – doprowadziły do upadku ważnych królestw i imperiów, takich jak Chiny.

Wystawa zorganizowana w ramach obchodów 60. rocznicy istnienia muzeum we współpracy z Ambasadą Mongolii w Stanach Zjednoczonych oraz Konsulatem Mongolii w Meksyku ukazuje miejsce spotkania ludów koczowniczych i osiadłych zamieszkujących rozległe stepy Azji.

Kultura mongolska obejmuje grupę plemion wojowników, które ukształtowały świat. Ich koczowniczy tryb życia doprowadził ich do dominacji w niektórych częściach Europy i doprowadził do upadku niektórych z najważniejszych imperiów świata, pozostawiając ich historię owianą mitami i spekulacjami.

Należący do tureckich grup etnicznych, Mongołowie wyzwolili się spod władzy Kaganatu Ujgurskiego w połowie IX wieku, kiedy to nastąpił jego rozpad. Wśród tych grup etnicznych byli Mongołowie i Tatarzy, zaciekli rywale, którzy walczyli o różne terytoria przez ponad trzy stulecia. Mongołowie rozproszyli się na kilka plemion, składających się z różnych klanów.

W XII wieku naród mongolski był świadkiem narodzin wielkiego wodza, Temudżyna, lepiej znanego jako Czyngis-chan (1162–1227), którego zmagania o władzę uczyniły go jednym z najważniejszych zdobywców w historii. Zjednoczył swój lud i podporządkował sobie inne grupy etniczne, które pod jego sztandarem stworzyły potężne imperium. Jego kunszt militarny odzwierciedlają jego wielkie talenty jeździeckie i łucznicze.

Szacunek dla natury

Naród mongolski jest otoczony przez Rosję i Chiny, jednak udało mu się zachować dawny styl życia związany z kontaktem z naturą i ciągłą mobilnością. Schronienie znaleźli w jurtach (ruchomych domach ze skór i tkanin), a ta wystawa jest właśnie jej oprawą.

Pomieszczenie przekształca się w praktyczną, trwałą i odłączalną przestrzeń o kształcie koła, symbolizującą starożytny światopogląd, poczucie wspólnoty i szacunek dla natury.

Zdjęcia przedstawiają krajobrazy pustyni Gobi, która rozciąga się aż do południowo-wschodniego krańca terytorium. Doświadczeni jeźdźcy na wielbłądach i pasterze wciąż żyją w swoich jaskrawokolorowych kombinezonach z jeleni, zamieszkując ten ekstremalny ekosystem od pokoleń, zachowując spokój, odporność i troskę o środowisko.

Na drugim krańcu zdjęcia przedstawiają podróż na północny zachód, do prowincji Bajan Olgij, gdzie rozciąga się kamienisty teren Gór Ałtajskich. W mroźnym klimacie ludność Kazachstanu, otulona w deele z pikowanego futra, kultywuje tradycyjną praktykę sokolnictwa z orłami przednimi, łącząc tę umiejętność z umiejętnością jazdy na krzepkich mongolskich koniach.

Północny i środkowy step stanowią przejście między tymi dwoma regionami. Zdjęcia przedstawiają rozległe trawiaste równiny Parku Narodowego Khustain Buruu w prowincji Bulgan, gdzie ludność hoduje wielbłądy, konie, owce, kozy, bydło i jaki, przemieszczając się zgodnie z cyklami pór roku, aby eksploatować zasoby naturalne.

Wystawa składa się z portretów i zdjęć panoramicznych, a także infografik przedstawiających zwyczaje odzwierciedlające mongolską tożsamość. Ukazuje również piękno zróżnicowanego środowiska naturalnego tego kraju.

Wystawa Mongolia: Od pustyni Gobi do gór Ałtaj zostanie otwarta jutro o 13:00 w Starej Sali Monolitów MNCM (Moneda 13, dzielnica Centro Histórico). Wstęp wolny.

Josh Marcus

Niezależny

Gazeta La Jornada, środa, 13 sierpnia 2025, s. 30-30. 3

Według doniesień Biały Dom planuje gruntowny przegląd Smithsonian Institution, w którym mieści się wiele wiodących amerykańskich muzeów historycznych i kulturalnych, aby upewnić się, że wszystko, od wystaw po działalność, jest zgodne z interpretacją historii prezydenta Donalda Trumpa. Ma to być możliwe przed zbliżającymi się obchodami 250. rocznicy powstania Stanów Zjednoczonych.

W liście z wczorajszej listy wysocy rangą urzędnicy Białego Domu napisali do dyrektora instytucji, że przegląd przeprowadzony przed przyszłoroczną rocznicą pozwoli zagwarantować, że osiem głównych muzeów Smithsonian będzie zawierało materiały promujące „jedność, postęp i trwałe wartości definiujące amerykańską historię”.

„Celem tej inicjatywy jest zapewnienie zgodności z dyrektywą prezydenta dotyczącą celebrowania amerykańskiej wyjątkowości, eliminacji narracji podziałowych lub partyjnych oraz przywrócenia zaufania do naszych wspólnych instytucji kulturalnych” – czytamy w liście, do którego dotarł The Wall Street Journal .

Zgodnie z treścią listu, oprócz nadzorowania treści wystawy, raportowany przegląd ma na celu także wpłynięcie na wewnętrzne procesy, dotacje, schematy organizacyjne, odpowiedzi na ankiety i inne operacje.

„Chodzi o zachowanie zaufania do jednej z naszych najcenniejszych instytucji” – powiedziała w rozmowie z „WSJ” Lindsey Halligan, urzędniczka Białego Domu i jedna z sygnatariuszek listu. „Muzea i wystawy Smithsonian muszą być rzetelne, patriotyczne i wzbogacające, zapewniając, że pozostaną miejscami nauki, zachwytu i dumy narodowej dla przyszłych pokoleń”.

Dziennik „The Independent” zwrócił się do Smithsonian z prośbą o komentarz.

Smithsonian od dawna jest celem administracji Trumpa.

W marcowym rozporządzeniu wykonawczym, którego celem było „przywrócenie prawdy i zdrowego rozsądku amerykańskiej historii”, prezydent Trump oskarżył instytucję – w której znajdują się między innymi Narodowe Muzeum Historii Ameryki, Narodowe Muzeum Historii Naturalnej i Narodowe Muzeum Historii i Kultury Afroamerykanów – o „ulegnięcie wpływowi ideologii podziałowej, skoncentrowanej na rasie”.

Jak podają źródła, Smithsonian latem tego roku rozpoczął odrębną kontrolę swoich treści w celu wyeliminowania stronniczości politycznej i dostosowania się do zarządzenia.