Czy ćwiczenia naprawdę pomagają w osiągnięciu długowieczności? Badanie bliźniaków podważa bezpośredni związek

Aktywność fizyczna od dawna jest uważana za klucz do wydłużenia życia i zmniejszenia śmiertelności , jednak fińscy naukowcy twierdzą, że związek ten może być słabszy, niż wcześniej sądzono, zwłaszcza jeśli uwzględnić wpływ czynników genetycznych. Badanie , którego wyniki opublikowano w styczniu w czasopiśmie European Journal of Epidemiology , objęło 22 750 par bliźniąt urodzonych przed 1958 rokiem. Stwierdzono, że stosowanie się do zaleceń WHO (150–300 minut umiarkowanej lub 75–150 minut intensywnej aktywności fizycznej tygodniowo) nie miało istotnego wpływu na śmiertelność długoterminową.

„Nawet wśród bliźniaków, którzy utrzymywali taki poziom aktywności fizycznej przez okres 15 lat, nie zaobserwowano statystycznie istotnej różnicy w wskaźnikach śmiertelności w porównaniu do ich mniej aktywnych partnerów” – wyjaśnia Elina Sillampää, badaczka z Uniwersytetu w Jyväskylä.

aktywność fizyczna3.jpg

Aktywność fizyczna zawsze była przedstawiana jako klucz do wydłużenia życia i zmniejszenia śmiertelności, jednak fińscy naukowcy twierdzą, że związek ten może być słabszy, niż wcześniej sądzono.

Sieć

Większość dotychczasowych badań wiąże regularne ćwiczenia z niższą śmiertelnością. Na przykład badania opublikowane w czasopiśmie JAMA Internal Medicine w 2022 r. wykazały, że ćwiczenia w weekendy zmniejszają śmiertelność o 20%. Inne badanie opublikowane w czasopiśmie Nature Medicine (2023), w którym wzięło udział ponad 25 000 osób z Wielkiej Brytanii, wykazało, że wykonywanie krótkich, intensywnych wysiłków zmniejsza śmiertelność z powodu raka i chorób układu krążenia odpowiednio o 40% i 50%.

Sillampää zauważył, że różnica polega na tym, że „większość badań nie bierze pod uwagę faktu, że nasza zmienność genetyczna wpływa na nasze wybory behawioralne”. Bliźnięta jednojajowe, mające wszystkie wspólne zmienne genetyczne, dają wyjątkową szansę na wyeliminowanie tego czynnika. „Osoby o genotypach sprzyjających zdrowemu trybowi życia mogą również wybierać zdrowszy styl życia, ponieważ na przykład dobra wydolność krążeniowo-oddechowa sprawia, że ćwiczenia stają się łatwiejsze i przyjemniejsze” – dodał.

Ponadto badaczka wskazuje, że „naturalnym jest, że poziom aktywności fizycznej jest niższy u osób chorych lub bliskich śmierci”, co może powodować błędy w wynikach badań epidemiologicznych, które rejestrują zależności jedynie w krótkich okresach czasu.

aktywność fizyczna.jpg

W badaniu przeanalizowano 22 750 par bliźniąt urodzonych przed 1958 rokiem i stwierdzono, że stosowanie się do zaleceń WHO (150–300 minut umiarkowanej aktywności lub 75–150 minut intensywnej aktywności tygodniowo) nie powoduje istotnych różnic w długoterminowej śmiertelności.

Sieć

Fińskie badanie wykazało również, że takie nawyki, jak palenie tytoniu i spożywanie alkoholu, mają silny wpływ na śmiertelność i starzenie biologiczne, co według ich danych ma zależność w kształcie litery U od aktywności fizycznej: „ Starzenie się było przyspieszone u osób, które ćwiczyły mniej i więcej” – powiedziała Sillampää.

Uwzględnienie tych czynników zmieniło wyniki i osłabiło związek między wysiłkiem fizycznym a śmiertelnością. „ Wyższy lub niższy wskaźnik śmiertelności prawdopodobnie ma związek z sumą nawyków danej osoby, a nie tylko jej aktywnością fizyczną” – podsumowują autorzy.

aktywność fizyczna2.jpg

Choć fińskie badanie podważa powszechne przekonanie, że więcej ćwiczeń zawsze oznacza dłuższą żywotność, eksperci zgadzają się, że ćwiczenia pozostają niezbędne dla zdrowia fizycznego i psychicznego.

Sieć

Opinie hiszpańskich ekspertów

José Antonio Casajús, profesor Uniwersytetu w Saragossie i honorowy prezes Exernet, podkreślił, że „niewątpliwie istnieje genetyczny komponent długowieczności, ale od jakiegoś czasu wykazujemy, że styl życia jest niezwykle ważny dla wydłużenia życia i dodania mu lat jakości. Aby przeżyć wiele lat niezależnie, najważniejszym narzędziem, bez wątpienia, jest aktywność fizyczna” – zauważył.

Roberto Elosua, badacz z IMIM i profesor na UVic-UCC, zgadza się, że „efekty aktywności fizycznej są krótkotrwałe; jeśli przestaniesz ją uprawiać, jej korzyści zostaną utracone”. W odniesieniu do fińskiego badania zauważa, że „nie oceniano, czy uczestnicy zmienili swoją aktywność fizyczną w ciągu 30 lat obserwacji, co mogłoby wyjaśniać sprzeczne wyniki”.

Ostrzega również przed innymi ograniczeniami: „Nie biorą pod uwagę intensywności ćwiczeń , a próba wykorzystana do analizy biologicznego starzenia się jest mała i składa się głównie z kobiet, co może mieć wpływ na wiarygodność wyników”.

Choć fińskie badanie podważa powszechne przekonanie, że więcej ćwiczeń zawsze oznacza dłuższą żywotność, eksperci zgadzają się, że ćwiczenia pozostają niezbędne dla zdrowia fizycznego i psychicznego, wydolności funkcjonalnej oraz niezależnego i pełnego jakości życia starczego.

Jak podsumowuje Sillampää: „Związek między ćwiczeniami fizycznymi a śmiertelnością może być słabszy niż wcześniej sądzono, ale ćwiczenia fizyczne mają wiele korzyści zdrowotnych, dlatego polecam aktywności, które sprawiają radość życiu i pozwalają ludziom zachować niezależność tak długo, jak to możliwe”.