Bar-le-Duc. Dzień śladami Raymonda Poincarégo w Mozie

„Właśnie urodził się zastępca”. Te słowa podobno wypowiedział położnik przy narodzinach Raymonda Poincarégo, 28 sierpnia 1860 roku, przy rue Nève w Bar-le-Duc. Poincaré urodził się w rodzinie mieszczańskiej. Jego ojciec był inżynierem budownictwa lądowego, a matka córką byłego zastępcy.

Nasz dzień w jego ślady rozpoczyna się przed jego domem. Znajduje się tam tablica pamiątkowa. „Zasłużył na to od swojego kraju”. Kiedy przechodzimy przez drzwi obecnego wydziału urbanistyki miasta, odkrywamy zmieniony budynek, „ale taki, który szanuje ówczesny układ murów” – wyjaśnia Carole Andrieux, nasza przewodniczka.

„Schody są oryginalne” – uśmiecha się – „tutaj, w salonie, z parkietem z epoki też”, nawet jeśli „wkrótce zostanie wymieniony”. Z dzieciństwa wiemy też, że często bawił się z chłopcem z tej samej ulicy, z którym był bardzo związany. Raymond Poincaré został ochrzczony w kościele Saint-Antoine, gdzie w 1871 roku przystąpił do komunii.

W latach 1867–1876 – z wyjątkiem 1870 roku, kiedy to udał się na wygnanie do Dieppe z powodu wojny francusko-pruskiej – uczył się w Liceum Cesarskim w Bar-le-Duc, wybudowanym w 1854 roku, ponieważ Gilles-de-Trèves nie mógł już pomieścić tak wielu uczniów. Dopiero w 1935 roku liceum przyjęło nazwę Poincaré. Ze sprawozdań szkolnych prezydenta wynika, że był on „bardzo powściągliwy” i miał „trudności z komunikacją”.

W 1912 roku, przygotowując się na ewentualność kolejnej wojny, Poincaré kandydował na prezydenta, pokonując Gastona Pamsa stosunkiem głosów 483 do 196. „Szczery, nie do końca osłabiony, ale nie przywódca wojenny”. Tak zostanie zapamiętany. Raymond Poincaré nie czuł się komfortowo w Pałacu Elizejskim. Czuł się tam „uwięziony”.

20 kwietnia 1913 roku w Bar-le-Duc odbyła się wielka uroczystość ku jego czci. Powrócił w sierpniu, aby zainaugurować działalność szpitala w dzielnicy Notre-Dame. Z tej okazji wzniesiono łuk triumfalny.

Nasza podróż kontynuuje się obok obecnego urzędu pocztowego. Rok po jego odbudowie w 1926 roku, Raymond Poincaré opisał go jako „przepychowy i bezużyteczny pałac, który stał się wielki i brzydki”.

Przed stacją stoi pomnik ku jego czci. Brązowy posąg, odsłonięty w 1950 roku przez Vincenta Auriola, został wykonany przez rzeźbiarza specjalizującego się w pracach wielkoformatowych.

Raymond Poincaré założył drugi dom w Sampigny, który został zniszczony podczas I wojny światowej. Wieś ucierpiała, ponieważ nie leżała na linii frontu, ale jej zniszczenie było silnym symbolem; Raymond Poincaré zlecił jego odbudowę na własny koszt i przekazał go miastu po swojej śmierci. Dziś służy on jako jego muzeum. Ostatecznie został pochowany w Nubécourt, obok swojej żony.