„Czy znasz jakichś amerykańskich dziennikarzy, których warto zaprosić do rozmowy o moim domu mody, domu mody młodego projektanta z wyzwolonej Francji?” Pierre Balmain chodził po wybiegu 80 lat temu.

Paryż, 1945 rok. Wyzwolona Francja wciąż jest wykrwawiona. A stolica mody to nic więcej niż dom mody. Coco Chanel i Elsa Schiaparelli zamknęły swoje domy mody na początku wojny. Jacques Fath i Nina Ricci kontynuowali swoją działalność pomimo ograniczeń okupacji. W pracowniach Luciena Lelonga kolekcje nadal projektują dwaj asystenci. Nazywają się Christian Dior i Pierre Balmain i obaj postanowili odejść od projektanta, aby rozpocząć karierę solową. „ W Lelongu ci dwaj mężczyźni są czymś więcej niż tylko kolegami; są przyjaciółmi, mimo że mają odmienne temperamenty” – mówi Julia Guyon, historyczka dziedzictwa Balmain. Pan Balmain wspomina w swoich wspomnieniach, że pracuje przy muzyce, śpiewając „Barkarolę” Hoffmanna na cały głos w środku pracowni, podczas gdy pan Dior zamyka się w małym, wyściełanym biurze, aby zachować ciszę, której potrzebuje. Pomimo różnic, pod koniec wojny rozważali założenie wspólnego domu. Ale los postanowił inaczej .

Los dał Pierre'owi Balmainowi znak pewnego dnia, gdy spacerował z przyjacielem po Polach Elizejskich tuż po wyzwoleniu Paryża. „ Dostrzegli budynek przy rue François- ^Ier 44, który Niemcy pospiesznie opróżniali. Po zapytaniu u concierge'a dowiedzieli się, że właściciel chce go przekształcić w biura. Widząc niepowtarzalną okazję, zrezygnował z pracy w Lelong i założył tam swój przyszły dom mody”. Dwa lata później przyszła kolej na Diora, by odkryć adres swoich marzeń, nieopodal, przy 30 Avenue Montaigne, i rozpocząć działalność dzięki wsparciu finansowemu Marcela Boussaca… Balmain jednak nie miał tyle szczęścia, ponieważ jego pierwsi inwestorzy w ostatniej chwili zmienili zdanie. Nie miał innego wyjścia, jak przyjąć pomoc Françoise, swojej matki, która, aby sfinansować ten projekt, sprzedała swój pierścionek zaręczynowy.

Przeczytaj także: „Każdy potrzebuje odrobiny „słodkości”, żeby uciec od codziennej rutyny”: czy regresja to nowy trend?

Pomiń reklamę

Françoise, która wychowywała go samotnie po śmierci ojca, prowadziła butik w Aix-les-Bains, który Gertrude Stein i jej partnerka Alice Toklas, obie uchodźczynie w Alpach Francuskich, odwiedzały w latach wojny. Matka-kwoka nie omieszkała dać Amerykance znać, że Pierre przeczytał wszystkie jej książki. Tak się złożyło, że został powołany do rodzinnego regionu i poznał tę parę. „ Stopniowo pan Balmain zaczął uważać ją za swoją amerykańską matkę, ponieważ była dla niego nieustającym wsparciem aż do śmierci w lipcu 1946 roku” – kontynuuje historyk. „Zawsze otaczały go silne kobiety, które były dla niego czymś więcej niż tylko inspiracją: jego matka, Gertrude Stein, a następnie Josephine Baker i Brigitte Bardot, którą regularnie ubierał ” .

Od tamtej pory Pierre Balmain mieszkał i pracował w swoich salonach przy rue François- ^Ier . Z powodu braku miejsca postawił deskę na wannie, tworząc w niej biuro. Około dwudziestu małych rąk pracowało obok niego nad około pięćdziesięcioma modelkami. Niezależnie od trudnych warunków, projektant był przekonany, że na jego pierwszej prezentacji pojawi się cała francuska i międzynarodowa prasa. „Jestem pewien, że ten dom mody odniesie sukces ” – napisał do swojej amerykańskiej wróżki. „A wiesz, mój drogi przyjacielu, Sabaudczycy generalnie odnoszą sukcesy w życiu! Czy znasz jakichś amerykańskich dziennikarzy lub fotografów, których należałoby zaprosić do rozmowy o moim domu, domu młodego projektanta mody z wyzwolonej Francji?”. Gertrude Stein zrobiła to lepiej. Sama opisała to wydarzenie na łamach „Vogue’a”. Był to jej jedyny artykuł o modzie, zilustrowany serią zdjęć autorstwa wielkiego Cecila Beatona .

18 września salony pękały w szwach. Trzeba przyznać, że był to pierwszy pokaz mody w Paryżu od początku wojny! Już od pierwszych modelek projektant położył podwaliny pod swoją estetykę, którą kilka lat później nazwano „Jolie Madame”: naturalne, ale wyraźnie zaznaczone ramiona, wcięta talia, smukła sylwetka. Wełniana marynarka z kołnierzem haftowanym kaboszonami była noszona na damskich spodniach. Nowoczesność Pierre’a Balmaina była ewidentna. Krytycy byli jednomyślni. Dla Alice Toklas ten pokaz z 1945 roku stanowił punkt zwrotny w historii kobiecej mody i nadał tej rewolucji nawet nazwę: „Nowy Styl Francuski ”. „ Sukces tej pierwszej kolekcji był natychmiastowy ” – kontynuuje historyk. „Ale dla niego moda była ewolucją, a nie rewolucją”. Później fala uderzeniowa New Look Diora, bardziej rewolucyjnego i zrywającego z latami okupacji, przyćmiła aurę krawca z podręczników historii mody .

Aż do śmierci w 1982 roku Pierre Balmain nieustannie wyobrażał sobie współczesną modę dla niezależnej kobiety, podążającej za ruchami społecznymi i rozwojem mody gotowej do noszenia. „ W niezliczonych wywiadach deklarował swoją miłość do nich” – wspomina Julia Guyon . W 1963 roku w audycji radiowej powiedział: „Uwielbiam kobiety, które są świadome swojej siły, roli i prerogatyw” lub ponownie w 1971 roku w programie ORTF: „Są kobiety, które nie są idealnie skrojone, a które potrafią być o wiele bardziej eleganckie niż kobiety o idealnych wymiarach”. Towarzysząc zmianom swoich czasów, Sabaudczyk stworzył mundur pierwszej pilotki Air France, pierwszej prefektki i pierwszej generałki armii francuskiej. „Urodzony w 1914 roku, z dzieciństwa, a następnie z lat mobilizacji w wojsku, odziedziczył głęboką miłość do munduru i funkcjonalnej elegancji”. Od początku lat 50. XX wieku przekształcił dwurzędową marynarkę oficerską w marynarkę zapinaną na sześć guzików, która trzydzieści lat wcześniej stała się zapowiedzią kobiecego „ubioru siłowego”.

Niestety, tak, nowe pokolenia nie wiedzą, kim jest Pierre Balmain.

Olivier Rousteing, dyrektor artystyczny Balmain

W latach 80., po jego śmierci, kilku projektantów zastąpiło go na stanowisku: Erik Mortensen, jego wierna prawa ręka i strażnik świątyni, a następnie Oscar de la Renta na początku lat 90. Podczas gdy Dior przeżywał nową złotą erę od czasu przejęcia przez Bernarda Arnault, niezależny, rodzinny dom mody Balmain walczył o międzynarodową sławę. Przejęty na początku XXI wieku przez francuskiego przedsiębiorcę, dom mody „Śpiąca Królewna” odrodził się pod egidą projektanta Christophe’a Decarnina, a następnie Oliviera Rousteinga w 2011 roku. Zamiast reaktywować „Jolie Madame”, urodzony w Bordeaux projektant zapoczątkował nową erę, prezentując bogactwo seksownych, opływowych kurtek i cekinowych minisukienek.

Pomiń reklamę

Teraz marka ubiera Beyoncé, Rihannę i Kim Kardashian. Rousteing, przyjaciel gwiazd i jeden z najpopularniejszych projektantów w mediach społecznościowych, sprawił, że ludzie całkowicie zapomnieli o istnieniu założyciela! Dla wielu jego obserwujących (prawie 10 milionów jak dotąd): „Olivier Rousteing założył Balmain”. Co go smuci: „Niestety, tak, nowe pokolenia nie wiedzą, kim jest Pierre Balmain”. Francuski projektant nawiązywał jednak do jego dziedzictwa w kilku swoich pokazach, zwłaszcza w 2019 roku, podczas nieudanej próby wskrzeszenia haute couture.

Nawet Matteo Sgarbossa, prezes mianowany w kwietniu 2024 roku (marka od 2016 roku należy do katarskiej firmy inwestycyjnej Mayhoola), przyznaje: „Byłem zaskoczony ogromnym dziedzictwem tego domu mody, pionierskim duchem jego założyciela, całkowicie nieznanym szerszej publiczności. Jednak jego buntowniczy duch i nowoczesna wizja kobiecości nie zmieniły się ani trochę od ośmiu dekad. Musimy znaleźć nowy sposób, aby opowiedzieć jego historię i historię tego domu mody bez nostalgii”. Dlatego w tym roku jubileuszowym Balmain zamierza „wykorzystać swoje archiwa”. Dom towarowy Printemps w Nowym Jorku wystawia już około stu eksponatów (tkaniny, szkice i archiwa fotograficzne) z lat 1945-2016. W Paryżu Olivier Rousteing odda im hołd podczas pokazu mody zaprezentowanego ¹ października. A pod koniec października Loïc Prigent wyemituje film dokumentalny o mało znanej historii tego aspektu francuskiej elegancji.