Tom Lehrer, cudowne dziecko matematyki, który został piosenkarzem satyrycznym, zmarł w wieku 97 lat.

Tom Lehrer , matematyczne cudowne dziecko, który stał się wpływowym muzycznym satyrykiem dzięki swoim ciętym piosenkom o amerykańskim życiu społecznym i politycznym w latach 50. i 60., zmarł. Miał 97 lat. Ukończył matematykę na Uniwersytecie Harvarda, pracował w laboratorium nuklearnym w Los Alamos i wykładał w Massachusetts Institute of Technology (MIT). Jednak jego dziedzictwo jest melodyjne: jego satyryczne piosenki stały się kultowe wśród studentów tamtych czasów. Lehrer zmarł w sobotę w swoim domu w Cambridge w stanie Massachusetts, co potwierdził jego wieloletni przyjaciel, David Herder, w rozmowie z „The New York Times” . Przyczyny zgonu nie podano.

Kariera Lehrera jako muzyka i szanowanego komentatora społecznego była szczęśliwym zbiegiem okoliczności, który rozpoczął się od komponowania piosenek dla rozrywki kolegów z Harvardu. Jego okres świetności trwał około siedmiu lat i, według własnych szacunków, skomponował 37 piosenek, zanim niechętny artysta powrócił do nauczania na Harvardzie i innych uniwersytetach. Był to okres jego największego sukcesu, a jego album znalazł się w pierwszej dwudziestce najlepiej sprzedających się w USA.

„Nigdy nie było nikogo takiego jak on” – powiedział w 2014 roku w wywiadzie dla magazynu rozrywkowego BuzzFeed sir Cameron Mackintosh , ceniony producent broadwayowski, który stworzył spektakl „Tom Foolery” , z piosenkami Lehrera. „Spośród wszystkich znanych kompozytorów, on jest prawdopodobnie jedynym, który… jest amatorem, w tym sensie, że nigdy nie chciał być profesjonalistą. A jednak jego praca jest najwyższej jakości, jaką może pochwalić się każdy wielki kompozytor”.

Kiedy Stany Zjednoczone popadły w samozadowolenie powojennych lat 50., Lehrer o liberalnych poglądach był zajęty krytyką dominującej kultury swoimi piosenkami, zawsze o wyrafinowanym i ostrym brzmieniu.

Niektóre z jego kompozycji odzwierciedlały jego zainteresowanie matematyką – takie jak „Nowa matematyka ” o odejmowaniu 173 od 342 czy „Łobaczewski ” o XIX-wiecznym rosyjskim matematyku – ale jego bardziej rozbudowane utwory uznano przez niektórych za zbyt niegrzeczne i szokujące. W 1959 roku magazyn „Time” zaliczył go do transgresywnych komików Lenny’ego Bruce’a i Morta Sahla, którzy przejawiali „głęboko niepokojącą i osobistą wrogość wobec całego świata”.

Utwór „I Wanna Go Back to Dixie” poruszał temat rasizmu na Południu („kraina kwieciarza, gdzie prawa są średniowieczne”), a National Brotherhood Week atakował hipokrytów („to tylko tydzień, więc nie bój się / Bądź miły dla ludzi poniżej ciebie”). „Be Prepared” ujawniał mroczną stronę harcerskiego życia, „I Got It from Agnes” poruszał temat chorób wenerycznych, a „We Will All Go Together When We Go” poruszał temat nuklearnego Armagedonu.

„Jeśli po wysłuchaniu moich piosenek człowiek poczuje potrzebę powiedzenia czegoś przykrego przyjacielowi lub uderzenia ukochanej osoby, to będzie warto” – napisał Lehrer w notatce dołączonej do jednego ze swoich albumów.

Oda do żywiołów

Thomas Andrew Lehrer urodził się 9 kwietnia 1928 roku w Nowym Jorku. Dorastał w Wielkim Jabłku, słuchając musicali, a jednym z jego pierwszych utworów był „The Elements ”, recytacja układu okresowego pierwiastków do muzyki Gilberta i Sullivana. Rozpoczął studia na Harvardzie w wieku 15 lat, a jego piosenka „Fight Fiercely, Harvard ” („Czyż nie byłoby wspaniale, gdybyśmy wygrali mecz?”) stała się popularną parodią uniwersyteckiego hymnu sportowego.

Występował również na imprezach uniwersyteckich, a podczas studiów podyplomowych zebrał wystarczająco dużo materiału, aby nagrać album w bostońskim studiu. Sprzedawał na kampusie „Songs by Tom Lehrer” , który stopniowo stał się kultowym fenomenem w całym kraju dzięki poczcie pantoflowej.

Po odbyciu służby w armii amerykańskiej w latach 1955-1957, Lehrer powrócił do występów i nagrał kolejne albumy, choć jego entuzjazm dla muzyki stopniowo słabł. Na początku lat 60., skupiając się na doktoracie – którego nigdy nie ukończył – i nauczaniu, odłożył muzykę na dalszy plan, choć w latach 1963 i 1964 skomponował piosenki do satyrycznego programu informacyjnego „That Was the Week That Was”.

Lehrer wykładał matematykę na Harvardzie i MIT, a także teatr muzyczny na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Cruz. Powiedział, że dostrzega podobieństwa między matematyką a pisaniem piosenek: oba polegają na łączeniu elementów w całość w celu uzyskania satysfakcjonującego rezultatu. Zapytany, dlaczego porzucił satyrę muzyczną, odpowiedział, że zmiany kulturowe przyniosły ze sobą kwestie takie jak aborcja i feminizm, zbyt złożone, by je satyryzować.

Zauważył również, że „satyra polityczna stała się przeżytkiem, gdy Henry Kissinger otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla”, po tym jak kontrowersyjny sekretarz stanu otrzymał nagrodę w 1973 roku. Lehrer, który nigdy się nie ożenił, powiedział również, że rzeczy, które kiedyś uważał za zabawne, teraz go przerażają. „Często czuję się jak mieszkaniec Pompejów proszony o wygłoszenie zabawnych komentarzy na temat lawy” – powiedział magazynowi People w 1982 roku.

Wpływ Lehrera trwał przez dekady, nawet po tym, jak przestał występować. Jego utwory były często prezentowane w audycji radiowej Dr. Demento , a aktor znany z Harry'ego Pottera, Daniel Radcliffe, zachwycił publiczność talk-show swoim wykonaniem utworu The Elements w 2010 roku. Raper 2 Chainz wykorzystał fragment utworu The Old Dope Peddler w jednym ze swoich utworów. Pianista, który w ciągu ostatnich dekad udzielił wielu wywiadów i wystąpił publicznie, udostępnił swój katalog 96 utworów w domenie publicznej, aby każdy mógł je swobodnie wykorzystywać, modyfikować i tłumaczyć do 31 grudnia 2024 roku.