Ik zing de natuur met noten

Tugce Celik

Het eenmansproject Tir van Oytun Bektaş zal muziekliefhebbers in Turkije niet kunnen ontmoeten vanwege het besluit van de organisatoren om hun concerten in Istanbul en Ankara uit te stellen tot 2026 vanwege veiligheids- en logistieke redenen. Vóór het uitstel spraken we met Bektaş over Tir en onderzochten we de impact van migratie op zijn artistieke productie en zijn perspectief op muziek.

Nadat hij zijn Turkse afkomst achter zich had gelaten en rond zijn middelbare leeftijd naar Sydney, Australië, was geëmigreerd, is het mogelijk om de geest en ziel van de artiest te volgen via zijn aantekeningen en verweven, diepe vocalen. In zijn eenmansproject Tir is Bektaş zowel componist, performer als producer. Bektaş vat zijn benadering van muziek als volgt samen: "Muziek is voor mij geen performance; het is een ongekunstelde, directe vorm van expressie. Etiketten als donkere folk of synth blijven vaak oppervlakkig in dit verhaal. Omdat ik me richt op een sfeer in plaats van een genre. Die sfeer bevat geschiedenis: eenzaamheid, zwaarte, aarde en soms de kleur van een oude foto."

"Genres zoals dark folk en dungeon synth hebben nog steeds een beperkt publiek in Turkije, maar dat betekent niet dat ze geen potentie hebben", zegt Bektaş, die benadrukt dat deze muziek niet bedoeld is om snel te consumeren en te vergeten; het is bedoeld om langzaam te worden beluisterd, geabsorbeerd en zich langzaam te vestigen. Bektaş zegt: "Ik jaag geen menigte na; de juiste mensen bereiken is voor mij de meest betekenisvolle reactie. Mijn creatieve proces volgt dit. Soms loop ik over straat, soms staar ik naar de lucht of lees ik een boek... Alles begint met stilte; ik word ook gevoed door de stad, maar mijn verbinding met de natuur en het universum is sterker. Ik wil niet meegesleurd worden in de haast van iets; als ik haast heb, is wat er ontstaat niet van mij. Dus laat het proces zo lang duren als het duurt."

TIJD WERKT ANDERS

Bektaş beschrijft ook zijn relatie met de migratie van de atmosfeer die hij creëert door de natuur met noten te vocaliseren. "Wonen in Australië verdiept de geluiden nog meer", zegt hij, en vervolgt: "De tijd stroomt hier in een ander ritme; het is alsof er nog steeds een stilte uit de jaren 80 en 90 in de lucht hangt. De menigten komen van ver, de wereld draait langzamer. Hoewel deze isolatie soms aan waanzin grenst, dwingt het ook tot creatieve introspectie. Zonder deze eenzaamheid zou Tir misschien niet zo'n diepgeworteld, innerlijk verhaal hebben." Reflecterend op de impact van zijn tijdsbeleving op zijn muzikale productie, legt de kunstenaar uit: "Ik zie tijd als een cyclische structuur; dus voelt het voor mij natuurlijk om het oude en het nieuwe in dezelfde ruimte te plaatsen. De traditionele motieven die ik in Tir gebruik, staan als monumenten, en de synthlagen die erop neerdalen, zijn het geluid van het onbekende. Het feit dat de twee naast elkaar bestaan, zonder conflict, en elkaar aanvullen, heeft me altijd een esthetische speeltuin geboden."

∗∗∗

Hij combineerde mythologie met elektronische muziek

Bektaş maakte ook een album voor Göbeklitepe in Urfa. De kunstenaar legt uit: "Soms voel ik de geschiedenis als een gezoem dat uit de ondergrond komt. 'Ruïnes van Xibalba' is ontstaan uit mijn verlangen om dat gezoem te volgen. Göbeklitepe is het oudste bekende monument in de menselijke geschiedenis; een van de eerste sporen van gemeenschap en bewustzijn. Die stenen vormen een taal die aan de tijd is nagelaten, de eerste echo's van een eeuwenoud denksysteem. Ik wilde de stille betekenis ervan herinterpreteren via de hedendaagse taal van elektronische muziek. Op het eerste gezicht lijkt het tegenstrijdig: het oude en het nieuwe, mythologie en de machine samenbrengen. Maar het krachtigste aspect van kunst is het vermogen om verschillende tijdperken te overbruggen. Als we het verleden niet construeren met de middelen van vandaag, blijft het slechts een museumobject. Het aanroepen van de wijsheid van de kosmos en de herinnering aan het land binnen dezelfde structuur is voor mij als een offer."