Wat is psychoanalyse?

Het is een psychotherapeutische praktijk die aan het begin van de 20e eeuw werd opgericht door de Oostenrijkse neuroloog Sigmund Freud. De nadruk ligt op de kennis en beheersing van emoties, op een diepgaand begrip van psychologische problemen (en de oorzaken ervan) en op onderdrukte gedachten, herinneringen en verlangens.

Psychoanalyse probeert de patiënt te helpen (zonder hem of haar te veroordelen) om zijn of haar onderbewustzijn en de impact daarvan op het dagelijks leven te analyseren. Uiteindelijk helpt het mensen te begrijpen waarom ze op een bepaalde manier denken en handelen.

"Psychoanalyse is een geheel van kennis over mentale processen, een onderzoeksmethode en een psychotherapeutisch behandelmodel dat specifieke technieken gebruikt en een diepgaand inzicht biedt in de emoties die aan de basis liggen van psychische problemen", aldus psycholoog en psychoanalyticus Conceição Tavares de Almeida, voorzitter van de Portugese Psychoanalytische Vereniging (SPP).

In een liggende positie, buiten het gezichtsveld van de psychoanalyticus, is het gemakkelijker om zonder schaamte te spreken. Het gebruik van de bank versterkt regressieve bewegingen en geeft toegang tot het onderbewustzijn, tot alles wat in de geest bestaat maar buiten het bewustzijn ligt: ​​motivaties, verlangens en angsten die handelingen en gedachten mobiliseren.

"Vanuit het standpunt van de psychoanalyticus vergemakkelijkt deze positie zwevende aandacht, een mentale toestand waarin luisteren selectief is en meer gericht op onbewuste processen", zegt Conceição Tavares de Almeida. Vooral omdat de patiënt over afweermechanismen beschikt, onbewuste strategieën om momenten van psychische desorganisatie te overwinnen. “Een bekend afweermechanisme is ontkenning, dat we vaak gebruiken om om te gaan met de eerste schok van een diagnose van een ernstige ziekte of de plotselinge dood van iemand die ons heel dierbaar is.” De bank zorgt ervoor dat je kunt ontspannen en dat je een gesprek kunt voeren.

Wanneer er sprake is van psychisch lijden voor de persoon, wat zich kan uiten in angsten, zorgen, invasieve fantasieën, herhaling van destructief gedrag dat ongemak veroorzaakt en het emotionele en professionele leven in gevaar brengt. Deskundigen stellen dat de wens naar zelfkennis of intellectuele nieuwsgierigheid naar diepe onbewuste processen op zichzelf niet voldoende zijn om een ​​psychoanalyse te ondergaan.

“Psychoanalyse richt zich niet op het wegnemen van symptomen en/of de bron van lijden, maar op het complexe en diepgaande begrip van deze aspecten”, aldus de psychoanalyticus. Door de oorzaken van problemen te begrijpen, worden diepere bewustwording en duurzamere transformaties gegarandeerd.

Deze praktijk kan worden aanbevolen in situaties zoals:

• Existentiële angst;
• Opdringerige gedachten;
• Problemen met romantische, familie- en professionele relaties;
• Diepe droefheid;
• Angst en paniekaanvallen;
• Moeilijkheden met het beheersen van angst en woede;
• Posttraumatische situaties;
• Rouw;
• Gevoel van leegte;
• Isolatie en eenzaamheid;
• Blokkades en het onvermogen om vooruitgang te boeken in het leven.

Psychoanalyse (of “psychodynamisch model”) wordt niet voor alle patiënten aanbevolen. Ook al wil de persoon de oorzaken van wat hem zorgen baart of verdriet bezorgt begrijpen, dan is het toch noodzakelijk om over cognitieve en sociaal-emotionele vaardigheden te beschikken, zoals aandacht en geheugen. Daarnaast moet men tijd beschikbaar hebben, zich kunnen inzetten en over financiële middelen beschikken (de behandeling is langdurig). Contra-indicaties hebben vooral betrekking op het voorkomen van schade, zodat de toestand van de patiënt niet verergert.

"Sommige situaties, persoonlijkheden, gedragspatronen of omstandigheden kunnen gecontra-indiceerd zijn voor een psychoanalytische behandeling, vanwege het risico op desorganisatie en verergering van de klinische toestand, of omdat de noodzakelijke voorwaarden voor het voordeel ervan niet zijn vervuld", aldus Conceição Tavares de Almeida.

“Een psychoanalyticus is in ieder geval altijd een zeer gespecialiseerde professional in de geestelijke gezondheidszorg die in staat is om dezelfde (contra)indicaties te beoordelen, zowel in het begin als gedurende de follow-up.”

Zoals met bijna alles wat met geestelijke gezondheid te maken heeft, hangt het ervan af. Elk geval is anders. Het is noodzakelijk om te beoordelen of de minimale voorwaarden voor baat bij een behandeling in het gedrang komen in situaties van ernstige psychische aandoeningen, zoals schizofrenie , bipolaire stoornis , obsessieve-compulsieve stoornis , borderlinepersoonlijkheidsstoornis , enz. Deze analyse moet worden uitgevoerd door een gespecialiseerde professional in de geestelijke gezondheidszorg.

In het klassieke model van de psychoanalyse werd behandeling van patiënten met deze diagnoses niet geadviseerd. Maar door de ontwikkeling van de methode worden nu ook patiënten opgenomen die voorheen werden uitgesloten. Met andere woorden: patiënten met ernstig psychisch lijden kunnen baat hebben bij deze therapeutische interventie die bijzonder gevoelig is voor psychische aandoeningen, op voorwaarde dat deze wordt geïndiceerd door gespecialiseerde professionals. Conceição Tavares de Almeida voegt eraan toe dat het in veel gevallen mogelijk is om deze psychoanalytische benadering te combineren met andere therapieën, namelijk door middel van medicatie – voorgeschreven door een psychiater.

Dat kan wel. Bij psychoanalyse zijn er regelmatige bijeenkomsten, met een minimale frequentie van drie wekelijkse sessies van 45 minuten. Dit is het ideale scenario. Een stabiele en voortdurende betrokkenheid stelt ons in staat een beschermende structuur en een vertrouwensrelatie te creëren voor veranderingen die diepgaand en authentiek moeten zijn.

De belangrijkste technieken zijn:

• Vrije associatie: de patiënt spreekt vrijuit over wat er in hem opkomt en de psychoanalyticus probeert dit te interpreteren;
• Droominterpretatie: analyse van dromen als manifestatie van het onderbewustzijn;
• Interpretatie van mislukte handelingen: geheugenverlies, versprekingen of fouten (zoals namen vergeten, woorden door elkaar halen, een afspraak vergeten) worden geanalyseerd als een vorm van communicatie vanuit het onderbewustzijn over verdrongen gedachten en gevoelens;
• Interpretatie van associaties: de psychoanalyticus zoekt betekenis voor spontane associaties, zoals herinneringen of prikkels.

De sessies zijn meestal “intensief”. "Gedurende het hele proces wordt de patiënt vaak geconfronteerd met emotioneel pijnlijke externe en interne realiteiten, maar het is ook door dit proces en de evolutie ervan dat consistente psychologische transformaties kunnen worden bereikt", aldus de voorzitter van de SPP.

Het proces is tijdrovend. Hoewel het in de beginfase gebruikelijk is dat de symptomen afnemen, gaat het hierbij niet om snelle oplossingen of veranderingen. Het gaat om diepgaande aanpassingen die tijd en beschikbaarheid vergen. Om effectief te zijn, is het niet voldoende om een ​​gedachte te veranderen. Het is nodig om van binnenuit de manier te veranderen waarop u naar wat er is gebeurd kijkt en waarom het is gebeurd.

Daarom is het zo belangrijk dat de sessies regelmatig plaatsvinden. "Ondanks dat het een langetermijnproject is, wordt het, als we kijken naar de meer blijvende resultaten op de lange termijn, uiteindelijk gezien als een investering in de geestelijke gezondheid van het individu en in de kwaliteit van leven van de mensen die dicht bij hem staan, met name toekomstige generaties", concludeert Conceição Tavares de Almeida.