McDonald's: Waarom de vrouw van de fastfoodmagnaat de bijnaam 'Heilige Jeanne d'Arc' kreeg

Stel je het volgende tafereel voor: eind jaren zestig vaart een jacht door een kanaal in Fort Lauderdale, Florida, Verenigde Staten.

Gasten zijn aan boord verzameld om te toosten op het bruidspaar, Ray en Jane Kroc, die binnenkort een cruise rond de wereld gaan maken om hun 5e huwelijksjubileum te vieren.

Reizen, champagne, kaviaar, mooie jurken... Ray was onlangs rijk geworden, heel rijk zelfs.

De zaak die hij had opgebouwd van een klein restaurantje in San Bernardino, Californië, tot een bedrijf dat landelijk bekend was geworden, was net naar de beurs gegaan.

Ja, Ray Kroc is de man achter McDonald's.

En plotseling, midden in het feest, beseft Ray dat hij niet met Jane de wereld rond wil reizen. Hij wil niet met haar trouwen.

Wat hij wil is zijn verloren liefde, Joan, terugwinnen. Met haar is hij jaren geleden naar Las Vegas gevlucht, maar met haar zijn de trouwplannen nooit doorgegaan.

Misschien, denkt Ray, is er nu wel genoeg tijd verstreken en geeft Joan hem nog een kans.

Hij belt zijn advocaat en zegt dat hij van Jane wil scheiden en dat hij daar meteen van op de hoogte wil worden gesteld.

Bied hem bovendien 3 miljoen dollar en het huis aan als zij akkoord gaat met een snelle schikking.

Nadat hij deze details had geregeld, verliet Ray het feest.

Zijn nieuwe vrouw, Joan, zou Ray overleven, bijna 500 miljoen dollar erven bij de dood van de hamburgermagnaat en bij haar dood in 2003 een geschat bedrag van 3 miljard dollar aan schenkingen nalaten.

Tijdens haar leven was ze een van de grootste filantropen van de 20e eeuw en haar vrijgevigheid was zo uitbundig – hoewel discreet – dat ze de bijnaam Sint-Jeanne d'Arc kreeg.

Oprichter?

In 2016 werd er een film gemaakt over het leven van Ray Kroc genaamd The Founder . Deze film kreeg de titel Hunger for Power in Brazil en had Michael Keaton in de hoofdrol.

Deze titel wakkerde een al lang lopend debat weer aan, omdat Kroc niet bepaald de oprichter van McDonald's was.

In 1954 was hij 52 jaar oud en een succesvol handelsreiziger in wegwerpbekers en mixers.

Op zijn reizen ontmoette hij Richard en Maurice McDonald, twee broers die een restaurant met een andere bedrijfsvoering runden.

Het menu was beperkt en vervangingen waren niet toegestaan. Nog verrassender voor die tijd was dat de broers van klanten verlangden dat ze hun auto parkeerden en naar de toonbank liepen, in plaats van dat een ober hun bestelling kwam brengen.

Dit betekende dat ze meer consumenten konden bedienen. Hun productielijnaanpak van het koken droeg hieraan bij.

Ze ontwierpen hun ideale keuken door deze met krijt uit te tekenen op een nabijgelegen tennisbaan: hier de grill, daar de milkshakemachine en daar het frituurstation met perfect gebakken aardappelen uit Idaho voor een knapperige textuur.

Alles is geoptimaliseerd om de tijd tussen het bestellen en het eten zo kort mogelijk te houden. Daarom heet het fastfood.

Hoewel de gebroeders McDonald franchiseovereenkomsten verkochten die hen toestonden hun logo (de Golden Arches), menu en mascotte te gebruiken, konden ze hun systeem nooit elders kopiëren.

Dit was het onderdeel van het bedrijf dat Ray Kroc overnam en dat van McDonald's een fenomeen maakte.

Zoals hij in zijn memoires, "Grinding it out", schreef, bracht hij zijn tijd werkend door: "Werk is het vlees in de hamburger van het leven."

Te midden van dit alles ging Ray op een dag naar een restaurant en zag een prachtige blonde vrouw, 26 jaar jonger dan hij, piano spelen voor de klanten.

Hij was een gefrustreerde muzikant. Zijn vader had erop gestaan ​​dat hij een echte baan zou vinden.

Hij werd op slag verliefd op Joan Smith.

Scheidingen en verzoeningen

Ray en Joan waren beiden getrouwd.

Toen Joans echtgenoot Rowley een McDonald's-vestiging opende, was dat voor Ray het perfecte excuus om op bezoek te komen.

En het konden er veel zijn, want hij was een man die niet snel tevreden was.

Hun restaurants moesten brandschoon zijn en voldoen aan alle richtlijnen in een boekwerk van 84 pagina's.

In eerste instantie mochten vrouwen niet bij McDonald's werken, omdat ze 'een afleiding' zouden kunnen zijn. Later werd dit verbod weer ingetrokken, zolang het niet om erg aantrekkelijke vrouwen ging.

Er bloeide een liefdesrelatie op tussen Ray en Joan, maar na het fiasco in Las Vegas keerde ze terug naar Rowley's armen.

Ray scheidde van zijn eerste vrouw, met wie hij bijna 40 jaar getrouwd was, en van de gebroeders McDonald, van wie hij het bedrijf inclusief alle handelsmerken en auteursrechten kocht.

In 1963 trouwde hij met Jane Dobbins Green, maar Rays gevoelens voor Joan wierpen altijd een schaduw over de relatie.

Totdat hij haar vijf jaar later plotseling aan boord van een jacht in Florida achterliet.

Joan accepteerde Ray's huwelijksaanzoek.

Ze trouwden in 1969 in Ray's grootste huis, genaamd J&R Double Arch Ranch, ter ere van zijn ex-vrouw. Maar omdat haar naam ook met een 'J' begon, hoefden ze niet eens het kenteken aan te passen.

Joan droeg een roze pak en haar verlovingsring was een roze diamant van 11 karaat in de vorm van een hart.

Maar niet alles was rozengeur en maneschijn.

Ray had "een gewelddadig en oncontroleerbaar temperament", aldus de gerechtelijke documenten uit Joans echtscheidingsverzoek uit 1971.

De verdachte heeft volgens de papieren "lichamelijk letsel, geweld en verwondingen aan de eiser toegebracht."

Het nieuws werd openbaar en kranten berichtten over Joans lijden "als gevolg van extreme mentale wreedheid."

Begin 1972 verzoende het stel zich echter en de kwestie is nooit meer ter sprake gekomen.

Menselijke problemen

Ray had sterke conservatieve opvattingen, dus hield Joan haar progressieve sympathieën verborgen.

"Het zou niet netjes en gepast zijn geweest om het in het openbaar met hem oneens te zijn", zou ze later zeggen.

Wat ze echter niet helemaal kon verbergen, waren haar zorgen over het drankgebruik van haar man.

Hij begon elke dag een whisky te drinken die Early Times heette. Zoals de naam al doet vermoeden, dronk hij deze van 's ochtends vroeg tot in de middag.

Joan startte een bewustwordingscampagne over alcoholisme met de naam Operation Cork. Dat betekent niet alleen 'kurk' in het Engels, maar is, zoals ze later uitlegde, ook Kroc maar dan achterstevoren gespeld.

"Ik weet dat het een weinig glamoureus onderwerp is", zei hij in een interview met The New York Times in 1978.

Ze legde uit dat ze in het verleden had meegedaan aan 'goede doelen waar mensen altijd in de rij staan', zoals het Hartbal en het Kankerfonds.

"Maar als het om alcoholisme gaat, zoeken mensen altijd naar achterpoortjes", voegde hij toe.

Ze heeft nooit onthuld waarom ze juist voor deze zaak heeft gekozen. Tijdens dat interview verzekerde hij dat hij geen alcoholist was en dat hij ook geen familieleden of vrienden had die dat wel waren.

Een van de vele acties die Operatie Cork ondernam, was het produceren van televisiedrama's over de impact van alcoholgebruik op het gezin. Ook werden er bijeenkomsten georganiseerd voor maatschappelijk werkers en artsen die baanbrekend werk verrichtten om het probleem aan te pakken, zoals het actualiseren van de curricula van medische scholen om meer aandacht te besteden aan het probleem van verslaving.

"Onze belangrijkste focus ligt op de families van de 10 miljoen alcoholisten in het land", aldus Joan.

Voor elke alcoholist in een gezin zijn er vier of vijf ernstig getroffen. We willen hen laten zien wat ze kunnen doen en hoe ze hulp kunnen krijgen.

"Ik ben gewoon niet geïnteresseerd in zakendoen", zei hij. "Ik heb een goed verstand en ik ben logisch, maar mijn echte zorg gaat uit naar menselijke problemen."

Ray Kroc overleed in 1984 op 81-jarige leeftijd en je zou kunnen zeggen dat het leven van Joan Kroc vanaf dat moment echt begon.

Ze was 55 jaar oud en de enige eigenaar van een van de grootste fortuinen in de Verenigde Staten.

En het was zijn bedoeling om er vanaf te komen.

Er zijn twee manieren om zijn filantropie te zien: de ene is als een eerbetoon aan Ray, waarmee hij ervoor zorgde dat zijn naam herinnerd werd, en de andere is als stille wraak.

Veel van de doelen die Joan steunde, zouden Ray hebben geschokt.

Ze doneerde voor het eerst in de geschiedenis van de Democratische Partij een miljoen dollar.

Een van de belangrijkste oorzaken was nucleaire ontwapening.

In 1985 doneerde hij 6 miljoen dollar om "een multidisciplinair onderzoeks- en onderwijscentrum op te richten over de cruciale kwesties van vrede, rechtvaardigheid en geweld in de hedendaagse samenleving."

Het Joan B. Kroc Institute for International Peace Studies aan de Notre Dame werd mede opgericht dankzij haar schenking van 69 miljoen dollar.

Ze was een van de eerste die aidsziekenhuizen en -onderzoek op de been bracht en betaalde voor een jongen met hiv, die een speciale leraar kreeg toen zijn schoolkameraden weigerden naast hem te zitten.

Het fonds financierde het baanbrekende werk van auteur en academicus Norman Cousins ​​over de invloed van de geest op de gezondheid en de weerstand tegen ziekten. En ook de films, dierentuinen en theaters die het moeilijk hebben.

Haar radicale en euforische vrijgevigheid, soms berekend en dan weer spontaan, werd uitgelokt door nieuws dat haar irriteerde of door mensen die haar pad kruisten met verhalen die haar raakten.

Dit betekent niet dat alles liefdadigheidswerk was.

Jeanne leidde geen ascetisch leven.

Hij gebruikte zijn privéjet als taxi, om zijn vrienden mee te nemen naar Las Vegas voor een gokje of om hun huisdieren mee te nemen. Ook kocht hij bij veilinghuis Christie's voor 3 miljoen dollar een Fabergé-ei met een kleine olifant erin.

Hij beloofde ooit een operagezelschap een miljoen dollar te doneren als hij de voorstelling mocht overslaan en direct naar het diner mocht gaan.

Maar als het om liefdadigheid ging, deed hij het meeste zonder dat zijn naam ermee verbonden wilde worden.

Toen ze in 1997 anoniem 15 miljoen dollar doneerde aan de slachtoffers van de overstromingen in North Dakota en Minnesota, werd dit pas bekend toen een journalist ontdekte dat zij de weldoener was. Ze weigerde echter publieke erkenning te accepteren.

Dit gebeurde ook bij andere gelegenheden, wanneer bleek dat zij de bron van de donaties was.

In tegenstelling tot Ray heeft ze nooit haar memoires geschreven. Vrijwel alles wat we over haar weten, komt van haar biograaf Lisa Napoli en haar boek Ray & Joan: The Man Who Made the McDonald's Fortune and the Woman Who Gave It All Away.

Napoli stelde een lijst samen van goede doelen die Joan steunde, van de financiering van een paddenstoelwolkbeeld tot de estafette met de Olympische fakkel.

Toen ze in 2003 overleed, liet Joan 1,8 miljard dollar na aan het Leger des Heils, ongeveer de helft van haar vermogen. De bankoverschrijving is in eerste instantie niet gelukt omdat er teveel nullen in stonden.

De miljoenen kwamen met de opdracht om hun wens te vervullen: de bouw van tientallen eersteklas recreatiecentra in arme wijken in het hele land.

Een ander bedrag dat opviel in de lijst van begunstigden, was de 220 miljoen dollar die ze naliet aan NPR, de Amerikaanse publieke radiozender. Het was de grootste donatie in de geschiedenis van de zender.

Ze liet niets na aan de publieke omroep, omdat ze niet op haar telefoontjes reageerden.

Misschien wisten ze niet wie ze was; Ze had feitelijk in de schaduw gehandeld.

Zodanig zelfs dat toen hij op 75-jarige leeftijd overleed aan hersenkanker, zijn overlijdensbericht in The New York Times slechts vijf alinea's lang was.