Het verhaal achter een van Hollywoods beroemdste en meest verwoestende looks

Op de avond dat Sophia Loren in april 1957 met een welkomstdiner in Hollywood werd verwelkomd, liep Jayne Mansfield het exclusieve restaurant Romanoff's in Beverly Hills binnen met een plan.

Het elegante feest, georganiseerd door Paramount Studios, zat bomvol Hollywoods grootste sterren van die tijd, waaronder Barbara Stanwyck, Montgomery Clift, Gary Cooper en Shelley Winters. Maar het was vooral een foto van Mansfield en Loren die de avond onvergetelijk zou maken in de geschiedenis van Hollywood.

Volgens Eve Golden, auteur van Jayne Mansfield: The Girl Couldn't Help It , wilde Mansfield ervoor zorgen dat alle ogen op haar gericht waren. Ze had in februari 1955 een zevenjarig contract getekend met Warner Bros. De toen blonde, 24-jarige voormalige Playboy Playmate werd gezien als een rivaal van Marilyn Monroe, die "problemen" had veroorzaakt voor 20th Century Fox, legde Golden uit aan de BBC.

Met slechts acht maanden ertussen zorgden de enorme successen van de films You Know What I Want (1956) en Rock Hunter (1957) ervoor dat Mansfield een ware ster werd.

Sophia Loren was pas 22 toen ze in Hollywood aankwam. Geboren en getogen in Italië onder het fascistische regime van Mussolini, had Lorens moeder haar eigen theaterambities, zegt Mary Ann McDonald Carolan, auteur van *The Transatlantic Gaze: Italian Cinema, American Film* .

Loren deed als tiener mee aan missverkiezingen, waar ze haar toekomstige echtgenoot, filmproducent Carlo Ponti, ontmoette voordat ze zich inschreef aan de Italiaanse nationale filmschool. Ponti produceerde veel van haar eerste films.

Na de Tweede Wereldoorlog werd Italië ook overspoeld met Hollywoodproducties, omdat studio's profiteerden van de lage productiekosten in het land. "In die tijd was er een buitengewone artistieke, economische, commerciële en cinematografische uitwisseling tussen Italië en de Verenigde Staten", legde Carolan uit aan de BBC.

Na het succes van Aida (1953) en The Gold of Naples (1954), die dat jaar op het filmfestival van Cannes werden vertoond, contracteerde Paramount Loren in de hoop dat zij in de voetsporen zou treden van haar Europese collega's Leslie Caron, Ingrid Bergman en Marlene Dietrich.

Bedekt met bont

In april 1957 was het tijd voor Loren om te debuteren te midden van de Hollywood-elite in Romanoff's, waar Mansfield de laatste gast was die binnenkwam. Ze kwam binnen gehuld in een "grote bontjas", zegt Golden. Toen ze die uittrok, droeg ze een satijnen jurk met een diep decolleté en een open rug, waarvan ze wist dat die de aandacht zou trekken van alle aanwezigen, vooral van fotografen.

"Ze liep naar Sophia Loren toe en ging naast haar staan," zegt Golden. "Het was absoluut gepland. Jane wist precies wat ze deed." Fotografen Delmar Watson en Joe Shere fotografeerden Loren en Mansfield naast elkaar.

Maar terwijl Mansfield recht in de lens keek, werd Loren betrapt op de beroemdste zijdelingse blik in de geschiedenis van Hollywood, waarbij ze tuurde naar het decolleté van haar tafelgenote.

Achtenzestig jaar later is het nog steeds een van de meest iconische foto's uit de geschiedenis van Hollywood. Heidi Klum, Anna Nicole Smith, Sydney Sweeney, Maude Apatow, Sofia Vergara en Julie Bowen hebben hem allemaal gekopieerd.

De foto is blijven bestaan omdat Loren en Mansfield er als tegenpolen op afgebeeld staan. Hij symboliseert elegantie versus pronkzucht, Europa versus Amerika, brunette versus blondine. "Het is bijna alsof ze bewust contrasterend gekleed zijn", zegt Carolan.

Blijvende erfenis

De aanhoudende prevalentie van dit beeld heeft echter verontrustende implicaties. Het benadrukt de neiging van de media om vrouwelijke rivaliteit te overdrijven en zo het schadelijke stereotype te versterken dat vrouwen altijd met elkaar concurreren.

Dit was overigens de enige keer dat de twee elkaar ontmoetten. Het kan ook zijn dat Loren zich simpelweg zorgen maakte over hoe Mansfield in de pers zou worden afgeschilderd.

In een interview met Entertainment Weekly uit 2014 herinnerde Loren zich: "Kijk naar de foto. Waar zijn mijn ogen? Ik kijk naar haar tepels omdat ik bang ben dat ze op mijn bord vallen. Je ziet de angst op mijn gezicht. Ik ben zo bang dat alles aan haar jurk ontploft – boem! – en over de hele tafel valt."

In haar nieuwe documentaire "My Mama Jayne " onderzoekt Mansfields dochter Mariska Hargitay, die drie jaar oud was toen haar moeder overleed, de carrière van de actrice in een poging de moeder te ontdekken die ze nauwelijks kende. In een interview met Vanity Fair geeft Hargitay toe dat ze als jong meisje worstelde met dit imago.

"Het was moeilijk. Als kind kon ik het niet verdragen dat een andere vrouw zo naar mijn moeder keek." Naarmate ze ouder werd, ontwikkelde ze een ingetogen stijl die contrasteerde met Mansfields glamoureuze imago.

In de documentaire geeft Hargitay toe dat ze besloot een ander soort actrice te worden, met een ander imago dan haar moeder, wier professionele problemen ze wilde vermijden.

Op 61-jarige leeftijd herbeleeft de actrice – die schittert in de serie Law & Order: Special Victims Unit – Mansfields verhaal in de documentaire. Ze was immers een vrouw die viool en piano speelde, drie talen sprak en door Life Magazine "de slimste domme blondine op Broadway" werd genoemd.

Dit zou de enige keer zijn dat hun carrières elkaar zouden kruisen, want terwijl Lorens ster rijzende was, stond die van Mansfield op het punt van neergang. In 1960 won Loren de Oscar voor Beste Actrice voor Twee Vrouwen en werd daarmee de eerste actrice die een Oscar won voor een niet-Engelstalige rol.

Ondertussen werd Mansfields optreden op Lorens feestje slecht ontvangen door 20th Century Fox. "Toen beseften ze dat ze een contract hadden getekend met een verloren zaak," zegt Golden. "Ik denk dat Fox toen echt haar interesse in haar carrière verloor."

Gefrustreerde ambities

In 1962, kort na Monroes dood, liet 20th Century Fox Mansfield vallen na drie jaar van slechte kassuccessen. Plotseling, zegt Golden, met een "enorm huis om te betalen en drie kinderen", begon Mansfield naar openingen van supermarkten en tankstations te gaan om "het gezin te onderhouden".

Golden gelooft dat Mansfields professionele ambities werden gedwarsboomd omdat "ze wist waar ze heen wilde, maar geen idee had hoe. Ze had echt een sterke, slimme manager nodig."

Ondertussen kon Loren advies inwinnen bij Oscar-winnende producer Ponti. "Ze heeft een ongelooflijke kennis van de filmindustrie", zegt Carolan. "Ze wist precies hoe ze zich door het mediacircus moest bewegen. Ze liet zich niet manipuleren door de pers of de leidinggevenden."

Loren was zo scherpzinnig in haar filmcarrière dat ze Hollywood- en Italiaanse films combineerde en daarmee bijna 70 jaar lang populair bleef.

Mansfields roem vervaagde niet alleen, maar haar leven eindigde ook in een tragedie. Toen ze op 29 juni 1967 op 34-jarige leeftijd omkwam bij een auto-ongeluk, was ze op weg terug van een optreden in een nachtclub in Mississippi naar een radio-interview om 12 uur 's middags in New Orleans.

Maar de reis was niet ongebruikelijk voor iemand die erop had gestaan elk stukje van zijn roem te koesteren sinds hij een ster was geworden.

"Ze hield van de schijnwerpers. Ze hield van haar fans. Ze werd haar persona op het scherm", zegt Golden. "Je zou kunnen zeggen dat ze de eerste realityster was, omdat ze haar leven in het openbaar leefde. Alles wat ze deed, werd gevolgd door fotografen en verslaggevers."

Carolan is Mansfield dankbaar dat hij "de weg heeft vrijgemaakt voor actrices als Sophia Loren, Brigitte Bardot en Claudia Cardinale" door barrières te doorbreken in een door mannen gedomineerde industrie en door haar schoonheid en seksualiteit met trots te omarmen.

En hoewel hun wegen elkaar maar kort kruisten, vertelde Loren aan Entertainment Weekly dat ze nog steeds herhaaldelijk wordt gevraagd om de beroemde foto te signeren. Maar ze weigert altijd. "Ik wil er niets mee te maken hebben. En ook uit respect voor Jayne Mansfield, want ze is er niet meer."

* Dit artikel is gepubliceerd op BBC Future. Klik hier om de originele versie in het Engels te lezen.