Meer drama, minder informatie: het infotainmentvirus

Decennialang werd gedacht dat brede toegang tot informatie ons bewuster zou maken als burger en een volwassener samenleving zou creëren. Tegenwoordig leven we omringd door data, meningen en breaking news. Toch lijkt het publieke debat steeds oppervlakkiger, emotioneler en gefragmenteerder. Welke paradox is dit?

We zijn getuige van de vervanging van analyse door reactie. Tegenspraak door verontwaardiging. De constructie van betekenis door de explosie van klikken. Infotainment , deze mix van informatie en entertainment, heeft de media en de politiek overgenomen. Gedramatiseerd nieuws, hyperbolische koppen en insinuerende interpretaties zijn geen uitzondering: ze zijn de regel.

Dit komt niet doordat journalisten het overzicht zijn kwijtgeraakt over wat relevant is. Integendeel. Velen kampen met lege redacties, een hectische werkdruk en eisen aan de digitale prestaties die weinig ruimte laten voor diepgang. In een ecosysteem waar de aandacht van het publiek in seconden wordt gemeten, is het bijna onvermijdelijk om terug te vallen op formules die snelle reacties uitlokken, zelfs als dit de kwaliteit van de content in gevaar brengt.

Maar de gevolgen zijn reëel. Wanneer technisch, financieel of juridisch nieuws verpakt wordt in een verhaal van confrontatie, spanning of achterdocht, blijft het publiek achter met het gevoel dat er altijd iets verborgen is, een oorlog achter de schermen, een 'zij' versus 'wij'. Zelfs als de feiten dit verhaal niet ondersteunen. Wat zou moeten informeren, context en implicaties verduidelijken, voedt in plaats daarvan wantrouwen en polarisatie.

Deze stijl van verslaggeving, die eerder intrigerend dan leerzaam is, is niet alleen een kwestie van vorm. Het is een factor in de erosie van institutioneel vertrouwen en de verarming van de democratie. Politiek wordt een aaneenschakeling van episodes met schurken en helden. Instellingen verliezen de ruimte om zichzelf uit te leggen. Burgers worden behandeld als toeschouwers, niet als deelnemers.

Het gaat hier niet om het eisen van saaie of bureaucratische journalistiek. Het gaat erom de missie van accurate berichtgeving terug te winnen, zelfs in competitieve en snelle omgevingen. Het is mogelijk om boeiend te schrijven zonder de essentie te verdraaien. Het is mogelijk om de aandacht te trekken zonder de perceptie te manipuleren. Het is mogelijk, en noodzakelijk.

Verantwoordelijkheid is natuurlijk niet exclusief voorbehouden aan de media . De digitale cultuur heeft ons gewend aan directe beloningen. Sociale media versterken extreme emoties. Nieuwsconsumenten zelf geven de voorkeur aan snelle bevrediging boven diepgaand begrip.

Robuuste democratieën gedijen op geïnformeerd debat, pluralisme en tijd voor reflectie. Als we de publieke sfeer laten domineren door ruis, insinuaties en valse dilemma's, zullen we uiteindelijk allemaal vereenvoudigde versies van de werkelijkheid bespreken en beslissingen nemen op basis van vertekende percepties.

We moeten het rustiger aan doen. Misschien meer nadenken en minder reageren. We moeten meer verantwoordelijkheid eisen van degenen die het nieuws brengen, maar ook van onszelf, als lezers en burgers.

Informatie wordt niet in de show ingevuld. Het wordt ingevuld ter verduidelijking.

Communicatieadviseur