Afvalbeheer in handen van coöperaties? Buurtsorteerpunten kunnen een groot verschil maken.

• Coöperaties en woongemeenschappen zijn volgens de wettelijke bepalingen verantwoordelijk voor de mate van afvalscheiding in hun gebied.
• Woningcorporaties vervullen als rechtspersoon de verplichtingen van de eigenaren van onroerend goed en dienen daarom namens de bewoners aangiften in.
• Coöperatieleden willen meer invloed hebben op de werking van het afvalbeheersysteem.

Waarom is de rommel in en rond de afvalloodsen op het terrein van woningbouwcoöperaties zo gewoon om te zien?

Leszek Klonowski, vicevoorzitter van de raad van bestuur van de Nationale Coöperatieve Raad : "Sommige bewoners beseffen nog niet dat een goede afvalinzameling zinvol is en vooral bijdraagt ​​aan de bescherming van het milieu, afgezien van bijvoorbeeld de kwestie van het voldoen aan bepaalde opgelegde normen. Er zal nog wel wat tijd overheen gaan, en vandaag de dag hebben we zeer intensieve voorlichting nodig: van de jongste groepen tot bijeenkomsten met volwassenen."

We zien inderdaad problemen, vooral met grofvuil, dat zich vaak ophoopt bij tuinhuisjes. Soms wonen bewoners echter ver van een afvalbrengstation (PSZOK) en is de ophaalfrequentie veel te laag. Dit geldt vooral omdat appartementen tegenwoordig vaak gerenoveerd worden; in grote appartementencomplexen is er bijna altijd wel iemand die dergelijke renovaties uitvoert. Bewustzijn van bewoners is essentieel om de orde te handhaven.

Dit is echter ook de rol van lokale overheden en coöperaties. Samenwerking tussen hen zou moeten bestaan ​​uit bijeenkomsten voorafgaand aan de aanbestedingsprocedure om de inzamelingsfrequentie te bepalen. Dit geldt voor alle gescheiden fracties, gemengd afval en grofvuil.

Welke andere wijzigingen verwacht u in de afvalstoffenwet, die momenteel grondig wordt herzien?

"Het zou belangrijk zijn om vaker onderscheid te maken tussen de tarieven voor meergezinswoningen en eengezinswoningen. De wet staat dit toe en sommige gemeenten voeren het in, maar de meeste doen dat niet. En dat is volkomen terecht."

Stel je voor: als een afvalinzamelaar binnen 20-30 minuten 300-350 woningen komt ophalen, duurt het volgens mijn gesprekken met exploitanten 1,5 tot 2 dagen om 300 appartementencomplexen te bedienen. Ik begrijp de ophaalfrequentie, aangezien die bij eengezinswoningen minder frequent is, maar de kosten die ermee gepaard gaan, zijn aanzienlijk hoger. Dit is een van de argumenten voor gedifferentieerde tarieven.

Het tweede argument is om te begrijpen waaruit deze vergoeding bestaat, en die bestaat uit vier componenten. Een daarvan is de administratiekost. Waar de rekensleutel het aantal personen is, wordt deze van elke persoon geïnd. Een coöperatie of woningbouwvereniging dient echter één aangifte in voor het hele pand, bijvoorbeeld met 200 bewoners. Hetzelfde geldt voor een eengezinswoning met vier bewoners. De werking is hetzelfde; in het eerste geval bedragen de totale kosten 200 PLN en in het tweede geval 4 PLN.

Ik wil alleen benadrukken dat ik het niet heb over afvalinzameling, -verwerking, -transport, enzovoort. Dit zijn zaken die te maken hebben met verrekeningen – de gemeente regelt geen administratieve handelingen van mensen; de gemeente regelt de aangiften. Dit is dus nog een argument om de tarieven te variëren.

Wat zou er nog meer besproken kunnen worden?

We vragen ons af of het niet beter zou zijn om bronscheiding in te voeren. Ik heb het dan niet over appartementen, waar de ruimte vaak erg lastig is om deze vijf fracties in te zamelen, maar over het bouwen van – in plaats van buurthuizen – buurtscheidingspunten. Bewoners zouden daar voorgesorteerd afval naartoe brengen. Daar zou dan de eindscheiding plaatsvinden, wat resulteert in schoon afval.

Dit is ongeveer hoe het EkoAB-systeem werkt, maar het sloeg niet aan...

Het probleem is dat voor zo'n dienst betaald moet worden, en aan de andere kant moeten inwoners constant een publieke heffing betalen aan de lokale overheid, namelijk de afvalbelasting. Dit zou leiden tot een aanzienlijke kostenstijging. We moeten andere manieren vinden om dergelijke activiteiten te verantwoorden.

Maar is dit slechts een voorbode van de overname van afvalbeheer door coöperaties? Denkt u dat een dergelijke oplossing haalbaar is?

Ik herinner me de tijd vóór 2013, vóór de inwerkingtreding van de Reinheidswet, toen coöperaties het afvalbeheer verzorgden. Ik wil niet het risico lopen dat de beste oplossing zou zijn dat coöperaties het afvalbeheer weer overnemen, maar eerder bijvoorbeeld een middenweg zoeken – een weg waarin grote coöperaties, die daadwerkelijk over de financiële en personele middelen beschikken om zo'n systeem te runnen, deze verantwoordelijkheid zouden kunnen krijgen. Uiteraard met behoud van dezelfde normen die voor gemeenten gelden. Ik denk dat zo'n systeem in veel coöperaties, in veel gemeenten, aanzienlijk beter zou functioneren dan het huidige.

Hoe zit het met de factureringsmethoden? Ook coöperaties klagen hier vaak over.

Wat de methode voor het berekenen van de vergoeding betreft, heeft elke gebruikte methode zijn voor- en nadelen. Het grootste probleem is echter dat de wet verwijst naar bewoners en geen manier biedt om te controleren of deze personen daadwerkelijk in een bepaalde woning wonen. Dit is vooral lastig bij huurwoningen, die op veel locaties veel voorkomen onder buitenlanders.

De woningcorporatie beschikt niet over de middelen om een ​​woning binnen te gaan en te controleren. Er is tegenwoordig geen registratieplicht, dus het is moeilijk in te schatten. Daarom grijpen ze terug op water- of metermethoden, die allerlei twijfels en controverses oproepen en hun nadelen hebben.

Waarom maken woningbouwcoöperaties geen gebruik van de nieuwe mogelijkheden die de huidige technologie biedt en die wettelijk zijn toegestaan, namelijk individuele huisvesting van bewoners in appartementencomplexen?

"Omdat het geld kost, en wij zijn slechts de aannemer en de eigenaar van het pand – gemeenten zijn verantwoordelijk voor het systeem en de behaalde resultaten. En we zouden het geld voor deze codes, tassen en camera's moeten vinden. Ik denk dat dergelijke systemen met EU-gelden geïmplementeerd kunnen worden."

Nationale coöperatieve verenigingen hebben instellingen met financiële middelen voor dergelijke doeleinden opgeroepen en gepetitioneerd om dergelijke programma's te ontwikkelen, maar zonder resultaat. Als er financiële middelen beschikbaar zouden zijn, zouden dergelijke initiatieven inderdaad zowel de kwaliteit van de afvalscheiding als de netheid van onze buurten kunnen verbeteren.

Uit uw uitspraken maak ik op dat er een gebrek is aan samenwerking en dat coöperaties niet als partners worden gezien die invloed kunnen uitoefenen op de gang van zaken in het afvalbeheer.

"Een middelgrote coöperatie – laten we zeggen die waar ik voor werk – betaalt 150.000-170.000 zloty per maand voor afvalinzameling. Ongeacht of bewoners een betalingsachterstand hebben of niet. Of ze de heffing nu betalen of niet, wij betalen het geld aan de gemeente, zoals aangegeven. En dat is niet altijd het geval bij eengezinswoningen."