Is het tijd om te stoppen met het beschermen van de grizzlybeer?

Dit verhaal verscheen oorspronkelijk op Vox en is onderdeel van de samenwerking met Climate Desk .

Begin 1900, lang voor het tijdperk van smartphones en selfiesticks, trokken toeristen massaal naar Yellowstone National Park. Niet voor de geisers of het landschap, maar voor het afschuwelijke schouwspel: een nachtelijk schouwspel van grizzlyberen die als wanhopige, uitgehongerde piraten de resten van cafetaria's uit de dagbouwstortplaatsen plunderden.

De beren bevonden zich gevaarlijk dicht bij mensen: hongerige beren scheurden open autoruiten open. Toeristen poseerden iets te dichtbij met hun filmcamera's. Parkwachters van Yellowstone registreerden jaarlijks tientallen gewonden – gemiddeld bijna 50.

Uiteindelijk maakte de Park Service een einde aan de nachtelijke stortshows: wilde dieren mensenvoer voeren was niet alleen gevaarlijk, maar ook onnatuurlijk. Beren, zo betoogden ecologen, zouden bessen, noten en elanden moeten eten – geen restjes Twinkies. In 1970 sloot het park de stortplaatsen definitief.

Tegen die tijd zaten de grizzlyberen echter in zwaar weer. Er waren er nog maar 700 over in de onderste 48 staten, een stuk minder dan de geschatte 50.000 die ooit in de 18 westelijke staten rondzwierven. Decennia van vallen, afschieten en vergiftiging hadden hen tot de rand van de afgrond gebracht. Degenen die zich vastklampten aan hun overleving in Yellowstone National Park leerden te grijpen naar de restjes die ze konden krijgen, en toen ze gedwongen werden elders te gaan foerageren, ging dat niet zo goed.

Er stierven nog meer beren. Hun toch al kwetsbare populatie in de Yellowstone-regio daalde tot minder dan 250, hoewel een publicatie zegt dat het aantal mogelijk niet hoger was dan 136, aldus Frank van Manen, die 14 jaar leiding gaf aan het grizzlybeeronderzoeksteam van de US Geological Survey en nu emeritus ecoloog is.

De beren in Yellowstone waren getraind om op ons te vertrouwen. En toen we ze de pas afsneden, daalde hun populatie.

Daarom plaatste de Amerikaanse Fish and Wildlife Service in 1975 de grizzlybeer op de lijst van bedreigde diersoorten. Dit was het machtigste juridische mechanisme in het land om uitsterven te voorkomen.

De plaats van de grizzly op de lijst leverde hen belangrijke bescherming op onder de Endangered Species Act (ESA). Jagen was verboden, net als het gebruik van vallen of vergiftiging, en de lijst omvatte strenge bescherming van hun leefgebied. Grizzly's kwamen langzaam terug.

Tegenwoordig leven er alleen al in en rond Yellowstone meer dan 1.000 grizzlyberen. Toeristen die het park jaarlijks met miljoenen bezoeken, kunnen de beren observeren. Ze zijn niet langer wanhopig op zoek naar afval, maar sjokken met hun welpen in en uit de weilanden, of zitten op hun hurken te smullen van de karkassen van elanden.

De herstelwerkzaamheden waren een groot succes, maar brachten ook een heleboel nieuwe problemen met zich mee.

De afgelopen jaren zijn grizzlyberen uit hun bolwerk in het Greater Yellowstone Ecosystem – een brede strook van Montana, Idaho en Wyoming – gevlucht naar menselijk territorium, waar het samenleven rommelig wordt. Alleen al in 2024 werden in Wyoming meer dan 60 grizzlyberen gedood, waarvan de meesten dodelijk werden verwijderd door natuurbeschermers nadat ze vee hadden gedood, hutten en vuilnisbakken hadden opengebroken of in woonwijken hadden rondgehangen.

Het is de klassieke paradox van het herstel van een soort: hoe meer beren succes hebben en hun populatie groeit, hoe meer problemen ze met mensen krijgen.

En nu woedt er een controversieel debat over het al dan niet schrappen van de grizzlybeer. Geen enkele soort is bedoeld om permanent op de lijst van bedreigde diersoorten te staan. Het hele doel van de ESA is om soorten te helpen herstellen tot het punt waarop ze niet langer bedreigd zijn. Een schrapping van de lijst zou benadrukken dat de grizzlyberen het in het Yellowstone-gebied niet zomaar redden – ze overtroffen alle populatievereisten en groeiden uit tot een bloeiende, zichzelf in stand houdende populatie van minstens 500 beren.

Als de federale bescherming zou worden ingetrokken, zouden de grizzlyberen met steeds meer bedreigingen voor hun voortbestaan ​​worden geconfronteerd. En dat terwijl sommige biologen beweren dat het herstel van de soort op zijn best wankel is.

De inzet is hier groter dan alleen de grizzlybeer – wat er vervolgens gebeurt, is bewijzen dat de ESA werkt, dat duurzaam herstel mogelijk is en dat ESA-bescherming tot vooruitgang leidt. Want als een soort zoals de grizzlybeer, die aan alle biologische criteria voldoet, nog steeds niet van de lijst kan worden gehaald, waar dient die lijst dan voor?

"De [ESA] is letterlijk een van de strengste wetten ter bescherming van wilde dieren ter wereld... maar om mensen ertoe te bewegen zich eraan te houden, moeten ze er respect voor hebben", zegt Kelly Heber Dunning, hoogleraar aan de Universiteit van Wyoming en onderzoeker van conflicten tussen wilde dieren. "Als het gezien wordt als... onderdeel van de cultuurstrijd, zal die acceptatie verdwijnen."

Sinds president Donald Trump is aangetreden, is de aanval van de Republikeinse Partij op de Endangered Species Act niet subtiel geweest.

De Fix Our Forests Act – die klinkt alsof het een oplossing probeert te vinden voor bosbranden en de gezondheid van bossen – versnelt in werkelijkheid grootschalige houtkap ten koste van kwetsbare ecosystemen en bedreigde diersoorten. Volgens de non-profitorganisatie National Resources Defense Council geven bondgenoten van Trump in het Congres, zoals afgevaardigde Lauren Boebert uit Colorado met de Pet and Livestock Protection Act, duidelijk prioriteit aan politieke agenda's boven wetenschap. De commissie Natuurlijke Hulpbronnen van het Huis van Afgevaardigden heeft ook voorgesteld de Marine Mammal Protection Act te verzwakken, met de kennelijke bedoeling om de bescherming van soorten zoals de Noord-Atlantische walvis en de Rice's walvis in de Golf van Mexico te ondermijnen. Minister van Binnenlandse Zaken Doug Burgum heeft opgeroepen tot het schrappen van "lastige regelgeving" die Trumps wens om Amerika's energiepotentieel te ontsluiten in de weg staat. Project 2025, het conservatieve draaiboek, roept zelfs expliciet op tot het schrappen van de grizzlybeer.

Ironisch genoeg moeten natuurbeschermers juist de missie-sluiproute van de ESA aanpakken om te voorkomen dat een van de krachtigste beschermingssystemen ter wereld voor wilde dieren en natuurgebieden volledig ineenstort.

Toen de Republikeinse president Richard Nixon in 1973 de Endangered Species Act ondertekende, was de wilde fauna van het land al een eeuw lang in een neerwaartse spiraal terechtgekomen. Na decennia van habitatvernietiging, ongereguleerde jacht en industriële expansie hadden federale ambtenaren al meer dan 70 soorten met uitsterven bedreigd – en er stonden er nog veel meer achter.

In de decennia die volgden, bleek de ESA een van de krachtigste beschermingsinstrumenten ter wereld te zijn. Meer dan 50 soorten, waaronder de Canadese gans en de Amerikaanse zeearend, floreerden dankzij hun nieuwe federale bescherming en werden later van de lijst gehaald; nog eens 56 soorten werden gedegradeerd van bedreigd naar bedreigd. Maar andere soorten, zoals de zwartvoetbunzing, de Houston-pad en de rode wolf, blijven bedreigd – zelfs na bijna 60 jaar federale aandacht.

Tegenwoordig beschermt de wet meer dan 2300 plant- en diersoorten in de VS en daarbuiten. En nog steeds staan ​​er meer in de rij, terwijl overwerkte federale biologen petities beoordelen te midden van slinkende middelen, agressieve ontslagen en bezuinigingen.

Maar als het om de grizzlybeer gaat, is het debat breder geworden dan alleen biologie: het is een referendum geworden over het doel van de Endangered Species Act, zegt David Willms, adjunct-vicevoorzitter van de National Wildlife Federation en buitengewoon docent aan de Universiteit van Wyoming.

"De ESA is een wet gebaseerd op wetenschap", zegt hij. "Je hebt een soort die het moeilijk heeft, en je moet die herstellen en ervoor zorgen dat hij niet langer in de problemen zit. En op basis van de beste beschikbare wetenschappelijke gegevens zou je een soort uiteindelijk van de lijst moeten halen als hij aan die doelstellingen heeft voldaan."

De problemen beginnen wanneer soorten voor onbepaalde tijd op de lijst blijven staan. Niet omdat ze niet hersteld zijn, maar vanwege wat er daarna kan gebeuren, uit angst voor mogelijke bedreigingen in de toekomst.

Maar de ESA was alleen bedoeld om te beschermen tegen "redelijkerwijs te voorziene toekomstige bedreigingen", betoogt Willms. Het Congres heeft de mogelijkheid om soorten voor onbepaalde tijd te beschermen – zoals het dat deed voor wilde paarden onder de Wild and Free-Roaming Horses and Burros Act uit 1971 of voor talloze vogelsoorten onder de Migratory Bird Treaty Act. Maar dat waren specifieke, doelbewuste wetten.

"Als er andere redenen zijn waarom iemand of groepen mensen vinden dat grizzlyberen voor altijd beschermd moeten worden, dan is dat een ander onderwerp dan de Endangered Species Act", zegt hij.

Maar deze bevoegdheid werkt ook averechts. Als grizzlyberen te lang op de lijst blijven staan, zou het Congres wel eens kunnen besluiten de soort van de lijst te halen, zoals de wetgevers in 2011 deden toen ze grijze wolven van de lijst van bedreigde diersoorten in Montana en Idaho schrapten.

Volgens Dunning, de onderzoeker van conflicten met wilde dieren, worden dit soort beslissingen genomen wanneer mensen die in de buurt van herstelde soorten leven, met name de tandrijke, vee-liefhebbende soorten, voldoende tijd besteden aan het lobbyen bij de wetgevers in hun staat.

Wanneer het Congres ingrijpt, treedt de wetenschap meestal naar buiten. Een politieke schrapping van de lijst zet biologen niet alleen buitenspel, maar schept ook een precedent, een precedent dat wetgevers de mogelijkheid biedt om soorten te selecteren die zij als obstakels zien voor begrazing, houtkap, boren of bebouwing. De flamboyante kleine prairiehoen staat al op de lijst van doelwitten voor de wetgeving.

"Op dit moment heeft het idee van wetenschappelijk onderzoek zijn magische kwaliteit verloren", zegt ze. "We bereiken dit door mensen uit te sluiten en niet naar hun stem te luisteren, waardoor ze het gevoel krijgen dat ze er niet bij horen."

En als mensen zich te lang buitengesloten voelen, zegt ze, is het gevaar niet alleen dat de steun voor grizzlyberen afbrokkelt, maar ook dat de publieke wil om bedreigde diersoorten te beschermen, dreigt af te brokkelen.

Voor Dan Thompson, de grote carnivorensupervisor van Wyoming, is de vraag naar het schrappen van de grizzlybeerlijst vrij eenvoudig: "Is de populatie hersteld met alle regelgeving en gegevens die aantonen dat deze hersteld zal blijven?", zegt hij. "Als het antwoord ja is, dan is het antwoord op schrappen van de lijst ook ja."

Daarom vindt Thompson dat het tijd is om de grizzly van de lijst te halen. En hij is niet de enige. De populatie van het Greater Yellowstone Ecosystem "doet het erg goed", zegt Van Manen. Grizzly's hebben hun hersteldoelen zelfs al zo'n 20 jaar geleden bereikt.

Het was niet makkelijk om daar te komen. Nadat de vuilstortplaatsen sloten en de berenpopulatie kelderde, vergde het decennialange, enorme inspanningen van staten, stammen, federale biologen en non-profitorganisaties om de grizzlyberen terug te brengen. De verschillende instanties financierden berenbestendige afvalsystemen voor mensen die in steden in de buurt van de nationale parken woonden en plaatsten elektrische hekken rond verleidelijke fruitboomgaarden. Ze ontwikkelden veiligheidsworkshops voor mensen die in berengebied woonden of het bezochten, en spoorden stropers op.

En beetje bij beetje lukte het. Het aantal beren nam toe en halverwege de jaren 2000 zwierven er meer dan 600 beren rond in het Yellowstone-gebied.

Gezien dit succes stelde de Amerikaanse Fish and Wildlife Service eind 2005 voor het eerst voor om de grizzlyberen van de lijst te halen. Milieuorganisaties spanden een rechtszaak aan, met het argument dat beren voortdurende federale bescherming nodig hadden, aangezien de witte dennenboom, een belangrijke voedselbron, afnam. Beren zouden kunnen verhongeren, zo hielden de groepen stand, en hun populaties zouden opnieuw kunnen instorten. Maar een daaropvolgend federaal onderzoek naar wat grizzlyberen precies eten, toonde aan dat grizzlyberen weliswaar zaden van de witte dennenboom eten tijdens topjaren, maar dat ze niet afhankelijk zijn van de bomen om te overleven. Grizzlyberen consumeren maar liefst 266 soorten, van bizons en muizen tot schimmels en zelfs één soort grond.

"Grizzlyberen zijn ongelooflijk opportunistisch en gebruiken hun omnivore karaktertrekken om over te schakelen op andere voedselbronnen", zegt van Manen. Het verlies van één voedselbron – zelfs een calorierijk voedsel – had dus weinig effect op de populatie.

Het besluit om de dieren van de lijst te halen werd opgeschort omdat de federale overheid de zorgen van de federale rechtbank aanpakte. Daarbij werd onder andere onderzoek gedaan naar het dieet van de grizzlybeer.

En het aantal beren bleef stijgen. In 2016 actualiseerde de Fish and Wildlife Service – onder president Barack Obama – de eisen voor het schrappen van de lijst, met onder meer uitgebreidere habitatbescherming, strengere conflictpreventie en verbeterde monitoring. De dienst stelde vervolgens een schrapping voor. Het jaar daarop – onder Trump – werd de grizzlybeer van de lijst gehaald.

Deze keer spande de Crow Indian Tribe een rechtszaak aan en – mede omdat hij oordeelde dat het schrappen van de grizzlyberenlijst in de Yellowstone-regio het herstel van andere populaties van grizzlyberen bedreigde – vernietigde een federale rechter het besluit van de overheid om de beren van de lijst te halen en plaatste ze weer op de lijst. In 2022 diende Wyoming een verzoekschrift in bij de Fish and Wildlife Service om beren in de Yellowstone-regio van de lijst te halen. De dienst had een paar jaar nodig om de kwestie te analyseren en kwam vervolgens in januari, enkele dagen voordat het Biden-tijdperk ten einde kwam, met een reactie op dat verzoekschrift: grizzlyberen zouden op de lijst van bedreigde diersoorten blijven staan.

Al deze jaren van heen en weer gepraat weerspiegelden de verandering in de manier waarop de federale overheid de grizzlypopulatie zag, grotendeels als gevolg van het succes van de beer zelf. De beren in de Yellowstone-regio, zo betoogden ze, zijn niet langer te onderscheiden van de berenpopulaties in Noord-Montana, Idaho en Washington. En omdat de noordelijke populaties de hersteldoelstellingen nog niet hebben gehaald (met uitzondering van een populatie in en rond Glacier National Park), is de soort als geheel nog niet hersteld.

Maar de doelen voor het schrappen van grizzlyberen van de lijst blijven verschuiven, vertelde Thompson aan Vox. Grizzlyberen zouden zelfs na schrapping van de lijst nog steeds beheerd worden. Staten zouden verantwoordelijk voor hen zijn, en – wonder boven wonder – de staats- en federale instanties waren het zelfs eens over de manier waarop grizzlyberen beheerd zouden worden na afloop van de ESA-bescherming.

Wyoming, Idaho en Montana hebben zich ertoe verbonden tussen de 800 en 950 grizzlyberen te behouden als het dier ooit van de lijst met bedreigde diersoorten verdwijnt. En staten zoals Wyoming weten hoe ze grizzlyberen moeten beheren, omdat ze al jarenlang, onder toezicht van de federale overheid, het zware werk op de grond doen. De natuurbeschermingsorganisatie van Wyoming vangt en verplaatst bijvoorbeeld beren die in conflictgebieden voorkomen (of doodt probleemberen indien toegestaan ​​door de Fish and Wildlife Service), klopt aan bij huizen om nerveuze landeigenaren te kalmeren, deelt bearspray uit en herinnert kampeerders eraan geen chili te koken in hun tent.

Ondanks dit alles "vertrouwt niemand ons", zei Thompson van de staatsorganisatie voor wilde dieren van Wyoming. "Er zal altijd wel een manier zijn om een ​​reden te vinden waarom [grizzlyberen] niet van de lijst worden gehaald."

Hoewel er nu veel grizzlyberen zijn, zijn ze er nog niet klaar voor om het in hun eentje te doen, zegt Matt Cuzzocreo, interim manager van het wildlifeprogramma voor de Greater Yellowstone Coalition.

De Greater Yellowstone Coalition heeft de afgelopen decennia miljoenen dollars uitgegeven om beren en mensen te helpen beter samen te leven. Maar wat er ook gebeurt, er moet worden voortgebouwd op de samenwerking met de lokale bevolking in de afgelopen 50 jaar. Naarmate beren zich uitbreiden naar nieuw gebied, komen ze in gebieden terecht waar de bewoners niet gewend zijn afval te verzamelen en niet weten hoe ze moeten reageren op roofdieren van 270 kilo die over achterafweggetjes of in de wijken rondzwerven.

Het simpelweg van de lijst halen van beren en het beheer overdragen aan de staten, wat de standaard is na het schrappen van een soort, is niet voldoende, zegt Chris Servheen – zeker niet nu er nog zoveel in beweging is. Servheen, die 35 jaar lang het herstelprogramma van de Fish and Wildlife Service leidde, was betrokken bij het schrijven van de twee vorige herstelplannen. Hij zegt dat een schrapping van de lijst de beren gevaarlijk kwetsbaar kan maken.

"Politici nemen beslissingen over het lot van dieren zoals grizzlyberen en nemen de beslissingen uit de handen van biologen", zegt Servheen.

Montana en Idaho, wijst Servheen erop, staan ​​het vangen van wolven met een nekklem en het vangen van wolven net buiten de grenzen van Yellowstone al toe – vallen die ook een dodelijke bedreiging vormen voor grizzlyberen. En nu heeft de regering-Trump de financiering voor juist die biologen en bosbeheerders die verantwoordelijk zijn voor de bescherming van wilde dieren, drastisch verlaagd.

Zodra staten de macht overnemen, zullen veel staten naar verwachting aandringen op jachtseizoenen voor grizzlyberen. Sommige staten, zoals Wyoming, hebben al regels opgesteld voor de grizzlybeerjacht wanneer de dieren niet langer beschermd zijn. Voeg daar nog de bestaande bedreigingen aan toe – verkeersslachtoffers, conflicten met vee, illegale jacht – en je kunt je gemakkelijk een snelle populatiedaling voorstellen. "Het is een perfecte storm voor grizzlyberen", zegt Servheen.

We zien aanvallen op overheidsinstanties voor openbaar land, de verwaarlozing van de wetenschap, roofdiervijandige politici die zich bemoeien met beslissingen over wilde dieren, en meedogenloze druk van particuliere landontwikkeling. Nu we de grizzlybeer achter ons laten – na alles wat we erin hebben geïnvesteerd – voelt gewoon als het slechtst mogelijke moment.