Plantaardig dieet als medicijn bij reuma: werkt dat?

Reumatoïde artritis (RA) is een chronische ontstekingsziekte waarbij het afweersysteem zich keert tegen het eigen lichaam. Vooral de gewrichten krijgen een klap van reuma: zwelling, pijn, stijfheid en uiteindelijk schade aan het kraakbeen kunnen het dagelijks leven flink beïnvloeden.

Hoewel medicijnen als prednison of methotrexaat het ziekteproces kunnen afremmen, zijn veel patiënten en medici op zoek naar meer. Ons dieet biedt mogelijk een antwoord.

De afgelopen jaren is er steeds meer aandacht voor de rol van leefstijl en dieet bij chronische ontstekingsziekten zoals reuma. Onderzoekers vragen zich af of ons dieet ook onze klachten direct kunnen beïnvloeden. In meerdere studies is gekeken naar voeding als aanvullende behandeling, met soms veelbelovende resultaten. Niet als vervanging van medicatie, maar als ondersteuning bij het verlichten van pijn, het verbeteren van de kwaliteit van leven en het terugdringen van ontstekingsactiviteit.

Vanuit wetenschappelijke hoek zijn er verschillende diëten onderzocht. Zo zijn het mediterrane dieet, het paleodieet en het anti-inflammatoire dieet populair vanwege hun rijkdom aan antioxidanten en omega 3-vetzuren. Ook vasteninterventies, waarbij mogelijke triggers tijdelijk worden geschrapt, laten soms verbetering zien in ziekteactiviteit. De precieze mechanismen zijn nog niet altijd duidelijk, maar het lijkt erop dat voeding de balans van ons immuunsysteem kan beïnvloeden.

De afgelopen decennia groeide ook de interesse in plantaardige diëten als mogelijke strategie tegen reuma. In de jaren 90 van de vorige eeuw liet een studie zien dat een aantal dagen vasten, gevolgd door een langere tijd plantaardig eten, de klachten van RA duidelijk liet afnemen. En deze resultaten waren een jaar later nog steeds te zien.

Ook onderzoeken van de afgelopen jaren tonen verbeteringen in symptomen bij patiënten die dierlijke producten vermijden. Daar zijn verschillende mogelijke verklaringen voor. Allereerst vermijden mensen die plantaardig eten veelvoorkomende ‘trigger foods’ zoals zuivel, rood vlees en eieren, die bij sommige patiënten ontstekingen kunnen verergeren. Daarnaast bevat het dieet veel voedingsvezels en antioxidanten uit groenten, fruit, peulvruchten en volle granen. Deze componenten helpen onze darmflora te herstellen. Dit is belangrijk aangezien de gezondheid van de darmen direct invloed heeft op het immuunsysteem en ontstekingsreactie.

Studies laten zien dat plantaardige dieet-interventies kunnen leiden tot minder pijn, minder gezwollen gewrichten en betere scores op het algehele ziektebeeld. Zelfs een kortdurend plantaardig dieet van vier weken liet al significante verbetering in symptomen zien.

Een plantaardig dieet lijkt dus een veelbelovende aanvulling zonder nadelen, al zal het voor sommigen moeilijk zijn hun vastgeroeste leefwijze om te gooien. Wellicht handig om in zo’n situatie te sparren met een diëtist. Zij kunnen jou op weg helpen om dieetkeuzes te maken die bij jou passen. Want uiteindelijk is een leefstijlverandering geen trucje voor een week, maar een duurzame verandering voor langere tijd. En als we de wetenschap mogen geloven: een verandering die ons lichaam toelacht.

Let op: dit is geen medisch advies. Maak je je zorgen om je gezondheid, raadpleeg dan altijd een arts.