Door hittegolven worden we sneller ouder: ‘Duidelijke link tussen hoge temperaturen en versnelde veroudering’

Steeds vaker krijgen we te maken met extreme hitte, zowel in Nederland als wereldwijd. We weten inmiddels dat extreme hitte kan leiden tot uitdroging, oververhitting en hartproblemen. Maar volgens een nieuw onderzoek uit Taiwan is er nog een minder zichtbaar, maar minstens zo zorgwekkend effect: hittegolven laten ons lichaam sneller verouderen.

En dat gebeurt niet alleen bij ouderen of kwetsbaren. Het effect geldt voor mensen van alle leeftijden, zo blijkt uit het onderzoek dat werd gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Climate Change.

Voor het onderzoek volgden wetenschappers meer dan 20.000 mensen over een periode van vijftien jaar. De deelnemers ondergingen regelmatig medische testen, waaronder metingen van de bloeddruk, longcapaciteit en leverwaarden. Op basis van deze gegevens berekenden de onderzoekers een zogeheten biologische leeftijd. Hiermee wordt aangegeven hoe oud het lichaam functioneel is, ongeacht iemands kalenderleeftijd.

Deze gegevens werden vervolgens gekoppeld aan klimaatinformatie over de regio’s waar de deelnemers woonden. Zo werd duidelijk aan hoeveel hittegolven iemand was blootgesteld.

De uitkomst: hoe meer iemand te maken kreeg met hittegolven, hoe ouder het lichaam werd. In de groep mensen die het vaakst aan hitte werd blootgesteld, verouderde het lichaam gemiddeld zo’n 3 procent sneller per jaar.

Volgens professor Yves Rolland, specialist in verouderingsonderzoek, is dat een significant effect. „Het is misschien niet gigantisch, maar het komt overeen met andere bekende risicofactoren, zoals ongezond eten of te weinig bewegen”, zegt hij. „Wat dit onderzoek opvallend maakt: het geldt voor iedereen, ongeacht leeftijd of gezondheid.”

Toch is niet iedereen even gevoelig voor deze versnelde veroudering van de huid, zo blijkt ook uit het onderzoek. Vooral mensen die zwaar lichamelijk werk doen, wonen op het platteland of geen toegang hebben tot airconditioning blijken extra risico te lopen.

Dat roept vragen op over ongelijkheid: wie weinig middelen heeft om zich te beschermen tegen hitte, zoals goede ventilatie of flexibele werktijden, kan op termijn dus sneller verouderen.

Hoewel het onderzoek veel aandacht krijgt, zijn er ook kanttekeningen. Zo bestaat er geen universele standaard voor het bepalen van een biologische leeftijd. De meetmethoden kunnen per studie verschillen. Ook is het moeilijk om precies te meten aan hoeveel hitte iemand persoonlijk is blootgesteld.

Een andere belangrijke kanttekening is dat de studie alleen werd uitgevoerd in Taiwan, een klein land met een specifiek klimaat. Het is nog onduidelijk in hoeverre de resultaten ook gelden voor landen als Nederland, met een gematigder klimaat. Hoewel ons land deze zomer ook zuchtte onder meerdere hittegolven: de zomer was uitzonderlijk warm en zonnig.

De Australische professor Paul Beggs, expert op het gebied van milieugezondheid, noemt de studie desondanks waardevol. „Het helpt ons beter te begrijpen wat de gevolgen zijn van langdurige blootstelling aan hitte”, zegt hij in de Franse krant Le Figaro. „We zien een duidelijke link tussen hoge temperaturen en versnelde veroudering.”

De studie uit Taiwan staat niet op zichzelf. In februari 2025 werd ook een Amerikaanse studie gepubliceerd in Science Advances, waarin onderzoekers eenzelfde verband vonden tussen langdurige hitte en biologische veroudering. Die studie was kleiner en betrof uitsluitend ouderen, maar het laat wel zien dat het onderwerp internationaal steeds meer aandacht krijgt.

Naast fysieke klachten, kan hitte overigens ook leiden tot mentale klachten, zoals somberheid.