Politieke aardbeving in Europa: Hongarije daagt het ICC uit, Portugal keert zich naar rechts en Spanje debatteert over een belangrijke wet over Israël

Het Europese politieke toneel is in beroering op 20 mei 2025. Hongarije trekt zich officieel terug uit het Internationaal Strafhof, een besluit dat door Israël wordt verwelkomd. Ondertussen bevestigen analyses van de recente verkiezingen in Portugal een drastische verschuiving naar rechts met de opkomst van Chega. In Spanje loopt het voorstel voor een wapenembargo uit Israël nog steeds in het parlementaire proces, wat de interne verdeeldheid en maatschappelijke druk weerspiegelt.

Het Europese politieke landschap vertoont tekenen van verandering en spanning. Soevereine beslissingen met een sterke ideologische lading, verkiezingsuitslagen die breken met traditionele patronen en polariserende wetgevende debatten kenmerken deze dag in verschillende delen van het continent.

Hongarije en het ICC: een uitdaging voor de internationale orde met geopolitieke implicaties

In een stap die internationaal grote weerklank vond, keurde het Hongaarse parlement deze dinsdag de terugtrekking uit het Internationaal Strafhof (ICC) goed. Het besluit ondersteunt het standpunt van premier Viktor Orbán, die het ICC er herhaaldelijk van heeft beschuldigd een "politiek orgaan" te zijn geworden in plaats van een onpartijdige rechtbank.

Het is veelzeggend dat Israël het Hongaarse besluit openlijk heeft verwelkomd. Dit applaus is niet toevallig. Dit gebeurt terwijl het ICC onderzoek doet naar vermeende oorlogsmisdaden in de Palestijnse gebieden, waaronder de Gazastrook, en de Israëlische premier Benjamin Netanyahu in het verleden zelf Hongarije heeft bezocht, ondanks een arrestatiebevel dat door het Hof was uitgevaardigd.

De terugtrekking van Hongarije uit het ICC kan niet worden beschouwd als een op zichzelf staande handeling. Het is een krachtige verklaring van soeverein nationalisme en een expliciete verwerping van supranationale jurisdictie in kwesties die Boedapest gevoelig vindt of politiek uitgebuit.

De Israëlische steun duidt op een alliantie van gemakzucht tussen landen die zich buitengesloten of mogelijk bedreigd voelen door internationale instellingen die zij als vijandig of bevooroordeeld ervaren. Deze stap zou verstrekkende gevolgen kunnen hebben, aangezien het de autoriteit van het ICC en zijn aanspraak op universaliteit zou kunnen ondermijnen. Het zendt een verontrustend signaal uit: staten zouden kunnen proberen het internationale strafrecht te omzeilen als ze de politieke wil en steun hebben van invloedrijke bondgenoten.

Binnen de Europese Unie zelf vergroot het besluit van Hongarije de kloof tussen lidstaten die de internationale rechtsstaat en multilaterale instellingen hoog houden en lidstaten zoals de regering-Orbán die een restrictievere en meer jaloerse visie op de nationale soevereiniteit nastreven. Deze daad zou andere leiders met autoritaire neigingen of die onder internationaal toezicht staan, moed kunnen geven.

Portugal: Chega's extreemrechtse partij consolideert haar opkomst en breekt met het tweepartijenstelsel

Analyses van de recente Portugese verkiezingen, waarvan de gegevens zijn verzameld tussen 18 en 19 mei, bevestigen een dramatische verschuiving in de machtsverhoudingen. Hoewel de centrumrechtse Democratische Alliantie (AD) won en Luis Montenegro werd hersteld als premier, is het meest opvallende nieuws de buitengewone groei van de extreemrechtse partij Chega, onder leiding van André Ventura.

Op verschillende momenten tijdens de telling van de stemmen overtrof Chega zelfs de traditionele Socialistische Partij (PS), waarmee hij zich een zetel in het parlement verzekerde. Daarmee breekt hij met het tweepartijenstelsel dat Portugal al tientallen jaren kent. Ventura verkondigde dat "50 jaar van tweepartijensamenwerking voorbij is", een boodschap die weerklank vindt bij een deel van de kiezers dat ontevreden is over de traditionele partijen.

De opkomst van Chega is niet uitsluitend een Portugees fenomeen. Het maakt deel uit van een bredere trend om rechts en extreemrechts in Europa te versterken. De huidige samenstelling van het Europees Parlement weerspiegelt deze realiteit al, met groeperingen als Patriots for Europe (PfE) en Europe of Sovereign Nations (ESN) die terrein winnen.

Deze groei is het gevolg van een combinatie van factoren, waaronder een gevoel van onzekerheid, economische crises, ontevredenheid over de politieke elite en zorgen over immigratie en nationale identiteit. De gevolgen hebben directe gevolgen voor de beleidsvorming op nationaal en EU-niveau, met name op gebieden als immigratie (ook een heet hangijzer in Spanje vanwege het debat over de nieuwe immigratieverordening), nationale soevereiniteit versus richtlijnen van Brussel en de toekomst van het Europese integratieproject.

Spanje: wapenembargo tegen Israël breidt zich uit te midden van politieke spanningen

In Spanje zijn de binnenlandse politiek nog steeds getekend door de echo's van het conflict in Gaza. Het Congres van Afgevaardigden debatteert momenteel over een wetsvoorstel om een ​​wapenembargo tegen Israël op te leggen. Het parlementaire proces rond dit initiatief heeft een belangrijke impuls gekregen door de aankondiging van de Catalaanse partij Junts dat zij vóór zal stemmen. Dankzij deze steun kan het voorstel verder worden behandeld, wat de druk op de regering van Pedro Sánchez benadrukt om een ​​krachtiger standpunt in te nemen tegen de acties van Israël.

Tegelijkertijd worden in het Spaanse politieke debat ook andere kwesties aangewakkerd, zoals de discussie over de nieuwe immigratieregels en de gevolgen daarvan voor de immigrantenpopulatie die in het land woont en werkt. Bovendien blijven partijpolitieke spanningen en onderzoeken naar vermeende corruptiezaken, zoals de beruchte "Ábalos-zaak", voor spanningen zorgen tussen de Volkspartij (PP) en de Socialistische Partij (PSOE).

Samenstelling van het Europees Parlement: een weerspiegeling van politieke veranderingen

De achtergrond voor deze nationale ontwikkelingen is de huidige samenstelling van het Europees Parlement (zittingsperiode 2024-2029). Inzicht in de samenstelling ervan is essentieel om de politieke dynamiek van het continent te kunnen interpreteren.

Politieke groep Aantal zetels Percentage zetels

EPP (Europese Volkspartij / Christendemocraten) 188 26,11% S&D (Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten) 136 18,89% PfE (Patriotten voor Europa) 84 11,67% ECR (Europese Conservatieven en Hervormers) 78 10,83% Renew Europe 77 10,69% Groenen/EFA 53 7,36% Links (GUE/NGL) 46 6,39% ESN (Europa van Soevereine Naties) 25 3,47%

NI (Niet geregistreerd) 33 4,58%