Eerste internationale reacties op de Amerikaanse aanval op Iran

Amerikaanse bondgenoten hebben opgeroepen tot een terugkeer naar de onderhandelingstafel na de Amerikaanse aanvallen op Iran, en benadrukten daarbij de dreiging die uitgaat van het nucleaire programma van Teheran. Sommige bondgenoten, waaronder landen die Iran steunen, veroordeelden de aanval en riepen op tot de-escalatie.

Het Pentagon heeft de operatie omschreven als de grootste vliegtuigaanval in zijn soort in de geschiedenis. De aanval kreeg de naam 'Midnight Hammer' en begon om 17.00 uur Washington-tijd (21.00 uur GMT, 01.10 uur Iraanse tijd).

Ook tankvliegtuigen, verkenningsvliegtuigen en gevechtsvliegtuigen namen deel aan de aanval . In totaal waren er ruim 125 vliegtuigen bij betrokken, ondersteund door vuur van Amerikaanse onderzeeërs.

De Amerikaanse president Donald Trump, die vorige donderdag had gezegd dat hij overwoog zich in het conflict te mengen, begon drie dagen later eindelijk met de aanval op drie nucleaire faciliteiten in Iran.

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Abbas Araghchi zei dat de Verenigde Staten "een ernstige rode lijn hadden overschreden" en kondigde het einde van de diplomatieke onderhandelingen aan. Sommigen vragen zich af of Iran zal capituleren of zich zal blijven verzetten en Amerikaanse doelen in de Perzische Golf zal aanvallen.

VN-secretaris-generaal António Guterres zei dat hij "ernstig gealarmeerd" was door het Amerikaanse geweldsgebruik. "Het risico dat dit conflict snel uit de hand loopt, met catastrofale gevolgen voor burgers, de regio en de wereld, is groeiende", zei hij in een interview. "Ik roep de lidstaten op om de situatie te de-escaleren." "Er is geen militaire oplossing. De enige weg vooruit is diplomatie."

Het Verenigd Koninkrijk heeft vorige week, samen met de Europese Unie onder leiding van Frankrijk en Duitsland, tevergeefs geprobeerd om in Genève een diplomatieke oplossing met Iran te onderhandelen.

De Britse premier Keir Starmer waarschuwde voor escalatie buiten het Midden-Oosten en riep alle partijen op om via diplomatieke onderhandelingen een einde te maken aan de crisis. Volgens hem is stabiliteit een prioriteit in een toch al kwetsbare regio.

Starmer zei ook dat het Iraanse nucleaire programma een ernstige bedreiging voor de wereldwijde veiligheid vormde. "Iran mag nooit een kernwapen ontwikkelen, en de Verenigde Staten hebben stappen ondernomen om die dreiging te verminderen", aldus Starmer.

De hoogste diplomaat van de Europese Unie zei dat Iran geen kernwapens mag ontwikkelen, maar hij drong er wel bij de partijen die bij het conflict betrokken zijn op aan om terughoudendheid te betrachten.

"Ik roep alle partijen op een stap terug te doen, terug te keren naar de onderhandelingstafel en verdere escalatie te voorkomen", aldus Kaja Kallas, hoofd Buitenlandse Zaken van de EU, in een bericht op sociale media.

Minister van Buitenlandse Zaken Antonio Tajani voegde eraan toe dat de nucleaire installaties van Iran "een gevaar vormen voor de hele regio". Hij hoopte echter dat de actie zou leiden tot een de-escalatie van het conflict en onderhandelingen.

President António Costa zei dat hij "diep geschokt" was door de bomaanslagen en riep alle partijen op om "zich terughoudend op te stellen en het internationale recht en de nucleaire veiligheid te respecteren."

"Te veel burgers zullen opnieuw slachtoffer worden van verdere escalatie", voegde Costa eraan toe. "De EU zal blijven samenwerken met de partijen en onze partners om aan de onderhandelingstafel een vreedzame oplossing te vinden."

Egypte, Rusland, Irak

De Egyptische president Abdel Fattah el-Sisi waarschuwde ook voor de "ernstige gevolgen" van een verlenging van het conflict in het Midden-Oosten en riep op tot een hervatting van de onderhandelingen.

Dmitri Medvedev , plaatsvervanger van president Vladimir Poetin in de Veiligheidsraad , heeft gezegd dat verschillende niet bij naam genoemde landen "bereid zijn om kernwapens te leveren aan Teheran". Hij beweert dat de Amerikaanse aanval minimale schade heeft veroorzaakt en Teheran er niet van zal weerhouden kernwapens te ontwikkelen.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken veroordeelde de luchtaanvallen scherp en noemde ze 'een grove schending van het internationaal recht, het Handvest van de VN en de resoluties van de VN-Veiligheidsraad'.

De Iraakse regering veroordeelde ook de Amerikaanse aanvallen en benadrukte dat de militaire escalatie een ernstige bedreiging vormt voor de vrede en veiligheid in het Midden-Oosten en de regionale stabiliteit ernstig in gevaar brengt. Ze riep tevens op tot diplomatieke inspanningen om de crisis te de-escaleren.

"Als dergelijke aanvallen doorgaan, bestaat het risico op gevaarlijke escalatie met gevolgen die de grenzen van welke staat dan ook overschrijden. Het bedreigt de veiligheid van de hele regio en de wereld", aldus regeringswoordvoerder Bassem al-Awadi in de verklaring.

Saoedi-Arabië, Qatar, Jemen, Libanon

Saoedi-Arabië had eerder al de aanvallen van Israël op de Iraanse nucleaire installaties en militaire leiders veroordeeld. Deze keer uitte het land slechts zijn "diepe bezorgdheid" over de Amerikaanse luchtaanvallen, maar veroordeelde het deze niet.

"Het koninkrijk benadrukt de noodzaak om alle mogelijke inspanningen te leveren om terughoudendheid te betrachten, de spanningen te verminderen en verdere escalatie te voorkomen", aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken in een verklaring.

Qatar , waar de grootste Amerikaanse militaire basis in het Midden-Oosten is gevestigd en dat als belangrijke bemiddelaar heeft gefungeerd in de oorlog tussen Israël en Hamas, "betreurt" ook de escalatie van de spanningen in de oorlog tussen Israël en Iran en roept via het ministerie van Buitenlandse Zaken alle partijen op om terughoudendheid te betrachten en "een escalatie te voorkomen, die de bevolking van de regio, die gebukt gaat onder conflicten en de tragische humanitaire gevolgen daarvan, niet kan tolereren."

Zowel de Houthi-rebellen in Jemen als Hamas hebben de Amerikaanse aanvallen veroordeeld. Hamas en de Houthi's maken deel uit van de zogenaamde "As van het Verzet" van Iran, een netwerk van aan Teheran gelieerde groeperingen dat zich uitstrekt van Jemen tot Libanon en dat Iran jarenlang aanzienlijke macht in de regio heeft gegeven.

In een verklaring beloofden de Houthi's Iran te steunen in zijn strijd tegen "zionistische en Amerikaanse agressie". Het politieke kantoor van de Houthi's riep gisteren landen op om te "reageren" en "de optie van jihad en verzet als front tegen de zionistisch-Amerikaanse arrogantie" te overwegen.

De Libanese president Joseph Aoun benadrukte ook dat de Amerikaanse bombardementen zouden kunnen leiden tot een regionaal conflict dat geen enkel land zou kunnen verdragen, en riep op tot onderhandelingen. "Libanon, zijn leiders, partijen en bevolking, beseffen vandaag de dag meer dan ooit dat het een hoge prijs heeft betaald voor de oorlogen die op zijn grondgebied en in de regio zijn uitgebroken", zei Aoun in een verklaring op X. "Het is niet bereid om meer te betalen."

China, Pakistan

Pakistan heeft op zijn beurt de Amerikaanse aanvallen bekritiseerd als een "zeer verontrustende" escalatie, slechts enkele dagen nadat het land Trump nomineerde voor de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn diplomatieke interventie in de crisis tussen India en Pakistan.

"Deze aanvallen schenden alle normen van het internationaal recht", aldus de regering in een verklaring. "Iran heeft het legitieme recht om zichzelf te verdedigen onder het VN-Handvest."

China heeft ook de Amerikaanse aanvallen op Iran veroordeeld en noemt deze een ernstige schending van het internationaal recht die de spanningen in het Midden-Oosten verder aanwakkert. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken dringt er bij alle partijen, met name Israël, op aan "een staakt-het-vuren af ​​te kondigen en een dialoog te beginnen".

"China is bereid om samen te werken met de internationale gemeenschap en de krachten te bundelen om rechtvaardigheid te handhaven en bij te dragen aan het herstel van vrede en stabiliteit in het Midden-Oosten", zei hij.

Colombia, Venezuela, Chili, Mexico, Argentinië, Peru

De Colombiaanse president Gustavo Petro bekritiseerde zaterdag de Verenigde Staten voor hun aanval op de Iraanse kerncentrales en stuurde een boodschap aan de Amerikaanse president Donald Trump: "Ik zeg u, voer geen oorlog, stop de oorlog tussen Israël en Iran. Het zou nucleaire problemen voor de hele mensheid kunnen veroorzaken." De linkse president voegde eraan toe dat de aanval "niet alleen het Midden-Oosten beledigt" en riep alle Colombianen op om "wereldvrede te eisen".

Venezuela heeft ook de Amerikaanse militaire aanval op Iraanse nucleaire installaties veroordeeld en noemde het een "illegale, ongerechtvaardigde en uiterst gevaarlijke daad van agressie" die "onberekenbare gevolgen voor de wereldwijde stabiliteit" zou kunnen hebben, aldus een verklaring van het ministerie van Buitenlandse Zaken. "Het is een schending van het Handvest van de Verenigde Naties", aldus het ministerie, en eiste "een onmiddellijke stopzetting van de vijandelijkheden".

In Chili verklaarde president Gabriel Boric dat "de Verenigde Staten aankondigen dat ze zojuist kerncentrales in Iran hebben gebombardeerd. Het aanvallen van kerncentrales is verboden volgens het internationaal recht. ... Het hebben van macht geeft niet het recht om die te gebruiken in strijd met de regels die we onszelf als mensheid hebben opgelegd."

In Mexico verklaarde het Ministerie van Buitenlandse Zaken dat Mexico "dringend oproept tot diplomatieke dialoog voor vrede tussen de partijen die betrokken zijn bij het conflict in het Midden-Oosten."

In Argentinië koos president Javier Milei, die vorige week naar Israël reisde vóór zijn aanval op Iran, voor de aanslagen. Zijn woordvoerder, Manuel Adorni, plaatste een bericht op sociale media: "Nooit meer terrorisme."

In een verklaring van het ministerie van Buitenlandse Zaken uitte Peru zijn bezorgdheid over de situatie in het Midden-Oosten. Het gaf aan dat recente acties "de spiraal van geweld verergeren", wat de pogingen om "het conflict te de-escaleren" in de weg staat. Dit brengt "de wereldvrede en veiligheid ernstig in gevaar".

Het Andesland drong erop aan verdere militaire actie te vermijden en prioriteit te geven aan diplomatieke kanalen voor "het nastreven van een rechtvaardige en duurzame vrede", aldus het officiële rapport.

Japan, Australië

De Japanse regering heeft zich aangesloten bij de Verenigde Staten en verklaarde vandaag dat de Amerikaanse acties in Iran "haar vastberadenheid aantonen om de situatie te de-escaleren" en tegelijkertijd te voorkomen dat Teheran kernwapens verkrijgt.

In een verklaring gaf de Japanse minister van Buitenlandse Zaken Takeshi Iwaya het standpunt van Japan weer over de betrokkenheid van Washington bij het conflict tussen Iran en Israël, nadat de Japanse premier Shigeru Ishiba de dag ervoor nog had verzuimd zijn steun uit te spreken voor het Amerikaanse bombardement op Iraanse kernfaciliteiten.

Premier Shigeru Ishiba riep gisteren op tot "het zo snel mogelijk kalmeren van de situatie" zonder de aanval te veroordelen of te steunen. Aangezien elk conflict in het Midden-Oosten een zorg is voor het grondstoffenarme land, dat sterk afhankelijk is van olie-import, zei hij dat "alle mogelijke voorzorgsmaatregelen" dringend zouden worden genomen om te voorkomen dat de olie- en energiekosten stijgen vóór de zomer, wanneer de vraag naar energie toeneemt.

Paus Leo XIV riep zondag tijdens zijn Angelusgebed op het Sint-Pietersplein ook op tot vrede en vroeg de internationale diplomatie om "de wapens tot zwijgen te brengen". Na een openlijke verwijzing naar de "alarmerende" situatie in Iran benadrukte de eerste Amerikaanse paus dat "de mensheid vandaag meer dan ooit roept en smeekt om vrede, en dat het een roep is die niet mag worden gesmoord."

In Australië heeft de premier publiekelijk zijn steun uitgesproken voor de Verenigde Staten na de aanval op Iran. "De wereld is het er al lang over eens dat Iran geen kernwapen mag krijgen. En wij steunen maatregelen om dat te voorkomen", zei de president vandaag op een persconferentie in Canberra.

Albanese beschuldigt Iran ervan "herhaaldelijk zijn internationale verplichtingen niet na te komen" met betrekking tot de ontwikkeling van zijn nucleaire programma. De Australische ambassade in Teheran is sinds vrijdag gesloten en consulair personeel is ingezet in de Azerbeidzjaanse grensregio om te helpen bij de evacuatie van Australische burgers.