Niki de Saint Phalle: “Ik ben een negentigjarige in de vruchtbare leeftijd”

Bang, bang, bang! De geweerschoten galmen door het huis. Op 94-jarige leeftijd blijft Niki de Saint Phalle furore maken met haar techniek van het schilderen met kogels: verfzakken in de vorm van mensen die, wanneer ze geraakt worden, kleurrijke vlekken en figuren vormen. Twee assistenten houden haar vast, uiteraard, zodat de terugslag van het wapen haar niet tegen de grond slaat. Het meisje dat als jonge vrouw model stond voor Vogue, Life en Harper's Bazaar, de vrouw die de verkrachting van haar vader overleefde, de activiste die de heksenjacht van McCarthy ontvluchtte, de schizofreen wiens leven veel meer door kunst dan door elektroshocktherapie werd gered, de partner van de kinetische beeldhouwer Jean Tinguely, de vriend van Sartre en Beauvoir... ze is na haar tijd in Californië teruggekeerd naar Frankrijk en verwelkomt deze krant in haar huis aan de rand van Parijs, in een enorme hangar waar ze verschillende schilderijen en enorme, kleurrijke halfafgemaakte sculpturen opslaat.

“Mijn sculpturen in Collserola zullen vanuit het vliegtuig zichtbaar zijn: Venus, heksen, vrouwen in barensnood...”

Het Grand Palais in Parijs wijdt tot 4 januari een grote tentoonstelling aan hem, samen met Jean Tinguely en Pontus Hulten.

Ik had het geluk dat ik, in tegenstelling tot mijn overleden collega's, nog tijdens mijn leven aan de productie kon deelnemen. Jean was mijn grote levenspartner en Pontus geloofde in mij toen niemand anders dat deed. Andere kunstenaars zeiden zelfs tegen me: "Ga naar de kunstacademie! Leer schilderen!"

Wij willen u graag vertellen over uw controversiële project in het Collserola-gebergte.

Ik beschouw controverse als een compliment; dat is altijd zo geweest, sinds de politie ons in de straten van Parijs aanhield voor luidruchtige parades met onze werken en potten en het verkeer zonder toestemming blokkeerde. Een kunstwerk is pas compleet als je de reactie van het publiek erbij betrekt. Veel van mijn werken nodigen mensen uit om erin te gaan, om te interacteren, wat in het theater het doorbreken van de vierde wand heet. Over Collserola... Ik ben wereldwijd bekend om de Stravinsky-fontein naast het Pompidou, die ik samen met Tinguely maakte, en ik word blij van de gezichten van kinderen (en volwassenen) als ze er langs lopen... maar een plein is niets; het is te klein. Toen ik Park Güell in Barcelona bezocht, besefte ik dat we alomvattende kunst nodig hebben, buiten en in grote ruimtes. Daarom heb ik twintig jaar lang een beeldenbos gecreëerd in Toscane, Italië, de Tarottuin, met 22 sculpturen, een dialoog tussen kunst en natuur. Het is twee hectare groot, maar nu zijn we erin geslaagd om op een hele berg te spelen. Deze gigantische Venussen, vrolijke godinnen van de vrouwelijkheid, vrij en krachtig, maar ook heksen, vrouwen in barensnood en andere sculpturen – sommige zelfs in beweging – zullen te zien zijn vanuit de vliegtuigen die in de stad aankomen. Het is poëzie. In 1966 maakte ik het grootste vrouwenbeeld uit de geschiedenis, Hon, 28 meter lang, waarvan er één via haar vagina binnendrong, in het Moderna Museet in Stockholm. In Barcelona ga ik die afmetingen overtreffen. Ik hoop dat ik genoeg kracht heb, en zo niet, dan zal Teresa Solar Abboud, die met mij aan het project werkt, het voltooien. Ik heb zoveel ideeën!

Ja?

De bron van mijn kunst is verbeelding, en ik slaag er slechts in om iets minder dan de helft van wat er in me opkomt te verwezenlijken. Ik word overweldigd door mijn ideeën.

Lees ook Michael Jackson: “Ik bleek mijn huid niet, ik ben er trots op een zwarte Amerikaan te zijn.” Xavi Ayén

In zijn recente kunst bestrijdt hij racisme en homofobie.

Ik volgde het gebruikelijke patroon van de rebelse persoon: eerst tegen mijn familie, toen tegen school, waar ik veel problemen had, en vervolgens tegen mijn vaderland. Ik voelde me erg ongemakkelijk in de omgeving waarin ik geboren was: ik voelde me altijd meer thuis in de keuken dan in de woonkamer. Al van jongs af aan was ik me bewust van de maatschappelijke problemen die me in mijn jeugd hadden getroffen. Hetzelfde gebeurt nu. Ik uit mezelf, en dat zorgt er automatisch voor dat ik de situatie van vrouwen vandaag de dag uitdruk. In de VS staan ​​we er heel slecht voor. Trump vertegenwoordigt de blanke suprematie, wil de slavernijgeschiedenis uit musea wissen en belichaamt de waarden van de arrogante macho. Daarom ben ik een paar jaar geleden teruggekeerd naar Europa.

Hoe past deze kritische visie bij een aantal van uw bevriende figuren?

Mensen die alleen maar grote, voluptueuze, kleurrijke vrouwen zien, noemen me wel eens naïef. Maar als je je bril schoonmaakt, zie je seksisme, aids, het patriarchaat, geweld, de dood, de klimaatcrisis in mijn werk... Naïef? Sommige mensen vinden dat vrouwen bloemen moeten schilderen; ik schilder geboortes.

Lees ook Truman Capote: “Kunst en waarheid gaan niet goed samen in bed.” Xavi Ayén

Waarom ben je begonnen met schilderen?

Het kalmeerde de chaos die mijn ziel beroert. Kunst kalmeert draken.

Hij zei dat zijn kunst nooit door een mens gemaakt zou kunnen worden.

Natuurlijk. Kun je je een man voorstellen die op een frame schiet? Het zou precies het tegenovergestelde betekenen van mij die schiet... Vrouwen zijn de grote scheppers. Wij baren kinderen! Mensen! Er bestaat geen grotere schepping. Mannen zijn daar jaloers op en creëren een heleboel andere domme dingen om te compenseren. Ik ben geobsedeerd door schepping. Ik zou elke negen maanden zwanger willen zijn, maar omdat dat niet meer kan, blijf ik op mijn eigen manier creëren. Ik ben negentig, ik ben in de vruchtbare leeftijd.