Nacht van Ideeën: De platformeconomie en jongeren, tussen flexibel werk en onzekerheid

Noodsituaties, economische behoeften en onzekerheid over de baan worden veroorzaakt door nieuwe parameters en aanpassingen in de huidige arbeidswereld. Wat gebeurt er met name met jongeren en sollicitaties in relatie tot de huidige arbeidsmarkt? Dit was het onderwerp van het debat met de titel "Nieuwe vrijwillige slavernij? Jeugd en onzekerheid", dat gisteravond deel uitmaakte van het programma Night of Ideas 2025 , georganiseerd door het Institut français d'Argentine in samenwerking met de Franse ambassade in Argentinië, het netwerk Alliances Françaises van Argentinië, de Stichting Medifé en de Frans-Argentijnse Centra, en gesponsord door het tijdschrift Ñ .

De lezing vond plaats in de Gouden Zaal van het Teatro Colón en werd bijgewoond door drie specialisten op dit gebied: de doctor in de sociale antropologie Pablo Semán , onafhankelijk onderzoeker aan Conicet en bachelor- en masterprofessor aan Unsam; Paola Tubaro , onderzoeker in de economische sociologie, onderzoeksdirecteur bij het Franse Nationaal Centrum voor Wetenschappelijk Onderzoek (CNRS), en Julieta Longo , onderzoeker bij Conicet, hoogleraar aan de Nationale Universiteit van La Plata, arbeidssocioloog en specialist in de platformeconomie en de impact daarvan op werknemers. Ondertussen trad arbeidsadvocaat Juan Manuel Ottaviano op als moderator.

Semán opende het gesprek met de volgende anekdote: "Tijdens de pandemie zag ik een jongeman op een motor met een bezorgrugzak. Hij haakte een kruk aan zijn zij. Hij had ook een gipsverband vanwege een blessure die – ik neem aan – het gevolg was van zijn werk."

"Ik heb motor gereden, ik weet hoe gevaarlijk ze zijn, en de eerste indruk die je krijgt is dat ik gewond ben. Je hebt veel moeite gestoken in de motor. Ik dacht: wat een onschuldig en vernederend werkregime is dit, een regime dat je niet toestaat om te herstellen van de laatste blessure terwijl je doorgaat naar de volgende ," vertelde de antropoloog.

“ Een van de problemen die we in de sociale wetenschappen hebben, is de vrijwillige onderdanigheid van sociale wetenschappers aan de normatieve consensus van de disciplines waarin al 30-40 jaar een categorie bestaat”, vervolgde Semán.

Hij benadrukte ook de werkgelegenheidssituatie in Argentinië: "Wat er is gebeurd op de arbeidsmarkt, in deze baan, in deze situatie, heeft jongeren politiek bewust gemaakt , niet zoals socialisme en linksisme zouden verwachten. Een linkse peronist noemt al deze jongeren over het algemeen gedeclasseerd, alsof ze op vijfjarige leeftijd al lid waren van de communistische partij of alsof ze geloofden dat werk klassenbewustzijn met zich meebrengt. Hun werkregime is verbonden met een vorm van politiek denken."

Hij zei ook dat politiek direct verbonden is met deze ervaring. “Ik denk dat het idee van ervaring dat door het Engelse democratische marxisme wordt opgeroepen, is om de beperkingen, mogelijkheden en projecten te begrijpen die naar voren komen in de uitingen die we precairheid noemen .”

"Waarom noemen we ze precair? Omdat we ze vergelijken met het arbeidsmodel dat voor sommigen van mijn generatie mogelijk was : een baan met een contract, sociaal gereguleerd, door de staat gereguleerd. Het garandeert vakantietijd, anciënniteit en arbeidsvoorwaarden binnen werkomgevingen die beheerd worden door bedrijven, staten en vakbonden. Ik denk dat deze situaties nog steeds waardevol zijn; we moeten ze niet als verloren beschouwen ," betoogde hij.

Tot slot deelde ze nog een anekdote over de politieke ideologie van jongeren en de precaire werksituatie in de apps: "Ik was thuis bij een gezin met een peronistische traditie. Er waren acht jongeren: zes stemden voor het peronisme en twee voor Milei, maar ze wilden dat pas zeggen toen we er later achter kwamen. Deze jongeren hadden dezelfde kijk op de wereld op basis van hun werksituatie. Bovendien verschilden ze niet alleen van de generatie van hun ouders, maar vooral van de generatie van hun broers en zussen : hun broers en zussen waren zes tot acht jaar ouder en hadden andere mogelijkheden."

"Ze geven de voorkeur aan deze baan omdat die flexibel is. Ze reguleren hun werk. Ze hebben ook geen baas. Bovendien is het salaris voorspelbaar en de sollicitatieprocedure is compliant. Het is een arbeidsmodel dat, in de ervaring van deze jongeren, gebaseerd is op een unieke kans ten opzichte van de vorige generatie waarmee ze zich vergelijken. De plannen die ze hebben, zijn voor overmorgen ", concludeerde Semán.

Ondertussen besprak econoom en socioloog Paola Tubaro de situatie in Venezuela met betrekking tot baanonzekerheid via apps en benadrukte de verschillen met de Argentijnse markt.

"Ik heb samen met een aantal collega's in deze zaal vrijwillige erfdienstbaarheden op platforms bestudeerd. In dit geval hebben we microtaskingplatforms bestudeerd ; hun werking is vrijwel gelijk aan die van bezorgplatforms", merkte hij op.

"Het belangrijkste verschil is dat het werk op afstand vanuit huis wordt gedaan . De taken kunnen bijvoorbeeld bestaan ​​uit het labelen van afbeeldingen of het transcriberen van tekst. In principe dienen ze om databases te creëren of te verrijken die gebruikt zullen worden om AI-algoritmen te trainen of voor de werking van de digitale economie", merkte hij op.

De taken op dit platform zijn erg klein en betalen erg weinig . Er is veel onzekerheid in de zin dat er vandaag veel taken zijn, maar niemand weet hoeveel er morgen zullen zijn. Dit kan veel veranderen, maar de verdiensten zijn erg laag.

" Waarom doe je dit? Het is een baan die een paar centen oplevert, en het is bovendien onveilig. Wat heeft het voor zin als werken voor Uber in de bezorging of Rappi iets meer betaalt?" vroeg Tubaro.

Ik heb verschillende landen bestudeerd en wilde de situatie in Argentinië vergelijken met die in Venezuela, met jongeren onder de 35. Dit zijn jongeren met een bachelordiploma in disciplines die zeer nuttig zijn in de digitale wereld, zoals techniek en computerwetenschappen. Met andere woorden: ze hebben gestudeerd.

" In het geval van Venezuela is het gemakkelijker te verklaren als je kijkt naar de economische crisis waarmee het land de afgelopen 10-15 jaar te kampen heeft gehad, vooral tussen 2015 en 2020, met een zeer hoog niveau van armoede , massale immigratie van de bevolking en een zeer hoge inflatie", aldus de Franse onderzoeker.

En hij vervolgde: "De Venezolaanse staat en staatsbedrijven betaalden zo weinig dat het de moeite niet waard was. Veel mensen verlieten hun baan omdat ze niets waard waren. De valuta was waardeloos: een maandsalaris was niet genoeg om de volgende dag eten te kopen."

"Dat bracht veel mensen op het idee om op microtaskingplatforms te gaan werken: het zijn internationale platforms waar de meeste klanten Amerikanen zijn en in dollars betalen . Met zo'n onstabiele lokale valuta kan zelfs een kleine betaling in dollars aantrekkelijk zijn", merkte hij op.

"Maar in Argentinië is de situatie anders", zei Tubaro. Er wordt gesproken over informele werkgelegenheid, maar de banen die er zijn, zijn niet zo laag. Het is niet vergelijkbaar met Venezuela . Argentinië heeft het in de meeste gevallen over bijbanen : mensen die een primaire baan hebben, maar om de een of andere reden iets extra's nodig hebben. Het zou inflatie kunnen zijn; betaald worden in dollars is ook aantrekkelijk, maar ze betalen nog steeds niet zoveel.

" Platforms verschijnen als strategieën om hun situatie te verbeteren in heel verschillende contexten en met heel verschillende doelstellingen, maar altijd met het idee van verbetering, vooral wanneer mijn hoofdtaak me dat niet biedt", betoogde Tubaro.

Tot slot was Julieta Longo het eens met Pablo Semán over de zogenaamde "vrijwillige arbeid" die veel voorkomt in sollicitatiebrieven en ze benadrukte een aantal gemeenschappelijke punten.

"We hebben gekeken naar leveringsplatforms, maar bovenal kijken we naar platforms die niet breed worden gebruikt door de arbeidersklasse. Er zijn verschillende soorten kwalificaties, maar er komen elementen naar voren die traditionele werkvormen uitdagen, ook al lijken ze behoorlijk op elkaar. Het is interessant om dit terug te vinden in zulke uiteenlopende banen en in zulke verschillende maatschappelijke sectoren", aldus de Conicet-onderzoeker.

Met betrekking tot de titel “Nieuwe vrijwillige erfdienstbaarheden?” Tijdens dit panelgesprek zei hij dat ‘het nogal controversieel is en een grote paradox bevat’.

Tegelijkertijd is er de grote paradox van platformwerk: het is duidelijk een baan zonder rechten , omdat de arbeidsrelatie niet erkend wordt; je hoeft niet veel onderzoek te doen om dat te beseffen. Dat klopt; mensen hechten er veel waarde aan ; ze waarderen flexibiliteit en autonomie, maar niet alleen dat: mensen willen graag op het platform blijven werken," stelde Longo.

"In een context als de huidige, zowel in Argentinië als wereldwijd, waar er niet veel hoop of verlangen is om door te gaan , lijkt het mij heel belangrijk om op dezelfde plek te willen blijven werken", voegde hij toe.

"We hebben in een enquête een heel simpele vraag gesteld: 'Wil je hier de komende vijf jaar werken?' Slechts zes op de honderd zeiden nee. Dat is heel weinig, en we hebben huishoudelijk personeel, transportpersoneel, ontwerpers en IT-medewerkers ondervraagd – ze zijn te divers om tot resultaten te komen waarbij bijna niemand aangaf niet meer op platforms te willen werken ," benadrukte Longo.

Tot slot reflecteerde de onderzoeker op twee reacties op de ‘grote paradox’ die platforms met zich meebrengen. De eerste is de meest voorkomende, niet zozeer in academische studies, maar meer in de zin van het accepteren van dit soort banen of het waarderen van dit werk, omdat men zich niet realiseert in welke realiteit men leeft.

"Het lijkt mij dat een groot deel van het discours over ondernemerschap, neoliberaal discours, of zelfstandig ondernemer zijn, gebaseerd is op het idee dat, omdat ze zich in een neoliberaal discours storten, dat discours de realiteit verhult en ze zich niet realiseren wat ze werkelijk ervaren . Ze beseffen niet dat ze eigenlijk geloven dat ze vrij zijn, maar dat ze worden aangestuurd door algoritmes . We moeten hen duidelijk maken dat ze in werkelijkheid niet zo vrij zijn als ze denken," voegde Longo eraan toe.

Maar, verduidelijkte hij: "Als je een barbecue eet, even met iemand kletst of een enquête invult, besef je al snel dat mensen de realiteit waarin ze leven beter begrijpen. Als ze flexibiliteit belangrijk vinden, denken ze niet na over wat ze op hun werk willen doen, maar eerder over meer flexibiliteit dan voorheen. En als ze denken dat ze geen rechten hebben, weten ze dat ze die niet hebben. Als je ze vraagt ​​of ze vakantie willen, willen ze dat natuurlijk wel. De antwoorden zijn veel redelijker en staan ​​ver af van het discours van ondernemers die denken dat alle successen en mislukkingen hun eigen verantwoordelijkheid zijn."

Longo benadrukte echter dat "het discours van jongeren een groot succes is: mensen geven op verschillende manieren prioriteit aan bepaalde klassieke arbeidsomstandigheden. Het is een groot succes van het neoliberale discours. Het is duidelijk dat mensen flexibiliteit op de eerste plaats zetten, terwijl rechten op de tweede plaats komen . Ik heb geen rechten, maar ik heb wel flexibiliteit", concludeerde hij.