Kusmuseum: een culturele geschiedenis van de kunst van het kussen van de oudheid tot vandaag

Het Kusmuseum (Penguin Random House) is door Matías Moscardi en Andrés Gallina ontworpen als een boek maar ook als een denkbeeldige ruimte. Het biedt een unieke reis door de geschiedenis, antropologie en kunst van het kussen. Dit literaire project, dat poëzie, essays en verhalen combineert, onderzoekt de veelzijdigheid van de kus vanuit een cultureel en historisch perspectief en benadrukt de alomtegenwoordigheid ervan in film, literatuur en het dagelijks leven.

Van de eerste vastgelegde kussen in oude beschavingen tot de futuristische dystopieën van kusmachines: het boek is opgebouwd als een denkbeeldige museumruimte , met thematische kamers die variëren van romantisch tot militant, van duister tot experimenteel.

De structuur van het boek doet denken aan een verhalende caleidoscoop , waarin anachronismen en contrasten worden gebruikt om iconische kussen, zoals die van Klimt, Batman en Robin, of de controversiële kus tussen Britney Spears en Madonna, samen te brengen.

In elk hoofdstuk nodigen de auteurs de lezer uit om na te denken over de symbolische, politieke en emotionele dimensies van de kus , terwijl ze mythes ontkrachten, zoals de perfectie van de eerste kus. Zo wordt het Kusmuseum een ​​eerbetoon aan de daad van het kussen, waarbij de grenzen van het schrijven worden overstegen en de transformerende en collectieve kracht ervan wordt gevierd.

–Waarom besloot je een boek te schrijven over de geschiedenis van de kus?

–Matías Moscardi: Het voorstel was van Andrés. In 2018 schreef ik een kort essay over kussen voor de blog Eterna Cadencia. De tekst begon met een gevoel van verbijstering over een symbolische onevenwichtigheid: veel kussen in films, weinig in literatuur. Toen ontstond het idee dat het schrijven van kussen lastig is en dat er een gespannen verhouding bestaat tussen kussen en schrijven. Andrés zag in dat korte essay een boek, een mogelijkheid om de reeks uit te breiden en in die richting te blijven denken. En tussendoor konden we opschrijven wat volgens onze inschatting nog niet volledig was opgeschreven. Probeer eens een aantal kussen op te schrijven, denk erover na en bedenk een filosofie van het kussen, een geschiedenis, een antropologie, een kunstvorm. Daarom zeggen we ook dat een boek een dichtbundel is, of een lang gedicht over kussen in de westerse cultuur. Want poëzie stelt ons in staat om al die discoursen en disciplines te doorkruisen en te verenigen.

–Andrés Gallina: Tegelijkertijd wilden we een erotische dimensie voor de literaire kritiek terugwinnen; Het moest een boek zijn waar je zin in kreeg om te kussen. Zo ontstonden hybride teksten, kronieken van iconische kussen, verweven met esthetische, culturele, politieke en psychoanalytische analyses. Wij ontstonden het idee van een museum met bijbehorende galerieën en projecten. In dit heen en weer begon ook het anachronisme naar voren te komen dat de alomtegenwoordigheid van de kus in de geschiedenis als een verplichte beweging genereert. Kussen vind je overal, in alle tijden en in alle culturen. Het idee was om te kijken wat er zou gebeuren als we Proust naast Shrek, Madonna en Maradona, Propertius en Batman, Marina Abramovi en Disney, Munch en Messi, Klimt en Spiderman zouden zetten.

–Hoe is de manier van kussen door de geschiedenis heen veranderd?

–Matías Moscardi: In het Kusmuseum heb je toegang tot vijf kamers en vijf hoofdstukken. Het eerste deel bevat een verzameling inauguratiescènes met eerste kussen, van Columbus tot Macaulay Culkin. De tweede kamer is een verzameling dystopieën: kussen uit de toekomst, kusmachines, kussen van het einde van de wereld. In de derde zaal worden de verschillende materialen van de kus onderzocht: marmer, goud, olie, lucht, noedels met tuco. In de vierde kamer draait het om duistere kussen: vampierkussen, kussen des doods, verstikkende kussen. In de laatste ruimte vinden we een verzameling van militante, activistische en collectieve kussen. En aan het eind van het Museum verschijnen, als epiloog, de afscheidskussen.

–Andrés Gallina: In elke kamer staan ​​korte essays over verschillende iconische kusscènes uit de westerse cultuur. Ook zijn er verschillende manieren om te kussen: de welterustenkus, de kus via de mobiele telefoon, de rimjob, de sprookjeskus, de begrafeniskus, de Olympische kus waarmee een tijdrecord moet worden verbroken, de kus die we met onze hand in de lucht gooien, verboden kussen en kuspolitiek.

–Matías Moscardi: Er bestaat geen expliciete hypothese over de toekomst van de kus in de geschiedenis, in de cultuur, in de samenleving. Wat het boek laat zien, in zijn sprongen, in zijn contrasten, in zijn duizelingwekkende montage, is een verhaal dat bestaat uit fragmenten, flarden, kleine kusjes die her en der verspreid zijn, zodat de lezer zijn eigen conclusies kan trekken over de historische processen van het kussen, maar ook zodat deze veranderingen in de manieren van kussen in het boek geënsceneerd lijken, in de montage zelf van heterogene tijden.

–Het boek bevat veel interessante feiten, zoals het bijhouden van kussen in vroege Mesopotamische samenlevingen, maar ook de kus van Klimt, oftewel de langste kus uit de geschiedenis. Kunt u ons wat meer vertellen over hoe u op die verhalen bent gekomen?

–Matías Moscardi: Normaal gesproken bevatten de boeken die we samen schrijven veel WhatsApp, veel audio, veel dialoog en uitwisseling. Er is altijd sprake van accumulatie: we schuiven zaken door elkaar, maken ellenlange lijsten, schrijven ideeën op, woekerend en zonder vaste volgorde, zodra ze bij ons binnenkomen. Op die lijsten staan ​​de volgende boeken: De Vergeten Betekenis. Essays on Touch van Pablo Maurette, met een briljant hoofdstuk over kussen; Het boek The Science of Kissing van Sheril Kirshenbaum, dat niet is vertaald, is meer een antropologie van het kussen. Er is ook een boek van Barbara Belloc, genaamd The Kiss. Taferelen en geheimen van de kunst van het kussen is een literaire bloemlezing.

–Andrés Gallina: En dan sturen we elkaar een heleboel links, aantekeningen en weetjes die we op internet vinden. Er is een deel van het werk dat meer bibliografisch is en een deel dat meer journalistiek is. We vroegen ook om audio-opnames van vrienden die ons vertelden over hun eerste kus. We hebben een galerij samengesteld met de transcripties van de audio-opnames die we in het boek hebben opgenomen. En hier zien we een beetje hoe deze mondelinge geschiedenissen de idyllische mythe van de eerste kus als iets moois, enigszins ontkrachten. Het lijkt meer op een prettige ervaring, er is sprake van vervreemding en zelfs afwijzing.

–Er wordt ook gezegd dat de Kama Sutra 22 manieren om te kussen beschrijft. Wat kun je ons daarover vertellen?

–Andrés Gallina: Het idee is om te laten zien dat de kus vanaf het begin altijd iets meervoudigs is, de modaliteit ervan is nooit uniek. We kunnen concluderen dat er evenveel manieren zijn om te zoenen als zoeners. Deze typologie van 22 vormen die in de Kamasutra voorkomt, is een eerste aanzet tot nadenken over de caleidoscopische en polyhedrale bewegingen van de kus. Als we zouden letten op de kussen die we dagelijks geven, zouden we beseffen dat we, strikt genomen, nooit twee keer op dezelfde manier kussen.

–Matías Moscardi: Het komt ook vaak voor dat ons in interviews gevraagd wordt alsof we specialisten of wetenschappelijke onderzoekers op dit gebied kussen. Maar het boek is niet geschreven met een encyclopedische hartslag, maar eerder vanuit verbijstering en verwondering. Het gebeurt dat de kus altijd weerbarstig lijkt ten opzichte van kennis, classificatie en ordening. Het presenteert een ongrijpbare ontologie, moeilijk te bevatten en te definiëren. Het boek begint en eindigt in zekere zin met dezelfde vraag: wat is een kus? Gelukkig blijft de vraag onbeantwoord.

–Er zijn toch ook militante en verborgen kussen?

–Andrés Gallina: Er is een Militant Kissing Room waar we collectieve figuraties, dikke kussen en de kus als protest onderzoeken. En daar komt de politieke stellingname van het boek tot uiting: in een tijdperk waarin individualisme steeds meer de boventoon voert, herinnert een boek over kussen ons eraan dat een kus altijd een gemeenschap is, een fenomeen dat de ander nodig heeft. Wij willen graag nadenken over de politieke dimensie van de kus en de culturele gevolgen ervan. Dan zijn er de verboden die werden opgelegd door Margaride, die tussen de jaren zestig en zeventig voorzitter was van de Moraalliga en onder andere toezicht hield op de naleving van de verordening die zoenen in het openbaar verbiedt. Ook in de bioscoop hebben we te maken gehad met censuur. En van fictie naar realiteit, zoals in het geval van Belén Arena en haar vriendin in de bar La Biela. De meest betekenisvolle scène is misschien wel die in Cinema Paradiso, waarin de gecensureerde kussen worden teruggevonden en ze allemaal samen terugkomen. Er schuilt een allegorie in: als een kus wordt gecensureerd, is de reactie een collectieve kus, een vloedgolf aan kussen.

–Matías Moscardi: In de Darkiss-kamer werken we met de duistere kant van kussen. Een beetje om ze te onderscheiden van de monomanie van het romantische discours. In deze ruimte kan men zien dat de kus ook een kant heeft die nauw verbonden is met de dood, met doodsdrift, met onderwerping, met verstikking, met eenzaamheid, zelfs met het scatologische. Het effect is werkelijk als in een museum: je kunt niet stil blijven staan; Het boek neemt je mee door de zintuigen van de kus. Er is niemand die dominant is, zelfs de liefde niet. De kus heeft een enorme betekeniskracht en de missie van het museum is om de lezer die betekeniskracht in actie te laten zien.

Museum van de Kus , door Matías Moscardi en Andrés Gallina (Penguin Random House).