Een tentoonstelling toont de 200 buitenlandse journalisten die verslag deden van de Spaanse Burgeroorlog.

Bijna tweehonderd buitenlandse vrouwelijke journalisten berichtten over de Spaanse Burgeroorlog voor media over de hele wereld. Het vrijwel onbekende verhaal is nu eindelijk nieuw leven ingeblazen in een tentoonstelling die is geopend in het hoofdkantoor van UNESCO in Parijs .

Le Secrétariat d'État à la Mémoire Démocratique et la Délégation Permanente de l'Espagne ingehuldigd tijdens de siège de l' @UNESCO "Elles l'ont raconté au monde", een tentoonstelling georganiseerd door de hoogleraar journalistiek en docteur in de politieke wetenschappen Bernardo Díaz Nosty. pic.twitter.com/MMCO7s1qWm

— Spaanse delegatie bij UNESCO / Amb Espagne UNESCO (@EspUNESCO) 10 juli 2025

De tentoonstelling "They Told It to the World" brengt de namen en het werk van de 198 vrouwelijke verslaggevers, schrijvers en fotografen in beeld die het conflict van beide kanten vastlegden, maar vooral van de kant van de Republikeinen.

De Spaanse oorlog was tot dan toe "de oorlog waaraan de media het meest aandacht besteedden", niet alleen via geschreven media, maar ook via de kortegolfradio en journaals, legt Bernardo Díaz Nosty uit, curator van de tentoonstelling die werd georganiseerd door de Spaanse ambassade bij UNESCO.

Op posters en video's, maar ook in boeken en tijdschriften uit die tijd, kan men talrijke voorbeelden vinden van het werk van deze vrouwen, van wie velen nog erg jong waren . Zij waren bijvoorbeeld de eersten die de wereld informeerden over de duizenden burgerslachtoffers van de terugtocht van Malaga naar Almería of het bombardement op Guernica, beide in 1937.

"Het is de eerste keer dat er op grote schaal vrouwelijke correspondenten zijn", een feit dat tot nu toe "volstrekt onbekend" was, ondanks het feit dat "hun bijdrage belangrijk is", benadrukt ze.

Díaz Nosty, hoogleraar journalistiek aan de Universiteit van Malaga, belicht het specifieke geval van een Amerikaanse journaliste die op het moment van een luchtbombardement in Barcelona radio-uitzendingen verzorgde en live verslag deed van de instorting van een huis aan de overkant van de straat.

Niet alleen dankzij de radio , maar ook dankzij de uitzending van foto's die de bombardementen illustreerden en de volgende dag in de New Yorkse pers verschenen . "Dit is een enorme primeur voor de Eerste Wereldoorlog", benadrukt hij.

Ze legt uit dat in dit eerste conflict met veel vrouwelijke journalisten duidelijk een heel andere benadering wordt waargenomen dan bij mannelijke buitenlandcorrespondenten.

Zij, onder wie bekende schrijvers als de Amerikanen Ernest Hemingway en John Dos Passos zich onderscheiden, richten zich meer "op de oorlogsgebeurtenissen, op het materiële (...), op de overwinningen, op de nederlagen, op de politici, op de internationale politiek."

De correspondenten daarentegen richten zich meer op "het sociale weefsel, op het helpen van degenen die lijden, de kwetsbaren , degenen die niet aan de frontlinie sterven, maar door verdriet, honger of ziekte, en dat zijn er duizenden", voegt Díaz Nosty toe.

Zij waren de eersten die de luchtaanvallen op steden omschreven als vulgaire moorden en oorlogsmisdaden.

Twee van hen stierven : de beroemde Duitse fotografe Gerda Taro , de eerste oorlogsverslaggever die sneuvelde tijdens het uitoefenen van haar werk (partner van de legendarische oorlogsfotograaf Robert Capa, die in 1937 het slachtoffer werd van een ongeluk tijdens de Slag bij Brunete en begraven werd op de Parijse begraafplaats Père Lachaise), en de Française Renée Lafont , die in september 1936 door Franco's troepen nabij het front in Córdoba werd doodgeschoten.

De tentoonstelling is gebaseerd op het boek They Told the World: Foreign Journalists in the Civil War , uitgegeven in 2022 door Díaz Nosty, na uitgebreid onderzoek dat veel van deze journalisten aan het licht heeft gebracht. Tot voor kort was er namelijk slechts bewijs van een half dozijn van hen.

Het is de bedoeling dat deze tentoonstelling ook naar Spanje wordt gebracht, zodat het samenvalt met de evenementen die dit en volgend jaar worden georganiseerd ter herdenking van de 50e verjaardag van het begin van de overgang naar democratie in Spanje.

"Ik denk dat het naar Spanje zal worden meegenomen", "omdat het niet alleen innovatief is, maar ook leerzaam ; het integreert aspecten als vrijheid van meningsuiting, gelijkheid, mannen en vrouwen en mensenrechten", vertrouwt de curator toe.

De Spaanse ambassadeur bij UNESCO, Miquel Iceta, legde uit dat Spanje deze tentoonstelling organiseerde omdat deze drie zeer belangrijke thema's voor UNESCO aankaart: de gelijkheid van mannen en vrouwen, de persvrijheid en de situatie van journalisten in conflictgebieden.

"Het helpt ons ook om een deel van onze geschiedenis te herontdekken, die internationaal weliswaar weinig bekend is, maar in Spanje ook niet zo heel erg bekend is", concludeerde de voormalige Spaanse minister van Cultuur.