Eduardo Mendoza: juiste tijd, juiste plaats

"Zijn boeken kenmerken zich door hun humor en hun ongedwongen, humanistische kijk op het leven", valt te lezen in de notulen van de prijsuitreiking van gisteren. Eduardo Mendoza is inderdaad een goedgehumeurde maker wiens werk de tragedies van het bestaan niet uit de weg gaat, maar ze wel weet te compenseren met een flinke dosis luchtigheid. Een literair succesverhaal van iemand die bescheiden is en de Britse zelfspot in praktijk brengt. Hij is niet alleen een geweldig romanschrijver: hij is een geliefd auteur.

Er zijn literaire figuren die sympathiek staan tegenover hun lezers, boekverkopers, bibliothecarissen, de pers en het zogenaamde boekenecosysteem, en anderen van wie men intuïtief aanneemt dat het beter is om een zekere afstand te bewaren. Mendoza behoort al vanaf het begin tot de eerste groep. In een beroep waarin bitterheid alomtegenwoordig is, is het bijna onmogelijk om iemand te vinden die kwaad over hem spreekt. Zelfs zijn succes wekt geen afgunst: iedereen gaat ervan uit dat hij het verdient; En zelfs de meest elitaire en strenge critici zijn bereid zijn bestsellers te prijzen, iets wat veel collega's niet zou aanstaan.

Er is nog een ander element dat het vermelden waard is. Mendoza heeft zonder dat we het konden voorzien, meerdere keren op het juiste moment en de juiste plaats op de culturele kaart gestaan en heeft zo het klimaat van die tijd vastgelegd en belichaamd. Zijn roman De waarheid over de zaak-Savolta verscheen op 23 april 1975: Wereldboekendag van het jaar waarin Franco stierf. Geen enkel jaartal kon symbolischer zijn voor de titel die, vanwege zijn vernieuwende karakter en dynamiek, gezien zou worden als het startschot voor een nieuw Spaans verhaal over democratie.

Zijn beroemde roman over Barcelona , De stad der wonderen, werd in 1986 gepubliceerd, vijf maanden voordat Samaranch Barcelona uitriep tot gastheer van de Olympische Spelen van 1992 in Lausanne. Ook kan men zich geen werk voorstellen dat representatiever zou zijn voor de burgeropstand die zou uitbreken.