Frankrijk erkent de staat Palestina: een historisch keerpunt in de internationale diplomatie

In een aankondiging die weerklank vond in de hoofdsteden van de wereld, verklaarde de Franse president Emmanuel Macron op donderdag 24 juli dat Frankrijk de staat Palestina officieel zal erkennen tijdens de komende Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Als dit gebeurt, wordt Frankrijk het eerste G7-land dat deze stap zet, met verstrekkende diplomatieke implicaties en een duidelijke boodschap over de noodzaak van een onderhandelde oplossing in het Midden-Oosten.

Volgens het Verdrag van Montevideo van 1933 moet een entiteit aan vier voorwaarden voldoen om als staat te worden beschouwd: permanente bevolking, afgebakend grondgebied, een effectief bestuur en het vermogen om internationale betrekkingen aan te knopen. Hoewel deze criteria juridisch bindend zijn, is het in de praktijk de erkenning van andere staten die de positie van een nieuw land op het internationale toneel consolideert.

Palestina wordt al erkend door meer dan 140 landen, waaronder een groot deel van Latijns-Amerika, Afrika, Azië en de Arabische wereld. De meeste westerse mogendheden – waaronder de Verenigde Staten, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk – hebben deze stap echter vermeden in de hoop dat er via onderhandelingen met Israël een Palestijnse staat zou ontstaan.

Op 6 december 2010 erkende Argentinië, onder president Cristina Fernández de Kirchner, Palestina als een "vrije en onafhankelijke staat", afgebakend volgens de grenzen van 1967, in een brief aan de Palestijnse president Mahmoud Abbas.

Macron rechtvaardigde zijn besluit (op zijn officiële account op het sociale netwerk X) door te wijzen op de urgentie van het reactiveren van de zogenaamde tweestatenoplossing, gezien het escalerende conflict in Gaza en de diplomatieke lamlegging. De Franse president uitte zijn frustratie over het gebrek aan concrete vooruitgang in de onderhandelingen en de groeiende humanitaire crisis in de Palestijnse gebieden.

"Het erkennen van Palestina is geen daad tegen Israël", zei Macron, "maar een toewijding aan vrede en gerechtigheid voor beide volkeren."

De aankondiging heeft een grote politieke symboliek. Frankrijk, als permanent lid van de VN-Veiligheidsraad, steunt de Palestijnse zaak krachtig en schept een precedent binnen de G7 (de groep van de zeven meest ontwikkelde landen ter wereld). Gehoopt wordt dat dit gebaar andere Europese landen zal aanmoedigen dit voorbeeld te volgen. Spanje, Ierland, Noorwegen en Slovenië hebben Palestina de afgelopen maanden al erkend.

De Franse erkenning van Palestina zou ook een aanzienlijke diplomatieke impact hebben: het besluit zou de betrekkingen van Frankrijk met Israël en de Verenigde Staten, die eenzijdige erkenning hebben afgewezen, onder druk kunnen zetten. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu noemde het woedend een "beloning voor terrorisme".

Het Franse besluit van Macron lost de problemen ter plaatse niet onmiddellijk op : interne Palestijnse verdeeldheid, de controle van Hamas over Gaza, de bezetting van de Westelijke Jordaanoever en het gebrek aan concrete vooruitgang in het vredesproces blijven obstakels. Het Franse besluit heeft echter een symbolische en strategische betekenis die de Palestijnse positie in toekomstige onderhandelingen zou kunnen versterken.

Macrons initiatief vertegenwoordigt een belangrijke verschuiving in het Franse buitenlandse beleid en zou het begin kunnen inluiden van een nieuwe fase in de wereldwijde erkenning van Palestina. Hoewel de weg naar duurzame vrede nog steeds vol moeilijkheden zit, brengt het Franse gebaar de schijnwerpers weer op het internationale toneel en roept het twee cruciale vragen op: Hoe lang kan de wereld nog de ogen sluiten voor het bestaansrecht van een volk als staat? Hoe lang zal het nog duren voordat de internationale gemeenschap effectief probeert een einde te maken aan de humanitaire catastrofe in Gaza?

Volgens het ministerie van Volksgezondheid van Gaza zijn er meer dan 59.000 mensen omgekomen, waaronder 70% vrouwen en kinderen. Meer dan 90% van de bevolking van Gaza is intern ontheemd geraakt, vaak meerdere keren. Het zorgsysteem (ziekenhuizen) is overbelast door de aanhoudende Israëlische aanvallen. Kinderen en adolescenten in Gaza kunnen al maanden niet meer naar school omdat hun scholen zijn verwoest. Veel pasgeborenen sterven dagelijks door ondervoeding of gebrek aan medicijnen. Tot wanneer?

* De auteur is advocaat. Hij is voorzitter van de Argentijnse Goetheaanse Vereniging – Goethe-Zentrum Mendoza.