Van Sala tot Salvini: het zijn weer de aanklagers die de hoofdrol spelen en over het lot van de politiek beslissen.

Het Openbaar Ministerie van Palermo heeft bij het Hof van Cassatie beroep aangetekend tegen de vrijspraak van vicepremier Matteo Salvini voor de ontvoering van de 147 migranten die in augustus 2019 enkele dagen aan boord van het schip Open Arms gestrand waren. Salvini was destijds minister van Binnenlandse Zaken in de regering-Conte. Hij werd als enige berecht (de magistraten onthielden de premier) op de zeer ernstige aanklacht van ontvoering. Het Openbaar Ministerie had een gevangenisstraf van zeven jaar geëist, maar de rechtbank sprak Salvini in december vrij.

De redenen voor de uitspraak zijn inmiddels ingediend en de aanklagers hebben aangetoond dat de rechters in eerste aanleg de vermeende misdrijven niet in twijfel hebben getrokken, maar slechts hebben aangevoerd dat het internationaal recht onduidelijk is en het daarom onzeker is of Salvini verplicht was een haven van ontscheping in Italië aan te wijzen. De aanklagers merken op dat het Hof van Cassatie, in paritair verdeeld, inmiddels een uitspraak heeft gedaan waarin de verplichting wordt erkend om migranten een veilige haven aan te wijzen. Om deze reden gaan de aanklagers, in plaats van in beroep te gaan – dat wil zeggen, een uitspraak ten gronde te vragen – rechtstreeks in beroep bij het Hof van Cassatie om de uitspraak van het Hof van Cassatie als technisch gebrekkig te vernietigen. Als het Hof van Cassatie, zoals waarschijnlijk is, het beroep gegrond verklaart, komt Salvini in de problemen. Als het Hof het afwijst, wordt de zaak gesloten. Dit alles zal waarschijnlijk vrij snel gebeuren, binnen een jaar.

Diezelfde dag barst er controverse los over het onderzoek in Milaan. De Democratische Partij komt burgemeester Sala te hulp om een heel simpele reden: niemand begrijpt waarvan Sala wordt beschuldigd. Centrumrechts is verdeeld. De ene fractie heeft Sala aangevallen (maar een jaar geleden deden ze dat nog niet tegen Toti ), terwijl de andere, de meer redelijke fractie, onder leiding van de premier, betoogt dat een aankondiging van een onderzoek niet betekent dat de burgemeester moet aftreden.

Derde controverse van de dag. Minister Nordio dreigde met disciplinaire maatregelen tegen een magistraat die het gedrag van de minister in de Almasri-zaak had "gecensureerd" – in Nordio's woorden. Wie heeft er gelijk?

Salvini-zaak

Zijn beslissingen in 2019 waren ronduit ongelukkig en cynisch. Maar de beschuldiging van ontvoering lijkt eerlijk gezegd volslagen onzin. Vanuit juridisch oogpunt is de redenering van de aanklagers met betrekking tot de veilige haven echter wel steekhoudend. Op één punt na: de uitspraak van het Hooggerechtshof werd gedaan ná het vermeende misdrijf. Rechtvaardigheid met terugwerkende kracht bestaat niet.

Sala-zaak

De Democratische Partij heeft zeker gelijk om Sala te verdedigen. Alleen nam ze een paar maanden geleden in de zaak Toti een tegengesteld standpunt in.

Nordio-zaak

Zijn protest is terecht. Magistraten zouden zich moeten onthouden van uitspraken over alles. Nordio zou daarentegen uitspraken moeten doen. En een paar vragen beantwoorden: waarom heeft hij de ontsnapping van een van de ergste criminelen van de afgelopen jaren mogelijk gemaakt? En waarom is hij, toen de ontsnapping werd ontdekt, niet afgetreden, zoals minister Lattanzio vele jaren geleden deed, vanwege de ontsnapping van Herbert Kappler, waarvoor Lattanzio overigens geen enkele verantwoordelijkheid droeg? Wat zeker is, is dat de rechtspraak nog steeds het lot van de politiek bepaalt. Veel meer dan de kiezers. Het zal waarschijnlijk een einde maken aan Salvini's carrière. En daarmee aan die van Sala. Ondertussen zal Nordio blijven pronken en uitspraken blijven doen, en niemand zal ter verantwoording worden geroepen voor Almasri's ontsnapping. Dat is een ware, bewezen en zeer ernstige fout van de regering.

VAN

Piero Sansonetti