Oorlog, AI, Marx, de paus. Een interview met Fausto Bertinotti.


Foto LaPresse
Zomer met Esther
Hoe kunnen we banen redden die onder druk staan van kunstmatige intelligentie? "Terug naar Marx", zegt de voormalige Kamervoorzitter, die het post-Taylorisme-tijdperk beschrijft vanuit een parasol uiterst links.
Over hetzelfde onderwerp:
Zelfs de hitte is dit jaar onzeker. Dichte mist en onmogelijke voorspellingen. Tussen toppen van misschien-vrede of misschien-oorlog, een paar vragen onder de noemer van president Bertinotti over deze binaire tijden. De Amerikaanse top was net voorbij, niemand kan zeggen wat die twee schizofrenen denken. Ondertussen, misschien, begint er aan deze kant, die van Europa, iets te verschijnen. Ik zet er een misschien op. Ik zie de Europese aanwezigheid als zeer ondoorzichtig . Een Europa dat duidelijk probeert zichzelf een bepaalde toon te geven, zoals uitgesloten mensen doorgaans doen wanneer ze het gevoel krijgen uitgesloten te zijn. Het is noodzakelijk om een aanwezigheid te demonstreren, maar het punt is dat het protagonisme dat werd benadrukt door de ontmoeting tussen de twee, zoals we zien, al een protagonisme is binnen een nieuwe fase. Sterker nog, om een klassieke term te gebruiken: het is een nieuwe cyclus. De crisis van de globalisering. Die zijn beloften heeft verraden. Het had een overvloed moeten zijn, maar in plaats daarvan is het hier, de grote generator van ongelijkheid. Globalisering, de liberale cyclus, het idee van een multipolariteit die wordt bestuurd in naam van de vooruitgang. En de evidente geopolitieke elementen zijn de wedergeboorte van rijken, precies wat de laatste fase van de moderniteit leek te hebben opzijgezet in naam van een groeiende dominantie van wetenschap, technologie en de markt. De grote goddelijkheid. En de nieuwe cyclus zegt: nee, helemaal niet, de soeverein keert terug. Zoals dat genie placht te zeggen – reactionair, maar desalniettemin een genie – de soeverein is degene die beslist over de uitzonderingstoestand (Schmitt). En de uitzonderingstoestand is oorlog." Wat hield die ontmoeting in? "Die ontmoeting was het zegel. Van een realiteit, de Russische, die was uitgesloten van de gelederen van de mogendheden, hooguit beschouwd als een regionale mogendheid – en ik geloof dat een van de redenen waarom Poetin oorlog wilde, dit is. Het nieuwe tijdperk wordt gevormd door de imperialistische mogendheden. En vanaf dat moment wordt helaas alles irrelevant. Europa is geen imperialistische macht meer en omdat het niet in staat is een ander paradigma te bedenken dan het mercantilistische, belandt het in de marge .”
De Cambridge Dictionary heeft nieuwe woorden gekozen , die van de levende taal. Er is broligarchie. Oligarchie van broeders, en de broeders zouden die van de technologische financiën zijn. "Ik geef de voorkeur aan een andere definitie. Gegeven door een reactionair, Bannon. Die de formule technofeodalisme gebruikt. Het is een meer politieke definitie, het neemt de techno over, maar plaatst er de soeverein naast, een politieke macht die niet langer modern is en daarom mogelijk zelfs democratisch, maar die terugkeert naar het bevel, naar het rijk."
Laten we het over de technologische kant hebben. Zelfs in mijn werk gebruiken we AI-systemen. Ze kunnen het werk van een goede butler doen . "Hij gebruikte een perfect woord: butler. Dus zelfs op deze manier keren we terug naar de feodale toestand. Dan zouden de slaven in opstand kunnen komen." Velen zullen die systemen als werknemers gaan gebruiken. We hebben gezien dat het kan. We bevinden ons in een nieuwe industriële revolutie. "We bevinden ons in het post-taylorisme." En naar mijn mening hebben we nog niet de structuur en de zenuwen om dat te beheren. "Naar mijn mening hebben we echter niet de politiek. In de meest nobele zin van het woord, het vermogen om ons een radicale transformatie voor te stellen. Natuurlijk, voor mensen met mijn achtergrond heet het een revolutie, maar het zou ook iets anders kunnen heten. Een verandering van tijdperk . Politiek, als het groots is, leidt. Sterker nog, het transformeert de paradigmaverschuiving in de samenleving."
Waarom zeg je dat we in de tijd van de apocalyps leven? "Conflict tussen vrede en oorlog, de overheersing van technologie of de herovering van de mensheid. We staan op een kruispunt dat geen derde toelaat. De tijd van de apocalyps, inderdaad. En in deze tijd is politiek óf soeverein, óf het is niets." Dus? "Een van twee dingen. Of deze huidige trend zet zich voort zoals die is, óf we veranderen het model. Laat me je een voorbeeld geven: we vervangen levende arbeid, toch? Door dode arbeid. We kunnen doorgaan met verschrikkelijke ongelijkheden, óf we keren terug naar Marx' profetie, volgens welke we de loonarbeid – de zogenaamde abstracte soort – kunnen verlaten en een groot deel van de mensheid kunnen bevrijden van de onderwerping aan werk, door een inkomen te krijgen om van te leven. Ben je achttien? De rijkdom die je in de wereld verzamelt, geeft je recht op een levenslang inkomen. 's Ochtends werk je in een seriebedrijf, 's middags speel je muziek, 's middags lees je, 's avonds schrijf je."
Ik vertel haar over de stille vakbond van jongere werknemers. Ze hoppen van baan. Ze nemen ontslag en gaan steeds weer op zoek naar het beste bruto jaarsalaris. Is dit een oplossing die ze hebben gevonden? "Die bestond ook in de 20e eeuw. Het heette arbeidersaristocratie. Het is een debat dat allang is vervaagd, maar in de jaren 60 was de theoretische discussie over werk levendig. Het systeem verhindert echter dat we ongelijkheid zien; we zien de opwinding, maar niet de blokkade. Metaalarbeiders die 56 uur staken, halen het nieuws niet zonder onderhandelingstafel. Waarom? Omdat het klassiekers zijn. Omdat ze niet postmodern zijn."
Wie heeft de afgelopen twintig jaar iets goeds gedaan? Eén ding. " Er zijn pogingen tot goede dingen, maar ze zijn allemaal moleculair, er zijn er zoveel." Laten we er één noemen. "De kern van arbeiders die het grote geschil over Whirlpool voerden. GKN. In de burgermaatschappij, de bouw van gratis kleuterscholen en scholen voor immigranten, en vormen van katholieke en seculiere solidariteit. De maatschappij wemelt van buitengewone ervaringen." En de wetgever? "Niets. De wetgever is ertegen. Systematisch tegen werk. Wat veelbelovend is voor de toekomst, zijn de conflictueuze en creatieve ervaringen in de burgermaatschappij. Die is in tweeën verdeeld. De bovenste laag bestaat uit bedrijven en de economie, de overheid. Daaronder leeft de burgermaatschappij haar eigen leven, zonder zich te bekommeren om de bovenste.
Twee laatste, korte vragen. De nieuwe paus? "Ik vind hem een heel interessante paus. Ik zeg dit als aanhanger van paus Franciscus." Laten we afronden. Wat zou je tegen een twintigjarige zeggen? "Doe wat je kunt, zolang het maar tegen hem is."
Meer over deze onderwerpen:
ilmanifesto