Onder de Romeinse zon, waar niet alles geschreven staat. Over de zaak van de Libische generaal...

Het was een van die Romeinse ochtenden waarop de hitte de tijd lijkt te versnellen. Op het plein zaten de cafétafels bijna allemaal vol. Amerikaanse en Duitse toeristen, met strohoeden en zonnebrillen, bestelden om elf uur 's ochtends dampende lasagne en glazen wijn, alsof de lunch onvermijdelijk was, hoe laat het ook was. De geur van tomatensaus en koffie vermengde zich met het geluid van voetstappen op de kasseien.

In de schaduw van een parasol zaten twee mannen met een kop koffie . De een luisterde, de ander sprak rustig en woog zijn woorden af. Het was niet het soort gesprek dat je wilt onderbreken.

“Heb je het verhaal van die Libische generaal gevolgd?” vroeg de eerste.

"Ik heb het gevolgd," antwoordde de ander. "Maar het gaat niet zozeer om het verhaal zelf. Het gaat om het principe: wanneer bepaalde relaties in de krantenkoppen komen, gaat de vertrouwelijkheid die ze in leven houdt verloren ."

De eerste boog zijn hoofd. " Vertrouwelijkheid ... Maar is het niet juist om het te weten? Leven we niet in een democratie?"

Dat zijn we, en daarom hebben we regels en toezichtsinstrumenten. COPASIR houdt toezicht op de activiteiten van de veiligheidsdiensten en het parlement vervult zijn rol. Maar toezicht betekent niet dat elk detail openbaar wordt gemaakt. Vertrouwelijkheid is geen luxe of gril: het is een integraal onderdeel van het werk. Het stelt ons in staat relaties op te bouwen en te onderhouden die het land dienen, zelfs als ze niet officieel kunnen zijn.

Een ober liep langs met een dienblad vol amatriciana en fettuccine met ragù voor een groepje Japanners die elk gerecht fotografeerden. Het tafereel was een Romeins tableau van kleuren en geluiden, maar aan de hoektafel ging het gesprek over een wereld die zelden op foto's wordt vastgelegd.

"Tegenwoordig," vervolgde de man, " is inlichtingenwerk niet langer alleen een kwestie van spionnen en gecodeerde documenten . Het is een complexe beschermingstaak: immigratie, om stromen te begrijpen en te beheren voordat ze crises worden; energie, om veilige en gediversifieerde voorraden te garanderen; strategische voorraden, van granen tot zeldzame metalen; cyberdefensie, om de netwerken te beschermen waarvan ziekenhuizen, banken en infrastructuur afhankelijk zijn. In veel gevallen is het een parallelle diplomatie: ontmoetingen buiten de schijnwerpers, relaties die in de loop der tijd zijn opgebouwd, kanalen voor dialoog die de formele diplomatie niet altijd kan openen."

De eerste werd serieus. "Dus, als een van deze verhalen openbaar wordt..."

"... wat verloren gaat, is geen geheim, maar een band ," onderbrak de ander. "Een band die gebaseerd is op wederzijds vertrouwen, op gegeven en ontvangen garanties. Wie in dit vakgebied werkt, weet dat elk extra woord dat wordt uitgegeven het risico waard moet zijn. En het is bijna nooit de moeite waard om een samenwerking, een stukje informatie of een bron voor een krantenkop te riskeren."

Het geroezemoes op het plein nam toe en overstemde de stiltes in het gesprek. De zon , hoog en recht, leek overal licht te willen werpen.

"Het gaat er niet om fouten te verdedigen," voegde de man eraan toe. " Het gaat erom een beschermingssysteem te verdedigen dat iedereen dient, zelfs degenen die niet weten dat ze het nodig hebben . Er zijn mannen en vrouwen die elke dag in stilte onderhandelen, informatie verzamelen, anticiperen en waarschuwen. Ze doen het niet voor persoonlijk gewin, maar voor het landsbelang. En hun kostbaarste wapen, zelfs meer dan informatie zelf, is het vertrouwen dat ze weten te behouden met degenen aan de andere kant."

Een groep jongemannen liep voorbij met koffers, op weg naar een taxi. De eerste man dronk zwijgend zijn koffie op. Hij begreep dat transparantie een waarde was, maar ook dat veiligheid gedijt op een delicate balans: zeggen wat nodig is en zwijgen over wat beschermt.

De tweede stond op en liet wat munten op tafel liggen. "Onthoud," zei hij, " dat het nationale belang niet alleen wordt verdedigd door wetten of wapens . Het wordt ook verdedigd door de juiste relaties, door een bepaald woord, door het vermogen om meer te luisteren dan te spreken. En dat is een taak die niet altijd in de zon kan worden uitgevoerd."

Daarna liep hij weg en verdween tussen de toeristen die nog steeds lunch bestelden.