De herontdekking van Albert Camus, relevanter dan ooit in deze onzekere tijden

Er verschijnen in Frankrijk nog steeds veel boeken over Albert Camus : bundels artikelen, essays over de meest uiteenlopende onderwerpen, literaire correspondentie en ongepubliceerde documenten geven steeds meer nieuw leven aan het beeld van de Frans-Algerijnse schrijver, die door bepaalde critici soms wordt afgekraakt vanwege zijn dubbelzinnige standpunten over de Algerijnse dekolonisatie.

Het nieuwe deel Actuelles IV, onlangs uitgegeven door Gallimard , een uitgeverij die het werk van Camus' politieke geschriften, dat al begon met de delen I, II en III, voortzet, brengt een aantal ongepubliceerde teksten bijeen en schetst het intellectuele en geëngageerde werk van de Nobelprijswinnaar voor Literatuur uit 1957. Het biedt een soort mengelmoes van zijn beroemdste interventies.

Door de catalogisering van Catherine Camus en enkele medewerkers van het “Camusfonds” in de bibliotheek van Méjanes in Aix-en-Provence, biedt het boek een organisch overzicht van standpunten en correspondentie met verschillende Europese persoonlijkheden, waaronder bijvoorbeeld Ignazio Silone en Nicola Chiaromonte, met wie Camus hetzelfde idee van Europa deelde in oppositie tegen het totalitarisme van de twintigste eeuw. Uit de ondertitel – Face au tragique de l'histoire – kunnen we ook de wil van de Frans-Algerijnse schrijver begrijpen om de hypocrisie van zijn tijd te bestrijden door op zoek te gaan naar de waarheid , en een intellectueel pad te bewandelen dat uiteindelijk zal leiden tot L'Homme révolté, een ware filosofie van de geschiedenis die het fundamentele draaipunt van het Westen zal bevatten: de opstand door middel van het zogenaamde "meridiaandenken". Camus is in feite een schrijver die een vurige passie voor het lot van de mens en de hem omringende beschaving laat doorschemeren, maar die zich vaak ook laat meeslepen door een overdreven moralisme en obscure taalkundige retoriek. Zijn vriend René Char had er geen moeite mee om zijn werk te omschrijven als een soort ‘entelechie’, een term die Aristoteles veelvuldig gebruikte om de overgang van potentie naar handeling aan te duiden, de beweging van realisatie van een ding, zijn zijn-in-wording. Bij Camus is entelechie een onderdeel van zijn rechtvaardigheidsethiek, die tot uiting moet komen in de ontdekking van de eigen persoon in een houding die wellicht als 'existentieel' kan worden omschreven, van volledige betrokkenheid van het eigen zelf . Voor hem, anders dan Sartre, vormen essentie en bestaan ​​een onlosmakelijke band, die niet te ondermijnen is. Omdat Camus geen enkel denksysteem aanhing, zouden we hem kunnen omschrijven als een ‘existentiële’ denker, en niet als een ‘existentialist’. Dit etiket probeerde hij in sommige van zijn geschriften te vermijden (zie bijvoorbeeld de brief aan ‘Mlle Barnes sur l’existentialisme’ van 14 oktober 1959). En zelfs in deze politieke ‘elzevirs’, verzameld in Actuelles IV, ligt de verdediging van de persoon als basisprincipe voor de volledige verwerkelijking van de gemeenschap aan de basis van de kritische getuigenis van Albert Camus, een ‘actuele’ schrijver van onze onzekere tijden.

Meer over deze onderwerpen: